I
сущ. тетерев (крупная птица из отряда куриных). Dağ tetrası горный тетерев, Qafqaz tetrası кавказский тетерев; dişi tetra тетёрка, тетёра (самка тетерева)
II
прил. тетеревиный. Tetra balaları тетеревиный выводок
Tetra
Tetra (lat. Lyrurus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin toyuqkimilər dəstəsinin qırqovullar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Brilyant tetra
Brilyant tetra (lat. Moenkhausia pittieri) – (Characiformes) dəstəsindən bir balıq növü.
Həbidə idi və Ana vətəni:Venesuela Valencia Gölü və ətraf çaylar.
Bəslənmə Forması: əm ət ilə bəslənən , həm ot ilə bəslənən. Ağırlıqla etçildir. Ardamıya, su birəsi və keyfiyyətli quru yemlər verilə bilər.
Davranış Forması: Təcavüzkar olmayan
Öz Növlərinə Davranışı: Təcavüzkar olmayan
Üzmə Səviyyəsi: orta-Səth
Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi: Qəti cinsiyyət ayrı-seçkiliyi çox çətindir. Balıqlar yetkin hala gəlmədən edilməsi sağlam olmaz. Kişilər daha incə quruluşlu, dişilr daha yumru quruluşdadır. Kişilərin üst üzgəcləri daha uzundur.
Kardinal tetra
Paracheirodon axelrodi (lat. Paracheirodon axelrodi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin paraxeyrodon cinsinə aid heyvan növü.
Qırmızı neon və ya kardinal tetra ( lat.Paracheirodon axelrodi ) — xarasinkimilər fəsiləsinin tropik şirin suda yaşayan şüalı balıq növüdür. Ən məşhur və gözəl akvarium balıqlarından biridir.
Adını amerikalı ixtioloq Herbert R. Axelrodun şərəfinə almışdır.
== Təsviri ==
Dişilər erkəklərə nisbətən daha iri olub uzunluğu 5 sm-ə, erkəklərin uzunluğu isə 2,5-3,0 sm-ə qədərdir. Belləri zeytuni-bej rəngdədir. Gözlərindən yağ üzgəcinə qədər neon kimi parıldayan parlaq mavi zolaq var, bu zolağın altında isə enli qırmızı zolaq yerləşir. Qarınları ağımtıldır. Dişilər erkəklərdən daha dolğundur və anal üzgəclərinin kənarı daha qabarıqdır.
Limon tetra
Hyphessobrycon pulchripinnis (lat. Hyphessobrycon pulchripinnis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin hifessobrikon cinsinə aid heyvan növü.
Ana vətəni: Cənub Amerika; Tokantis Çayı.
Bəslənmə Forması: Heyvanlar ilə bəslənən
Davranış Forması: Təcavüzkar olmayan
Öz Növlərinə Davranışı: Təcavüzkar olmayan
Üzmə Səviyyəsi: orta-Səth
Cinsiyyət Ayrı-seçkiliyi: Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi asan deyil. Dişilər daha yumru quruluşa sahib və nisbətən kişilərdən daha böyükdür. Kişilər daha incə quruluşa malikdir. Anal üzgəclərdən də ayrı-seçkilik edilə bilər. Altdakı şəkildə, üstdəki balıq dişi, altdakı kişidir.
Artıma: Yumurta saçaraq. 100-200 arası yumurtanı bitkilərin yaxınında yumurtlayarlar.
Neon tetra
Paracheirodon innesi (lat. Paracheirodon innesi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin paraxeyrodon cinsinə aid heyvan növü.
Ana vətəni: Cənub Amerika
Bəslənmə forması: Heyvanlar ilə bəslənən
Davranış forması: Təcavüzkar olmayan
Öz növlərinə davranışı: Təcavüzkar olmayan
Üzmə səviyyəsi: orta-Səth
Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi: Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi çətindir. Dişi balıqlar nisbətən daha iri, daha yumrudur. Kişilər daha incə quruluşa sahibdir. Altdakı şəkildə; üstdəki balıq dişi altdakı kişidir.
Artıma: Hazır dişi, uyğun bir kişilə, bol bitkiləndirilmiş, loş işıqlı bir tanka alınaraq burada törəməsi təmin edilər. 130 ətrafı yumurta tökərlər. Yumurtlamadan sonra ana ata ana akvariuma geri atılar. Balalar 5 gün sonra sərbəst üzməyə və yem yeməyə başlar.
Qara tetra
Gymnocorymbus ternetzi (lat. Gymnocorymbus ternetzi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin gymnocorymbus cinsinə aid heyvan növü.
Ana vətəni: Cənub Amerika, Amazon Çayı. Negro çayı, Argentina çayı.
Bəslənmə Forması:Heyvanlar ilə bəslənən
Davranış Forması: Təcavüzkar olmayan
Öz Növlərinə Davranışı: Təcavüzkar olmayan
Üzmə Səviyyəsi: orta-Səth
Cinsiyyət Ayrı-seçkiliyi: Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi asan deyil. Artıma düşünülürsə qrup halında alınmalıdır. Dişilər daha iri, daha uzun üzgəcləri vardır. Kişilərin rəngləri daha tünddür. Altdakı şəkildə; üstdəki balıq kişi, altdakı dişidir.
