Uğur Şahin: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
 
(5 istifadəçi tərəfindən edilmiş 27 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Alim
<center></center>
{{Şəxs
|adı = Uğur Şahin
|adı = Uğur Şahin
|orijinal adı = Uğur Şahin
|orijinal adı = Uğur Şahin
Sətir 6: Sətir 5:
|şəklin ölçüsü =
|şəklin ölçüsü =
|şəklin izahı = Uğur Şahin 2019-cu ildə fevralın 4-də Heidelbergdə elmi konfrans zamanı
|şəklin izahı = Uğur Şahin 2019-cu ildə fevralın 4-də Heidelbergdə elmi konfrans zamanı
|digər adı =
|digər adı =
|doğum tarixi = 29 sentyabr 1965
|milliyyəti = [[türk]]
|doğum yeri = [[İskəndərun]], [[Hatay]], [[Türkiyə]]
|vəfat tarixi =
|vəfat yeri =
|vəfat səbəbi =
|dəfn yeri =
|vətəndaşlığı = {{flaqifikasiya|Almaniya}}
|milliyyəti = [[Türk|türk]]
|dini = [[islam]]
|ixtisası = [[İmmunologiya|immunoloq]], sahibkar
|təhsili = Köln Universiteti <br> Mayns Universiteti
|təhsili = Köln Universiteti <br> Mayns Universiteti
|fəaliyyəti =
|fəaliyyəti =
Sətir 23: Sətir 13:
|həyat yoldaşı = [[Özləm Türeci]]
|həyat yoldaşı = [[Özləm Türeci]]
|uşağı = 1
|uşağı = 1
|mükafatları = +
|mükafatları = Georges Köhler Prize (2005)<br> [["Mustafa" mükafatı]] (2019)<br> German Cancer Award (2019)<br> Financial Times Person of the Year(2020)<br> Aksel Şprinqer mükafatı (2020) <br>[[Şəkil:German order merit with special sash.jpg|25px]] [[Almaniya Federativ Respublikası]] Ləyaqət Nişanı<ref name="nişan">{{cite web |başlık=Türeci ve Şahin’e liyakat nişanı verildi |url=https://amp.dw.com/tr/t%C3%BCreci-ve-%C5%9Fahine-liyakat-ni%C5%9Fan%C4%B1-verildi/a-56926860 |erişimtarihi=19 Mart 2021 |yayıncı=[[Deutsche Welle]] |tarih=19 Mart 2021}}</ref>
|imzası =
|imzası =
|imzanın ölçüsü =
|imzanın ölçüsü =
Sətir 30: Sətir 20:
|vikianbar =
|vikianbar =
}}
}}
'''Uğur Şahin''' (29 sentyabr 1965, [[İskəndərun]], [[Hatay]], [[Türkiyə]]) — [[Xərçəng xəstəliyi|xərçəng]] tədqiqatlarında ixtisaslaşmış türk əsilli alman immunoloq.<ref>{{Citation|language=de|author=Hatice Akyün|url=http://www.tagesspiegel.de/gesellschaft/wir-sind-impfstoff-ueber-zwei-wissenschaftler-die-nicht-nur-hoffnung-gegen-das-virus-machen/25771136.html|title="Wir sind Impfstoff": Über zwei Wissenschaftler, die nicht nur Hoffnung gegen das Virus machen.|newspaper=Der Tagesspiegel|date=April 26, 2020|access-date=October 26, 2020}}</ref><ref>{{Citation|language=de|author=Johannes Göbel|url=https://www.deutschland.de/de/topic/wissen/universitaet-forschung/erfolgreiches-mainzer-modell|title=Erfolgreiches "Mainzer Modell"|website=Deutschland-Portal|publisher=Fazit Communication, German Federal Foreign Office|date=March 26, 2015|access-date=October 26, 2020}}</ref> Biotexnologiya şirkəti olan "BioNTech"in qurucusu və icraçı direktoru. 2006-cı ildən Mayns Universitetinin III Tibb Klinikasında Eksperimental Onkologiya üzrə professor, 2008-ci ildən bəri həyat yoldaşı [[Özləm Türeci]] ilə birlikdə qurduğu şirkət olan BioNTech SE-nin İdarə Heyətinin sədridir. Şahin [[COVID-19]] peyvəndinin qabaqcıl istehsalçılarından biri sayılır.<ref>{{Citation|language=de|author=Kurt Stukenberg|url=https://www.spiegel.de/wissenschaft/medizin/corona-immuningenieure-im-wettlauf-gegen-die-zeit-a-040c279e-e8f8-455c-b542-a6aae4993c9e|title=Immuningenieure im Wettlauf gegen die Zeit|newspaper=Der Spiegel|publisher=Spiegel-Verlag Rudolf Augstein|location=Hamburg|date=October 23, 2020|access-date=October 26, 2020}}</ref>
