сущ., -ди, -да; -яр, -йри, -йра 1) са хуьряй тир кас. Вири халкьди шалам-дулах ядатӀа, Шаирди бес алукӀдани шиблитар, Хуьруьнвийри са цуру нек хьв
цӀ., сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра хуьре яшамиш жезвайди. Бубайрилай кьулухь саларбанвилелни магъсулдарвилел машгъул хуьруьнэгьлийри дигидай
|| ( ХЧЕЛУН, ХЧӀАЛУН нугъ. ) гл., ни вуч; -да, -на; -из, -зава; -а, -ин, -рай, -мир; хцел авун, хцел тавун, хцел тахвун, хцел хъийимир авахьнавай,
ХЦИЗ, ХЦИН хва сушествительнидин падеждин форма. Кил. ХВА.
прил. 1) са вуч ятӀани атӀудай мурз алай, Адан хци сараризни гужуналди муьтӀуьгъ хьайи чуьхвердай акъатна мецихъ галукьайди сивер ртӀадай туькьу
сущ.; -или, -иле; -илер, -ичери, -илера хци тир гьал. Анай экъечӀуник кваз адаз мелев эгечӀдалди кьарай хуьз тежез къерехрив гвай векьер-кьаларал д
нар. хцивал хас яз. СтӀал Сулеймана Чiехи Октябрдин социалист революциядин ва халкьдин вождар тир Ленинакайва Сталинакай манадиз дерин, гуьрчегвиле
нар. 1) атӀудай хци мурз алаз. 2) лап къатидаказ. Жегьил писателар халкьдин гегьенш массайрихъ галаз лап кӀевелай алакъалу хьун, абрун яшайишдик х
нугъ., кил. ХЦИДАКАЗ.
хва сушествительнидин гунугин падеждин форма. Кил. ХВА. Синонимар: хцивилелди, хцидаказ.
нар. 1) хци яз. 2) куьч. виридаз малум жедайвал. Пъесада авай конфликтар тамашадин режиссѐр Мирзебег Мирзебегова сегьнедин мизанрив мадни хциз аква
цун (цада, цана чил) глаголдин гьерекат тикрар жезвай мана квай форма. Кил. ЦУН 3.
цун (цада, цана яд) глаголдин гьерекат тикрар жезвай мана квай форма. Кил. ЦУН 2.
цун (цвада, цвана) глаголдин гьерекат тикрар жезвай мана квай форма. Кил. ЦУН 1.
прил. 1) кьелечӀ, таза. Суьруь хуьзва дагълара, ХцӀу таза чӀурара. Ф. Шарвилидикай риваят. ХупӀ абад я вун, сал, Дамахзава чна вал - Агакьна ви майв
сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера хцӀу тир гьал. Ада дуьньядин хцӀувал, зерифвал гьиссзава. М.
сущ.; -ди. -да; -яр, -йри, -йра Орф. сл.
кил. ХЦЕЛУН.
нугъ., прил. викӀегь. И гада я гзаф хшка; КичӀе хьанач йифиз рука. А. Къ. ВикӀегь гада.
сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра мекьи вахтунда дагъдин зарб цик жедай куьлуь хар хьтин мурк. Хъ
[хъэ] сущ,; -ди, -да; -яр, -йри, -йра алфавитдин къанни цӀикьвед лагьай гьарф.
