туьрк, прил.; чӀехи, еке. * ирели авун гл., ни вуж; чӀехи авун, еке авун. Марвар сифтедай халади, ахпа имид папа ирели авунай
туьрк, прил. еке. Им Энгельсан тӀварунихъ галай сад хъувунвай йри колхоздин председатель Сефтеран уьмуьрдинни кӀвалахдин куьруь рехъ я
числ. ругудалай гуьгъуьниз, муьжуьдалай вилик квай кьадар къалурзавай гаф. И ирид кьил алай аждагьанни, кӀвачел къарагъна, и руш вилив хуьз акъва
нар. ирид сеферда. # ~ хабар кьун, ~ рак гатун, ~ къапар чуьхуьн. * иридра алцума, садра атӀутӀ мисал са кардин акьалтӀай къарар кьабулдалди гзаф фик
туьрк, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра бедендин парча ктӀайла, арадиз къведай хъипивални къацувал алай рангунин затӀ
иринламиш хьун гл., вуч ирин куткун. Дабандиз цаз акьахна иринламиш хьана. Р.
гл., ни-куь вуч; -да, -на; -из, -зава; -а || ая, иринламиш авун, иринламиш тавун, иринламиш тахвун, иринламиш хъийимир ирин квай гьалдиз гъун
араб, сущ.; -ини, -ина 1) садалай масадаз амукьдай са вуч ятӀани. Ада къачузвай кьудкьад манатдал жери крар ибур туш
сущ.; - ди, -да; -ар, -ри, ра ирс гвай, ирс кьабулзавай кас. Мегьамеда эфенди Гьамзат беган патав Ирганайдиз ам ГъазиМегьамед эфендидин иредар яз т
сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра 1) ирсинин иеси жезвайди, хьайиди, тирди. 2) нин-куьн ятӀани иеси. Мехъерал хъфей ашукьни Усман ирссагьибри хушдиз кь
фарс, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра гъуьрни вирт (ва я шекер) акадарна цӀал гьазурнавай ширин затӀ
фарс, прил. цӀийивилин лишан амачир, куьгьне хьанвай. # ~ партал, ~ къаб, ~ шегьер. БашкӀул кӀвахьиз иски месер Шеле кӀула къун чида квез С
сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илери иски гьал. Синоним: куьгьневал. Антоним: цӀийивал.
нар. иски яз. Синоним: куьгьнедаказ, искиз. Антонимар: цӀийидаказ, цӀийиз.
араб, сущ.; -ди, -да 1) терм мусурманвилин диндин асулрикай сад. Диндин асулар пуд я: иман я, ислам я, суьннет я
|| (ИСНЕЙИ) араб, сущ.; гьяд йикъалай кьулухъ, саласа йикъалай вилик квай йикъан тӀвар. Са жуьмядин йикъар: агьед, иснейи, саласа, гьерба, хе
араб, прил. 1) къал гвачир, масадбурук хкуьр тийидай. Чигалидиз ван хьайивал, и ислягъ гьайванар мадни селли чкаяр ава
сущ.; -или, -иле ислягь гьал. Ислягъвал хуьнуьх - им я, дуст, чи кар. Къуй дяведин хер тахъхьурай чилел! А
нар. ислягъвал хас яз. Назираз вичивай адан рекьел акъвазиз тежедайди чизвай, гьавиляй ам ислягьвилелди са къерехдихь къекъечӀнай
нар. ислягь лишан хас яз. Синоним: ислягьвилелди, ислягьдиз.
нар. ислягь яз. Синоним: ислягьвилелди, ислягьдаказ.