'''Uğur Şahin''' ({{DVTY}}) — [[Xərçəng xəstəliyi|xərçəng]] tədqiqatlarında ixtisaslaşmış türk əsilli alman immunoloq.<ref>{{Citation|language=de|author=Hatice Akyün|url=http://www.tagesspiegel.de/gesellschaft/wir-sind-impfstoff-ueber-zwei-wissenschaftler-die-nicht-nur-hoffnung-gegen-das-virus-machen/25771136.html|title="Wir sind Impfstoff": Über zwei Wissenschaftler, die nicht nur Hoffnung gegen das Virus machen.|newspaper=Der Tagesspiegel|date=April 26, 2020|access-date=October 26, 2020|archive-date=February 4, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210204151754/https://www.tagesspiegel.de/gesellschaft/wir-sind-impfstoff-ueber-zwei-wissenschaftler-die-nicht-nur-hoffnung-gegen-das-virus-machen/25771136.html|url-status=live}}</ref><ref>{{Citation|language=de|author=Johannes Göbel|url=https://www.deutschland.de/de/topic/wissen/universitaet-forschung/erfolgreiches-mainzer-modell|title=Erfolgreiches "Mainzer Modell"|website=Deutschland-Portal|publisher=Fazit Communication, German Federal Foreign Office|date=March 26, 2015|access-date=October 26, 2020|archive-date=January 12, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210112124635/https://www.deutschland.de/de/topic/wissen/universitaet-forschung/erfolgreiches-mainzer-modell|url-status=live}}</ref> Biotexnologiya şirkəti olan "BioNTech"in qurucusu və icraçı direktoru. 2006-cı ildən Mayns Universitetinin III Tibb Klinikasında Eksperimental Onkologiya üzrə professor, 2008-ci ildən bəri həyat yoldaşı [[Özləm Türeci]] ilə birlikdə qurduğu şirkət olan BioNTech SE-nin İdarə Heyətinin sədridir. Şahin [[COVID-19]] peyvəndinin qabaqcıl istehsalçılarından biri sayılır.<ref>{{Citation|language=de|author=Kurt Stukenberg|url=https://www.spiegel.de/wissenschaft/medizin/corona-immuningenieure-im-wettlauf-gegen-die-zeit-a-040c279e-e8f8-455c-b542-a6aae4993c9e|title=Immuningenieure im Wettlauf gegen die Zeit|newspaper=Der Spiegel|publisher=Spiegel-Verlag Rudolf Augstein|location=Hamburg|date=October 23, 2020|access-date=October 26, 2020|archive-date=January 22, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220122090330/https://www.spiegel.de/wissenschaft/medizin/corona-immuningenieure-im-wettlauf-gegen-die-zeit-a-040c279e-e8f8-455c-b542-a6aae4993c9e|url-status=live}}</ref>


== Həyatı və təhsili ==
== Həyatı və təhsili ==
Uğur Şahin 19 sentyabr 1965-ci ildə [[Hatay ili|Hatayın]] [[İskəndərun]] şəhərində [[Ələvilik|Ələvi]] ailəsində anadan olub.<ref>{{Cite web| url = https://www.derstandard.at/story/2000122601040/migration-und-qualifikation | başlık = Migration und Qualifikation - derStandard.at | erişimtarihi = 22 Aralık 2020 | tarih = 18 Aralık 2020 | dil = de-AT | çalışma = [[Der Standard]] | yayıncı = | ad = Hans | soyadı = Rauscher | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201218082439/https://www.derstandard.at/story/2000122601040/migration-und-qualifikation | arşivtarihi = 18 Aralık 2020}}</ref> Dörd yaşında anası ilə birlikdə Almaniyanın Köln şəhərinə [[Ford Motor Company|Ford Motor Şirkətində]] çalışan atasının yanına köçür. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra [[Köln Universiteti |Köln Universitetinin]] tibb fakültəsində tibb təhsili aldı və 1992-ci ildə məzun oldu.<ref name="DW">{{Cite news |başlık=German researchers advance coronavirus vaccine |url=https://amp.dw.com/en/german-researchers-advance-coronavirus-vaccine/a-55549895 |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[Deutsche Welle]] |tarih=9 Kasım 2020}}</ref> Doktorluq dərəcəsini 1993-cü ildə "şiş hüceyrələrində immunoterapiya" mövzusunda araşdırmalarına görə həmin universitetdə Maykl Freundşunun rəhbərliyi ilə almışdır.<ref name="NYT"/> 2000-2001-ci illər arasında Şahin, 1996-cı il [[Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı]] laureatları [[Rolf Tsinkernagel]] və Hans Henqartner ilə birlikdə [[Sürix Universiteti]] Xəstəxanasında laboratoriyada müxtəlif araşdırmalarda iştirak etdi.<ref name="SFB">{{Cite web | başlık = Prof. Dr. med. Ugur Sahin | url = https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin | yayıncı = SFB | erişimtarihi = 14 Kasım 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200711130857/https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin | arşivtarihi = 11 Temmuz 2020 | ölüurl =hayır}}</ref>