Artıma: Yumurta saçaraq.
Qırmızıüzgəcli tetra
Aphyocharax anisitsi(Qırmızıüzgəcli tetra)(Qan quyruq tetra)-(Characiformes) dəstəsindan bir balıq növü.
Ana vətəni: Cənub Amerika; Puluna çayı Argentina.
Bəslənmə Forması: Heyvanlar ilə bəslənən
Davranış Forması: Təcavüzkar olmayan
Öz Növlərinə Davranışı: Təcavüzkar olmayan
Üzmə Səviyyəsi: orta-Səth
Cinsiyyət Ayrı-seçkiliyi: Dişi kişi ayrı-seçkiliyi çətindir. Kişi balıq nisbətən daha incə görünüşə malikdir. Əryələrin anal üzgəci qan tərəfindən şəklindədir. Altdakı şəkildə üstdəki balıq kişi digərləri dişidir.
Artıma: Yumurta saçaraq. Törəmələri asandır. Yüngül üsyankardıq yumşaq suda gün qərbiminə doğru bir əldən düşmüşün yaxınına 300-800 arası yumurta tökərlər. Törəmədən sonra yetkin balıqlar mütləq başqa bir akvariuma alınmalıdır.
Qara xəyalət tetra
Hyphessobrycon megalopterus (lat. Hyphessobrycon megalopterus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin hifessobrikon cinsinə aid heyvan növü.
Tetra-amelia sindromu
Tetra-amelia sindromu (yun. τετράς ‘dörd’, ά ‘əksik’, μελος ‘üzv, ətraf’) (həmçinin autosomal ressesiv tetraamelia da adlandırılır) — dörd ətrafın olmaması ilə xarakterizə olunan çox nadir rast gəlinən, anadangəlmə, irsi xəstəlikdir.
Üz, kəllə, reproduktiv orqanlar, anus və çanaq kimi bədənin digər hissələri də qüsurlara meyllidir. Tetraameliya sindromu autosomal resessiv irsiyyət ilə xarakterizə olunur. Xəstəlik, WNT3 və ya RSPO2 genlərindəki resessiv mutasiyalardan qaynaqlana bilər.
Sindrom üz, baş, ürək, sinir sistemi, skelet və cinsiyyət orqanları daxil olmaqla bədənin müxtəlif yerlərində ciddi qüsurlara səbəb olur. Əksər hallarda ağciyərlər zəif inkişaf edir və nəfəs almağı çətinləşdirir və ya qeyri -mümkün edir. Tetraameliya sindromlu uşaqlar əksər hallarda ölü doğulur və ya çoxlu inkişaf qüsurları səbəbindən doğuşdan qısa müddət sonra ölürlər. Avstraliyalı xristian vaiz Nick Vuichich və yapon yazar və idman jurnalisti Hirotada Ototake (yap. 乙武 洋匡), tetraameliya sindromu olan, hal-hazırda yaşayan ən məşhur insanlardır.
Yaşıl neon tetra
Paracheirodon simulans (lat. Paracheirodon simulans) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin paraxeyrodon cinsinə aid heyvan növü.
Ana vətəni: Braziliya, Kolombiya,Venezuela
Bəslənmə Forması: Heyvanlar ilə bəslənən
Davranış Forması:Təcavüzkar olmayan
Öz Növlərinə Davranışı:Təcavüzkar olmayan
Üzmə Səviyyəsi: Orta
Cinsiyyət Ayrı-seçkiliyi: Dişilər kişilərdən daha qabarıqdır.
Artıma: Bol bitkili bir akvariumda kondüsyon qazandırılmış bir neçə cüt saxlanılaraq çıxarılmalıdır. bala baxımı çətindir.
İstilik: 23-27 °C
Ən Çox Böyüdüyü Boy: 2 sm
Ən Az Akvarium Həcmi: 30lt
Su Sərtliyi: 0 – 5 °d istehsalda 2°d
pH: 5.5-6.0
Çətinlik Səviyyəsi: 3
Ümumi Şərh: 2 il qədər yaşayarlar. Su dəyərlərinin ani dəyişməsindən tez xəstələnə bilərlər.
Davranış Forması: Balıqların qarışıq tanklardakı davranış formasıdır. Artıma dövründə dərhal hər canlının daha təcavüzkarlaşdığını göz qarşısında saxlamaq lazımdır.
Üzmə Səviyyəsi: Balığın təbii şərtlərdə harada üzdüyü ilə əlaqədar məlumatdır.
Eucalyptus × tetragona
Eucalyptus × tetragona (lat. Eucalyptus × tetragona) — bitkilər aləminin mərsinçiçəklilər dəstəsinin mərsinkimilər fəsiləsinin evkalipt cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Eudesmia × tetragona R.Br.