кил. ИСЛЕН. ИСТЕКЛУ тиуьрк, прил. кӀани. Са кар якъин я: архадиз: гьарайдив рикӀивай куьмекдай, гьарайдиз герек тирла, гьай лугьудай кас гзаф ис
сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера истеклу тир гьал. Чна адав «истеклувилин» рафтар ийин, диде, чна ам къе тӀимил кьван хъуьтуьл ийида
нар. истеклу яз, кӀанивилелди. Сам-Сам хьиз, муграгъвийри яру аскерарни - урусар, украинвияр, татарар, осетинар, гуржияр, азербайжанар ва таниш туши
гл., ни нивай вуч -да, -на; -из, -зава; -ин, 0 || -а, -рай, -мир; истемиш авун, истемиш тавун, истемиш тахвун, истемиш хъийимир са кар кьилиз акъуд
сущ.; -и, -а; -ар, -ри, -ра са кар кьилиз акъудун патал чарасузди. Фялейрин истемишунар юкъкъандавай артух жезва
туьрк, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра шаркь вилаятра жедай кудай тӀям авай набатат ва адан емиш. # яру ~, къацу ~; -ар цун, ~ар атӀун, ~ар регъуьн,
|| ИСТИКӀАН урус, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра кьакьанвилюсъ кьен авай, яд, чай хъвадай гъвечӀи къаб
араб, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра чӀугур зегьметдин нетижаяр фабрикдин, заводдин, чилин иесиди вичиз къачун
туьрк, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра масад истисмар ийизвайди. Дагъустандани истисмарчияр авай
прил. истисмар ийизвай. Истисмарчи классдин аксина экъечӀуниз килигна Кьуьчхуьр Саидан вилер акъудна
нар. алай вахтунда. - Ша, ша, паб, исятда чун вакай рахазвай... А. А. Пад хьайи рагъ. Исятда чун, Дагъустандин халкьар, дяведин тӀвар кьур къван,
араб, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра 1) эркек инсан. Нагагь аватиз хьайитӀа вун чархалай, Пара хийир къачур итимар валай, Вил ягъиз чеб кагьатда яр
сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера. акьуллувал, мергьяматлувал. - Адахъ авач итимвилин гьич лишан, Душманар шад ийиз, дустарперишан
нар. итимвал хас яз, дуьз къайдада. # жув ~ тухун, гьар са кардив ~ эгечӀун.
прил. 1) итимвал авачир, инсанвал квачир. 2) угъраш, намуссуз.
сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илери угърашвал, намуссузвал.
нар. итимсузвал хас яз.
ИТӀИ-БИТӀИ сущ. -ди, -да; -яр, -йри, -йра; куьлуь-шуьлуь. * итӀи-битӀийра къекъуьн гл., вуж нин-куьн куьлуь-шуьлуьйриз фикир гун, фикир желб авун
прил. 1) кудай, гзаф чимиз къизмиш хьанвай. Ада ракьун гъаргъалаг къачуна, ам цӀай авай къулак кутуна, ахпа ифей гъаргъалаг нек авай къажгъандиз
сущ.; -ри, -ра хуьрекдик кутадай набататдин сорт.
гл., вуч; -еда, -ена; -из, -изва; -иф, -ен, -ирай, -мир; ифин тавун, ифин тахвун, ифин хъийимир чими, кудай гьалдиз атун
сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра 1) чим, чимивал. Туькмишайла басма цӀивин, Гьатай бере къизмиш ифин, Сириставд сес гьар патахъ фин Жеда эрзиман, самов
гл. -да, -на; -из, -зава; -а, -ин, -рай, -мир 1) цӀай гана кудай гьалдиз гъун. Лежбердиз къугъван ийидай тӀвалар, ифирун патал цӀай хъийидай с
араб, сущ.; -ди, -да 1) къениди, халисанди 2) ( чӀехи гьарфуналди - И) эркекдин хас тӀвар: Ихлас.
сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера халисвал, къенивал, вафалувал.
нар. вафалувилелди. Эгер на кьабул авуртӀа, амай уьмуьрда ихласвилелди ваз къуллугъ ийиз кӀанда заз
гл., вуж-вуч; -да, -на; -из, -зава; -а, -ин, -рай, -мир элкъвена хтун, мугьман хъхьун. Адетар дегь замандин Ихлифзава ватандиз Дун алаз къенин
араб, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра са кас масадахъ агъанвай гьисс. АвачтӀани, яр, вахъ гьич ихтибар, А гуьзел чин гьич рикӀелай физ жедач
сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера ихтибар тир гьал. Адан далудихъ ихтибарвилиз гьуьрмет ийидай итим акъвазун лазим я