Uğur Şahin 19 sentyabr 1965-ci ildə [[Hatay ili|Hatayın]] [[İskəndərun]] şəhərində [[Ələvilik|Ələvi]] ailəsində anadan olub.<ref>{{Cite web | url = https://www.derstandard.at/story/2000122601040/migration-und-qualifikation | başlık = Migration und Qualifikation - derStandard.at | erişimtarihi = 22 Aralık 2020 | tarih = 18 Aralık 2020 | dil = de-AT | çalışma = [[Der Standard]] | yayıncı = | ad = Hans | soyadı = Rauscher | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201218082439/https://www.derstandard.at/story/2000122601040/migration-und-qualifikation | arşivtarihi = 18 Aralık 2020 | title = Arxivlənmiş surət | access-date = 2021-01-10 | archive-date = 2020-12-18 | archive-url = https://web.archive.org/web/20201218082439/https://www.derstandard.at/story/2000122601040/migration-und-qualifikation | url-status = live }}</ref> Dörd yaşında anası ilə birlikdə Almaniyanın Köln şəhərinə [[Ford Motor Company|Ford Motor Şirkətində]] çalışan atasının yanına köçür. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra [[Köln Universiteti]]nin tibb fakültəsində tibb təhsili aldı və 1992-ci ildə məzun oldu.<ref name="DW">{{Cite news |başlık=German researchers advance coronavirus vaccine |url=https://amp.dw.com/en/german-researchers-advance-coronavirus-vaccine/a-55549895 |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[Deutsche Welle]] |tarih=9 Kasım 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-10 |archive-date=2020-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201114120432/https://amp.dw.com/en/german-researchers-advance-coronavirus-vaccine/a-55549895 |url-status=live }}</ref> Doktorluq dərəcəsini 1993-cü ildə "şiş hüceyrələrində immunoterapiya" mövzusunda araşdırmalarına görə həmin universitetdə Maykl Freundşunun rəhbərliyi ilə almışdır.<ref name="NYT"/> 2000-2001-ci illər arasında Şahin, 1996-cı il [[Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı]] laureatları [[Rolf Tsinkernagel]] və Hans Henqartner ilə birlikdə [[Sürix Universiteti]] Xəstəxanasında laboratoriyada müxtəlif araşdırmalarda iştirak etdi.<ref name="SFB">{{Cite web | başlık = Prof. Dr. med. Ugur Sahin | url = https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin | yayıncı = SFB | erişimtarihi = 14 Kasım 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200711130857/https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin | arşivtarihi = 11 Temmuz 2020 | ölüurl = hayır | title = Arxivlənmiş surət | access-date = 2021-01-10 | archive-date = 2020-07-11 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200711130857/https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin | url-status = live }}</ref>


== Təhsili ==
== Təhsili ==
Şahin hələ 20 yaşında tələbə ikən laboratoriyada işləməyə başladı. 1990-cı illərin əvvəllərində Köln Universitetinin [[leykoz]] şöbəsində, sonra Saarlənd Universitetində səkkiz il [[daxili xəstəliklər]] və [[Hematologiya|hematoloji]]-[[onkologiya]] doktoru olaraq çalışdı.<ref name="LSL">{{Cite news|soyadı1=Wright |ad1=Bob |başlık=How One Professor Built Two Billion-Dollar Biotechs |url=https://www.lifescienceleader.com/doc/how-one-professor-built-two-billion-dollar-biotechs-0001 |erişimtarihi=10 Kasım 2020 |yayıncı=Life Science Leader |tarih=1 Haziran 2020}}</ref> Yüksək məhsuldar immunoloji metodlar və [[:tr:Biyoenformatik|bioinformatik]] yanaşmalardan istifadə edərək xərçəng hədəfi kəşfində qabaqcıl olan Şahin, yeni [[Xərçəng xəstəliyi|xərçəng]] biomarkerlərini və hədəf terapiya platformalarını əhatə edən 70-dən çox müstəqil patent tətbiqinə malikdir.<ref name="ORCID">{{Cite web | başlık = Uğur Şahin | url = https://orcid.org/0000-0003-0363-1564 | yayıncı = [[ORCID]] | erişimtarihi = 10 Kasım 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180322233039/https://orcid.org/0000-0003-0363-1564 | arşivtarihi = 22 Mart 2018 | ölüurl =hayır}}</ref> İşlərində immunoloq həyat yoldaşı [[Özləm Türeci]] ilə tez-tez əməkdaşlıq edir və [[2001]]-ci ildə xərçəngə qarşı monoklonal antikorları inkişaf etdirmək üçün ''Ganymed İlaçı'' qurdular. '''Ganymed''', Yaponiyanın əczaçılıq şirkəti [[:ru:Astellas Pharma|Astellas Pharma]] tərəfindən 2016-cı ildə 1,4 milyard dollarlıq bir müqavilə ilə satın alındı.