Eupatorium tetrastichum
Goyazianthus (lat. Goyazianthus) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
== Növləri ==
Goyazianthus tetrastichus (B.L.Rob.) R.M.King & H.Rob
Sinonim
Symphyopappus tetrastichus B.L.Rob.
Eupatorium tetrastichum (B.L.Rob.) Steyerm.
Fallo tetradası
Fallo tetradası — tez-tez rast gəlinən göy tip – sianotik anadangəlmə ürək qüsuru olub, patanatomiyası Mədəciklərarası çəpərin qüsuru, ağciyər arteriyasının daralması – stenozu, sağ mədəcik çıxacağının obstruksiyası: infundibulyar (25%), valvular (15%) və ya qarışıq (60%) sağ mədəciyin hipertrofiyası və aortanın dekstrapozisiyası – sağa yerdəyişməsi əlamətlərilə səciyyələnir.
== Tarix ==
== Patafiziologiyası ==
Əsas çatmamazlıq ağciyər arteriyasının daralması nəticəsində ağciyərlərə gələn qanın miqdarının azalması və sağ-sol şuntun hesabına meydana çıxır. Venoz qan sağ mədəcikdən ağciyər arteriyasından yan keçməklə bir başa mədəciklərarası çəpərin qüsurundan və ya mədəciklərarası dəlikdən sol mədəciyə daxil olaraq oradan aorta sisteminə – böyük qan dövranına daxil olması hipoksemiyaya (oksigen azlığı)na, mərkəzi sianoza sabəb olur.
Ağciyərlərin qan təchizatı bir sıra faktorlardan asılıdır:
sağ mədəcik çıxacağının obstruksiya dərəcəsindən,
sağ mədəcik daxili təzyiqdən ,
periferik qan damarlarının müqavimətindən.
Sağ mədəciyin işi artmış olduğundan onun əzələ qatı qalınlaşır – hipertrofiyalaşır: sağ mədəcik çıxacağının obstruksiyası – daralması və sağ-sol şuntu getdikcə artır. Nəticə etibarilə ağciyərlərə gələn qanın azalması bronxial və aortapulmonal kollateral damarların inkişafına səbəb olur.
== Diaqnostikası ==
Sianoz – göyərmə fallo tetradasının əsas əlamətidir. Lakin bu əlamət gizlin qalaraq özünü göstərməyə də bilər. Belə ki, ağciyər arteriyasının daralma və aortanın yerdəyişmə dərəcəsindən asılı olaraq fallo tetradası sianozsuz – "ağ tip" və sanozlu – "göy tip" klinik formalarına bölünür. Digər əlamətlər əsasən 1 yaşınadək get-gedə artan sianoz əlamətləri, çəki artımının olmaması və yüngül iş gərginliyinə dözümsüzlükdən ibarətdir.
Galeopsis tetrahit
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit subsp. glaucoserata
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit subsp. praecox
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit subsp. reichenbachii
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit subsp. verlotii
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. arvensis
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. beckii
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. idiotropa
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. lazistanica
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. praecox
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. reichenbachii
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. sylvestris
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. verlotii
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galeopsis tetrahit var. vulgaris
Adi işırqan (lat. Galeopsis tetrahit) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin i̇şırqan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galeopsis nodosa (Moench) Gray
Galeopsis tetrahit subsp. parviflora Ehrh.
Galium palustre subsp. tetraploideum
Bataqlıq qatıqotu (lat. Galium palustre) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin boyaqotukimilər fəsiləsinin qatıqotu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galium palustre var. genuinum Cout.
Rubia palustris (L.) Baill.
Galium tetraploideum
Bataqlıq qatıqotu (lat. Galium palustre) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin boyaqotukimilər fəsiləsinin qatıqotu cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Galium palustre var. genuinum Cout.
Rubia palustris (L.) Baill.
Goyazianthus tetrastichus
Goyazianthus (lat. Goyazianthus) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
== Növləri ==
Goyazianthus tetrastichus (B.L.Rob.) R.M.King & H.Rob
Sinonim
Symphyopappus tetrastichus B.L.Rob.
Eupatorium tetrastichum (B.L.Rob.) Steyerm.
Grevillea tetragonoloba
Grevillea tetragonoloba (lat. Grevillea tetragonoloba) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Hakea tetragonoloba (Meisn.) Christenh.
Kerneria tetragona
Bidens pilosa (lat. Bidens pilosa) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yatıqqanqal cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Bidens abadiae DC.
Bidens abadiae var. abadiae abadiae
Bidens abadiae var. pilosoides Sherff
Bidens adhaerescens Vell.
Bidens africana Klatt
Bidens alausensis Kunth
Bidens alba (L.) DC.
Bidens alba var. radiata (Sch.Bip.) Ballard ex Melchert
Bidens arenaria Gand.
Bidens arenicola Gand. [Invalid]
Bidens aurantiaca Colenso
Bidens barrancae M.E.Jones
Bidens bimucronata Turcz.
Bidens bonplandii Sch.Bip.