кӀалханда фер авачиз акъатдай ачух тушир вансуз фонема-сес. Гафарин сифте кьиле ( хъсан, хъире ), юкьва ( ахъа, чахъай ), эхирда ( хъархь, хъурхъ )
граммат., преф.; глаголдик гьерекатдин тикрарвад къалурдай мана кутадай аффикс. Префиксар хь, х глаголрихь, арада артухан маса гьарф авачиз, акал же
существительнийрин секинвилин ӀV падеждин эхир: столдихь, багъдихъ, тӀурунихъ. Секинвилин ӀV падеждин ва адан дибдикай арадиз кьвезвай кьакъатунин
сущ; -ди, -да; -ар, -ри, -ра тарцин танда члафдин чкадал къведай тӀекв, буш чка. Са куьнуь, кул авуна, катнава ва а кулуни вичиз кӀукӀ кьурай чуьхве
* хъалхъас къиб сущ. вич кӀарабда аваз, кьилни тум хурлинкӀдинбуруз ухшар, гъвечӀи кӀвачер квай, хур чиляй галчӀуриз-галчӀуриз фидай гьайван
* хъама бармак сущ. еке ва куьгьне бармак. Хъама бармак кьилел, гъиле кӀир галай чумахъ. И. Гь. Шалбуз дагъдин
рах., сущ; -ди, -да; -яр, -йри, -йра кьуьзуь итим. - Ада лап акьуллу кар авуна. Цуьк хьтин руш кьуьзуь хъамадиз гуз, гьамни кар яни? З
в., сущ.; -а, -а; -ар, -ри. -ра акьулдиз, фагьумдиз бегьемсуз, абурсуз эркек.
хъапа-хъап нар. садлагьана, хабарсуз. Абур чеб-чпел хъапа-хъап гьалтна. Р.
сущ.; -апӀуни, -апӀуна; -пӀар, -пӀари, -пара руфуна кӀватӀ хьана сивяй акъатдай газ(ар). * хъапӀ атун гл
сущ.; -уни, -уна; -ар, -ари, -ара винел чкал аламай кӀерец. Хъархь. Рекьин къерехра Хъархъун ва маса къелемар акӀуриз са шумуд йис я
нугъ., сущ.; чилин менфятсуз гьал. Вучиз зи рикӀ цуру хьанва, хъахъ гьатна? Р. Магьмудов. Вучиз зи рикӀ
сущ.; -чади, -чада; -чар, -чари, -чара 1) куьруь дувул галай, пеш алай набатат. Чи чкаяр дуьзни я, цик квай никӀерни ава, гьич тахьайтӀа, чуьлда х
хьун глаголдикай хьанвай причастие. Кил. ХЬУН.
прил. 1) хъун патал ишлемишдай. Салман, чна Аронакай вучзава, чи вилик недай хуьрекни хъвадай чехир хьайила? С
хъун глаголдин формаяр. Кил. ХЪУН.
сущ.; -ди, -да; -ар, ~ри, -ра нажахдалди кукӀварзавай кӀарасдилай алатдай кӀелечӀ кӀус. Э- эгь, - лугьудай Магьмуда вичин къезил гъил, хъвалахъ хь
хъун глаголдин алатай вахтунин Ӏ форма. Кил. ХЬУН.
сущ.; -цра, -цра; -рцар, -рцари, -рцара кӀвалин джин хьтин затӀ (мавгьуматрин нагъилри къалурзавайвал)
Ӏ хьфин глаголдин эмирдин форма. Кил. ХЪФИН.
хъун глаголдин шаклувал къалурдай форма. Кил. ХЬУН.
сущ.; -ди, -да; -ер, -ери. -ера шадвилин ва я ягьанатдин гьисс акатайла, чини, пӀузарри ва вилери кьабулдай кӀалуб ва я сивяй акъатдай шадвилин се
гл., ни; -да, -на; -из, -зава; -а, ~ин, -рай, -мир; хъвер авун, хъвер тавун, хъвер тахвун, хъвер хъийимир шадвилин гьиссер къалурдай сесер акъудун
сущ.; -уькъве, -уькъве; -уькъвер, -уькъвери, -уькъвера чинин са пад (япалай нералди, цӀвелелай рекъвелди)
сущ.; -иле, -иле; -илер, -илери, -илера са нелай-квелай, никай-квекай ятӀани арадал атай наразивилин, такӀанвилин гьисс
гл., ни нивай-квекай; -да, -на; -из, -зава; -а, -ин, -рай, -мир; хьел авун, хьел тавун, хъел тахвун, хъел хъийимир никай наразивал аватӀа, адав р
сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра гъвечӀи хенжел.
нугъ., сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра къулан фу. ЦӀун кӀвализ фена, акадин кьве хъемехъ чантада туна ам ксана