<ref name="Forbes">{{Cite news |soyadı1=Vardi |ad1=Nathan |başlık=Ugur Sahin Becomes A Billionaire On Hopes For Technology Behind COVID-19 Vaccine |url=https://www.forbes.com/sites/nathanvardi/2020/06/01/ugur-sahin-becomes-a-billionaire-on-hopes-for-technology-behind-covid-19-vaccine/?sh=2c86fa0f33fb |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[Forbes]] |tarih=1 Haziran 2020}}</ref> Şahin 2008-ci ildə milyarder Strünqmann qardaşlarının dəstəyi ilə [[:en:BioNTech|BioNTech]] şirkətini qurdu. Ganymedi idarə edən Türeci, illərlə şirkətin elmi məsləhətçisi olaraq çalışdı və Ganymed satıldıqdan sonra BioNTech-ə baş həkim olaraq qatıldı. Hal-hazırda 1300 işçisi olan BioNTech ilə cütlük insan orqanizminin öz antigenini istehsal etməsini təmin etmək üçün [[MRNT]] adlı genetik materialdan istifadə edərək fərdi xərçəng immunoterapiya müalicə üsullarını inkişaf etdirməyə başladılar.<ref name="TheGuardian">{{Cite news |soyadı1=Oltermann |ad1=Philip |başlık=Uğur Şahin and Özlem Türeci: German ‘dream team’ behind vaccine |url=https://amp.theguardian.com/world/2020/nov/10/ugur-sahin-and-ozlem-tureci-german-dream-team-behind-vaccine |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[The Guardian]] |tarih=10 Kasım 2020}}</ref> Məqsəd, genetik məlumatları daşıyan, immunitet sisteminin müvafiq reaksiyasını gücləndirərək şişlərin inhibisyonuna və geriləməsinə səbəb olan xəbərçi maddə olan [[Ribonuklein turşusu|ribonuklein turşusu (RNT)]] əsasında xərçəng peyvəndini inkişaf etdirməkdir. Komandası ilə birlikdə hər xəstənin xərçəng mutasiya profilinə xüsusi olaraq uyğunlaşdırılmış [[MRNT]] əsaslı peyvəndlərin inkişafına öncülük etdi. Şahin, 2010-cu ildən bu yana [[Mayns|Maynsdakı]] İohanna Quttenberq adına Mayns Universiteti Tibb Mərkəzində Translasyonal Onkoloji və İmmunoloji Mərkəzinin (TRON) direktoru vəzifəsini icra edir. Bundan əvvəl, 2010-cu ildən 2019-cu ilin sentyabrına qədər TRON-un ümumi elmi müdürlüyünü icra etdi. Xərçəng və yüksək tibbi müdaxilələrə ehtiyacı olan digər ciddi xəstəliklərin diaqnozunun qoyulması və dərmanlarının tapılmasını özünə missiya edən [[Bioloji preparatlar|bioloji preparatların]] tədqiqatı təşkilatı olan TRON-un həmtəsisçisi və şəriki olan Şahin, eyni zamanda burada tədqiqat və araşdırmalar aparan doktorantlara elmi məsləhətlər də verməkdədir.<ref name="TRON">{{Cite web | başlık = Management: Scientific Advisor Ugur Sahin, M.D. | url = https://tron-mainz.de/about-tron/management/ | yayıncı = [[Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi]] | erişimtarihi = 14 Kasım 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170521114957/https://tron-mainz.de/about-tron/management/ | arşivtarihi = 21 Mayıs 2017 | ölüurl =hayır}}</ref>
Şahin hələ 20 yaşında tələbə ikən laboratoriyada işləməyə başladı. 1990-cı illərin əvvəllərində Köln Universitetinin [[leykoz]] şöbəsində, sonra Saarlənd Universitetində səkkiz il [[daxili xəstəliklər]] və [[Hematologiya|hematoloji]]-[[onkologiya]] doktoru olaraq çalışdı.<ref name="LSL">{{Cite news |soyadı1=Wright |ad1=Bob |başlık=How One Professor Built Two Billion-Dollar Biotechs |url=https://www.lifescienceleader.com/doc/how-one-professor-built-two-billion-dollar-biotechs-0001 |erişimtarihi=10 Kasım 2020 |yayıncı=Life Science Leader |tarih=1 Haziran 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2020-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201101000016/https://www.lifescienceleader.com/doc/how-one-professor-built-two-billion-dollar-biotechs-0001 |url-status=live }}</ref> Yüksək məhsuldar immunoloji metodlar və [[:tr:Biyoenformatik|bioinformatik]] yanaşmalardan istifadə edərək xərçəng hədəfi kəşfində qabaqcıl olan Şahin, yeni [[Xərçəng xəstəliyi|xərçəng]] biomarkerlərini və hədəf terapiya platformalarını əhatə edən 70-dən çox müstəqil patent tətbiqinə malikdir.<ref name="ORCID">{{Cite web | başlık = Uğur Şahin | url = https://orcid.org/0000-0003-0363-1564 | yayıncı = [[ORCID]] | erişimtarihi = 10 Kasım 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180322233039/https://orcid.org/0000-0003-0363-1564 | arşivtarihi = 22 Mart 2018 | ölüurl = hayır | title = Arxivlənmiş surət | access-date = 2021-01-12 | archive-date = 2018-03-22 | archive-url = https://web.archive.org/web/20180322233039/https://orcid.org/0000-0003-0363-1564 | url-status = live }}</ref> İşlərində immunoloq həyat yoldaşı [[Özləm Türeci]] ilə tez-tez əməkdaşlıq edir və [[2001]]-ci ildə xərçəngə qarşı monoklonal antikorları inkişaf etdirmək üçün ''Ganymed İlaçı'' qurdular. '''Ganymed''', Yaponiyanın əczaçılıq şirkəti [[:ru:Astellas Pharma|Astellas Pharma]] tərəfindən 2016-cı ildə 1,4 milyard dollarlıq bir müqavilə ilə satın alındı.<ref name="Forbes">{{Cite news |soyadı1=Vardi |ad1=Nathan |başlık=Ugur Sahin Becomes A Billionaire On Hopes For Technology Behind COVID-19 Vaccine |url=https://www.forbes.com/sites/nathanvardi/2020/06/01/ugur-sahin-becomes-a-billionaire-on-hopes-for-technology-behind-covid-19-vaccine/?sh=2c86fa0f33fb |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[Forbes]] |tarih=1 Haziran 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2021-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210226165259/https://www.forbes.com/sites/nathanvardi/2020/06/01/ugur-sahin-becomes-a-billionaire-on-hopes-for-technology-behind-covid-19-vaccine/?sh=2c86fa0f33fb |url-status=live }}</ref> Şahin 2008-ci ildə milyarder Strünqmann qardaşlarının dəstəyi ilə [[:en:BioNTech|BioNTech]] şirkətini qurdu. Ganymedi idarə edən Türeci, illərlə şirkətin elmi məsləhətçisi olaraq çalışdı və Ganymed satıldıqdan sonra BioNTech-ə baş həkim olaraq qatıldı. Hal-hazırda 1300 işçisi olan BioNTech ilə cütlük insan orqanizminin öz antigenini istehsal etməsini təmin etmək üçün [[MRNT]] adlı genetik materialdan istifadə edərək fərdi xərçəng immunoterapiya müalicə üsullarını inkişaf etdirməyə başladılar.<ref name="TheGuardian">{{Cite news |soyadı1=Oltermann |ad1=Philip |başlık=Uğur Şahin and Özlem Türeci: German ‘dream team’ behind vaccine |url=https://amp.theguardian.com/world/2020/nov/10/ugur-sahin-and-ozlem-tureci-german-dream-team-behind-vaccine |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[The Guardian]] |tarih=10 Kasım 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2020-11-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201115032324/https://amp.theguardian.com/world/2020/nov/10/ugur-sahin-and-ozlem-tureci-german-dream-team-behind-vaccine |url-status=live }}</ref> Məqsəd, genetik məlumatları daşıyan, immunitet sisteminin müvafiq reaksiyasını gücləndirərək şişlərin inhibisyonuna və geriləməsinə səbəb olan xəbərçi maddə olan [[Ribonuklein turşusu|ribonuklein turşusu (RNT)]] əsasında xərçəng peyvəndini inkişaf etdirməkdir. Komandası ilə birlikdə hər xəstənin xərçəng mutasiya profilinə xüsusi olaraq uyğunlaşdırılmış [[MRNT]] əsaslı peyvəndlərin inkişafına öncülük etdi. Şahin, 2010-cu ildən bu yana [[Mayns]]dakı İohanna Quttenberq adına Mayns Universiteti Tibb Mərkəzində Translasyonal Onkoloji və İmmunoloji Mərkəzinin (TRON) direktoru vəzifəsini icra edir. Bundan əvvəl, 2010-cu ildən 2019-cu ilin sentyabrına qədər TRON-un ümumi elmi müdürlüyünü icra etdi. Xərçəng və yüksək tibbi müdaxilələrə ehtiyacı olan digər ciddi xəstəliklərin diaqnozunun qoyulması və dərmanlarının tapılmasını özünə missiya edən [[bioloji preparatlar]]ın tədqiqatı təşkilatı olan TRON-un həmtəsisçisi və şəriki olan Şahin, eyni zamanda burada tədqiqat və araşdırmalar aparan doktorantlara elmi məsləhətlər də verməkdədir.<ref name="TRON">{{Cite web | başlık = Management: Scientific Advisor Ugur Sahin, M.D. | url = https://tron-mainz.de/about-tron/management/ | yayıncı = [[Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi]] | erişimtarihi = 14 Kasım 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170521114957/https://tron-mainz.de/about-tron/management/ | arşivtarihi = 21 Mayıs 2017 | ölüurl = hayır | title = Arxivlənmiş surət | access-date = 2021-01-12 | archive-date = 2017-05-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20170521114957/https://tron-mainz.de/about-tron/management/ | url-status = live }}</ref>


2019-cu ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çində]] ortaya çıxan və bütün dünyaya yayılan [[COVID-19]] pandemiyasından sonra şirkət bütün diqqətini koronavirus peyvəndini hazırlamağa yönəltdi. Amerika dərman şirkəti [[:tr:Pfizer|Pfizer]] və BioNTech-in 9 noyabr 2020-ci il tarixli ortaq açıqlamasında Dr. Şahin və qrupu tərəfindən [[:en:Tozinameran|SARS-CoV-2]]-ə qarşı hazırlanan [[:tr:BNT162|BNT162]] peyvəndinin təsir nisbətinin yüzdə 90-dan çox olduğunu bildirdi. Edilən açıqlamada, hazırlanan peyvəndin təhlükəsizliyi ilə əlaqədar ciddi narahatlığa səbəb olacaq bir tapıntı olmadığı və peyvənd üçün təcili istifadə lisenziyası almaq üçün bu ay [[ABŞ]] səlahiyyətlilərinə müraciət etməsi gözlənilir.<ref name="NYT">{{Cite news |soyadı1=Gelles |ad1=David |başlık=The Husband-and-Wife Team Behind the Leading Vaccine to Solve Covid-19 |url=https://www.nytimes.com/2020/11/10/business/biontech-covid-vaccine.amp.html |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[The New York Times]] |tarih=10 Kasım 2020}}</ref> [[COVID-19]] peyvəndi xəbərinin ardından Fransız xəbər kanalı La Chaîne Info (LCI) türk cütlüyünü [[Radioaktivlik|radioaktivliyi]] tapan [[Kimya üzrə Nobel mükafatı|Kimya]] və [[Fizika üzrə Nobel mükafatı]] laureatları [[Pyer Küri]] və [[Mariya Küri]] ilə müqayisə etdi.<ref name="VOA">{{Cite news |soyadı1=Çakır |ad1=Arzu |başlık=Corona Aşısını Bulan Türk Çifte ‘Pierre-Marie Curie’ Benzetmesi |url=https://www.amerikaninsesi.com/a/corona-asisini-bulan-turk-cifte-pierre-marie-cruie-benzetmesi/5656859.html |erişimtarihi=15 Kasım 2020 |yayıncı=[[Amerika'nın Sesi]] |tarih=11 Kasım 2020}}</ref>
2019-cu ildə [[Çin Xalq Respublikası|Çində]] ortaya çıxan və bütün dünyaya yayılan [[COVID-19]] pandemiyasından sonra şirkət bütün diqqətini koronavirus peyvəndini hazırlamağa yönəltdi. Amerika dərman şirkəti [[:tr:Pfizer|Pfizer]] və BioNTech-in 9 noyabr 2020-ci il tarixli ortaq açıqlamasında Dr. Şahin və qrupu tərəfindən [[:en:Tozinameran|SARS-CoV-2]]-ə qarşı hazırlanan [[:tr:BNT162|BNT162]] peyvəndinin təsir nisbətinin yüzdə 90-dan çox olduğunu bildirdi. Edilən açıqlamada, hazırlanan peyvəndin təhlükəsizliyi ilə əlaqədar ciddi narahatlığa səbəb olacaq bir tapıntı olmadığı və peyvənd üçün təcili istifadə lisenziyası almaq üçün bu ay [[ABŞ]] səlahiyyətlilərinə müraciət etməsi gözlənilir.<ref name="NYT">{{Cite news |soyadı1=Gelles |ad1=David |başlık=The Husband-and-Wife Team Behind the Leading Vaccine to Solve Covid-19 |url=https://www.nytimes.com/2020/11/10/business/biontech-covid-vaccine.amp.html |erişimtarihi=14 Kasım 2020 |yayıncı=[[The New York Times]] |tarih=10 Kasım 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2020-11-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201120055257/https://www.nytimes.com/2020/11/10/business/biontech-covid-vaccine.amp.html |url-status=live }}</ref> [[COVID-19]] peyvəndi xəbərinin ardından Fransız xəbər kanalı La Chaîne Info (LCI) türk cütlüyünü [[Radioaktivlik|radioaktivliyi]] tapan [[Kimya üzrə Nobel mükafatı|Kimya]] və [[Fizika üzrə Nobel mükafatı]] laureatları [[Pyer Küri]] və [[Mariya Küri]] ilə müqayisə etdi.<ref name="VOA">{{Cite news |soyadı1=Çakır |ad1=Arzu |başlık=Corona Aşısını Bulan Türk Çifte ‘Pierre-Marie Curie’ Benzetmesi |url=https://www.amerikaninsesi.com/a/corona-asisini-bulan-turk-cifte-pierre-marie-cruie-benzetmesi/5656859.html |erişimtarihi=15 Kasım 2020 |yayıncı=[[Amerika'nın Sesi]] |tarih=11 Kasım 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2020-11-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201111221915/https://www.amerikaninsesi.com/a/corona-asisini-bulan-turk-cifte-pierre-marie-cruie-benzetmesi/5656859.html |url-status=live }}</ref>


2021-ci il martın 19-da o, və həyat yoldaşı Özləm Türeci peyvənd işləri səbəbiylə Almaniya Federativ Respublikasının ləyaqət ordeni ilə təltif olundu.
2021-ci il martın 19-da o, və həyat yoldaşı [[Özləm Türeci]] [[COVID-19]]-ə qaşı peyvənd hazırlamaqda əldə etdikləri uğur səbəbiylə [[Almaniya Federativ Respublikası]]nın ən yüksək mükafatı olan Ləyaqət Ordeni ilə təltif olundular. Bellevue Sarayında təşkil edilən təltif etmə mərasiminə Almaniya Prezidenti [[Frank-Valter Ştaynmayer]] və [[Kansler]] [[Angela Merkel]] də qatılmışdılar. Alim cütlüyə mükafatı çəxsən Kansler [[Angela Merkel]] təqdim etmişdir.<ref name="nişan"/>


== Üzvü olduqları ==
== Üzv olduğu qurumlar ==
Şahin 2004-cü ildən bəri ''Alman İmmunologiya Cəmiyyətinin'' və 2008-ci ildən [[Mayns]], Tənzimləyici Araşdırmalar Qrupu, ''Xərçəng İmmunoterapiyası Dərnəyinin (CIMT) Proqram Komitəsinin'' üzvüdür. 2012-ci ildə Maynsda qurulan Fərdi İmmuno Müdaxilə Komitəsinin (CI3) qurucularından biri idi.<ref>{{Citation|language=en|url=https://ci-3.de/whoweare/|title=The Cluster for Individualized Immune Intervention (Ci3)|access-date=October 26, 2020}}</ref><ref>{{Citation|language=de|url=https://www.spitzencluster.de/de/cluster-fuer-individualisierte-immunintervention-ci3-1718.html|title=Cluster für Individualisierte ImmunIntervention (Ci3) – BMBF Spitzencluster|publisher=Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF)|access-date=October 26, 2020}}</ref> 2014-cü ildən [[:en:American Association for Cancer Research|Amerika Xərçəng Araşdırmaları Birliyinin]] (AACR) və 2015-ci ildən [[:en:American Society of Clinical Oncology|Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyətinin (ASCO)]] üzvüdür.<ref name=":0" />
Şahin 2004-cü ildən bəri ''Alman İmmunologiya Cəmiyyətinin'' və 2008-ci ildən [[Mayns]], Tənzimləyici Araşdırmalar Qrupu, ''Xərçəng İmmunoterapiyası Dərnəyinin (CIMT) Proqram Komitəsinin'' üzvüdür. 2012-ci ildə Maynsda qurulan Fərdi İmmuno Müdaxilə Komitəsinin (CI3) qurucularından biri idi.<ref>{{Citation|language=en|url=https://ci-3.de/whoweare/|title=The Cluster for Individualized Immune Intervention (Ci3)|access-date=October 26, 2020|archive-date=November 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201117023413/https://ci-3.de/whoweare/|url-status=live}}</ref><ref>{{Citation|language=de|url=https://www.spitzencluster.de/de/cluster-fuer-individualisierte-immunintervention-ci3-1718.html|title=Cluster für Individualisierte ImmunIntervention (Ci3) – BMBF Spitzencluster|publisher=Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF)|access-date=October 26, 2020|archive-date=March 20, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320060729/https://www.spitzencluster.de/de/cluster-fuer-individualisierte-immunintervention-ci3-1718.html|url-status=dead}}</ref> 2014-cü ildən [[:en:American Association for Cancer Research|Amerika Xərçəng Araşdırmaları Birliyinin]] (AACR) və 2015-ci ildən [[:en:American Society of Clinical Oncology|Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyətinin (ASCO)]] üzvüdür.<ref name=":0" />
== Nəşrləri ==
== Elmi işləri ==
[[:en:United States National Library of Medicine|ABŞ Milli Tibb Kitabxanasında]] Şahinin iştirak etdiyi 345 klinik tədqiqat və digər nəşrlər siyahıya alınmışdır; 49-nun ilkin müəllifidir.<ref>{{Citation|language=en|url=https://clinicaltrials.gov/ct2/search/advanced|title=Advanced Search|website=ClinicalTrials|publisher=U.S. National Library of Medicine|access-date=November 25, 2020}}</ref> [[ABŞ Patent və Marka qeyd olmaz üçün büro|ABŞ Patent və Ticarət markası bürosu]] onunla əlaqəli bir neçə patentin siyahısını verir.<ref>{{Citation|language=en|url=http://patft.uspto.gov/netahtml/PTO/search-adv.htm|title=Advanced Search|publisher=U.S. Patent and Trademark Office|website=Patent Full-Text and Image Database|access-date=November 25, 2020}}</ref>
[[:en:United States National Library of Medicine|ABŞ Milli Tibb Kitabxanasında]] Şahinin həmmüəllifi olduğu 345 klinik tədqiqat və digər elmi məqalələr var; 49-nun ilk müəllifidir.<ref>{{Citation|language=en|url=https://clinicaltrials.gov/ct2/search/advanced|title=Advanced Search|website=ClinicalTrials|publisher=U.S. National Library of Medicine|access-date=November 25, 2020|archive-date=November 24, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201124235813/https://clinicaltrials.gov/ct2/search/advanced|url-status=live}}</ref> [[ABŞ Patent və Marka qeyd olmaz üçün büro|ABŞ Patent və Ticarət markası bürosu]] databazasında onunla əlaqəli bir neçə patent var.<ref>{{Citation|language=en|url=http://patft.uspto.gov/netahtml/PTO/search-adv.htm|title=Advanced Search|publisher=U.S. Patent and Trademark Office|website=Patent Full-Text and Image Database|access-date=November 25, 2020|archive-date=November 28, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201128231616/http://patft.uspto.gov/netahtml/PTO/search-adv.htm|url-status=live}}</ref>
== Şəxsi həyatı ==
== Şəxsi həyatı ==
Universitetdə təhsil aldığı illərdə İstanbuldan Almaniyaya köçmüş bir həkimin qızı [[Özləm Türeci]] ilə tanış oldu. Şahin, [[2002]]-ci ildə Mayns İohanna Quttenberq adına Universitetin Tibb Mərkəzində çalışan Türeci ilə evləndi. [[:en: Bloomberg Businessweek|Bloomberg Businessweek]] tərəfindən 2020-ci ilin dekabrında yayımlanan "Dünyanın ən zəngin 500 insanı" siyahısında 5.4 milyard dollarlıq şəxsi varidatı ilə 456-cı yeri tutan Şahin, "dünyanın ən zəngin Türkü" ünvanını da əlində saxlayır.<ref>{{Cite news |başlık=Bloomberg Billionaires Index |url=https://www.bloomberg.com/billionaires/ |erişimtarihi=5 Aralık 2020 |yayıncı=[[Bloomberg Business]] |tarih=5 Aralık 2020}}</ref><ref name="Sözcü">{{Cite news |başlık=Uğur Şahin ‘dünyadaki en zengin Türk’ oldu: Serveti 5,1 milyar dolar |url=https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/ugur-sahin-dunyadaki-en-zengin-turk-oldu-serveti-51-milyar-dolar-6154902/ |erişimtarihi=5 Aralık 2020 |yayıncı=[[Sözcü (gazete)|Sözcü]] |tarih=5 Aralık 2020}}</ref> Bununla yanaşı, həyat yoldaşı Özləm Türeci ilə “Almaniyanın 100 ən varlı adamı” sırasında yer alır.<ref name="BBCTürkçe">{{Cite news |başlık=Uğur Şahin ve Özlem Türeci: Koronavirüs aşısını bulan BioNTech'in Türk-Alman kurucuları |url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54882588 |erişimtarihi=10 Kasım 2020 |yayıncı=[[BBC Türkçe]] |tarih=10 Kasım 2020}}</ref> Şahin, iqtisadiyyat jurnalı [[Forbes (jurnal)|Forbes]] tərəfindən dərc olunan "2020-ci ildə milyarder statusu qazanan səhiyyə sektorundakı 50 nəfər " siyahısında 4.2 milyard dollarlıq sərvətiylə birinci sırada yer aldı.<ref name="IndyTurk">{{Cite news|başlık=Forbes’in “milyarder doktorlar” listesine BioNTech’in kurucu ortağı Uğur Şahin de girdi |url=https://www.indyturk.com/node/292381/ekonomi%CC%87/forbes%E2%80%99-%E2%80%9Cmilyarder-doktorlar%E2%80%9D-listesine-biontech%E2%80%99-kurucu-orta%C4%9F%C4%B1-u%C4%9Fur-%C5%9Fahin-de |erişimtarihi=31 Aralık 2020 |yayıncı=[[The Independent]] |tarih=29 Aralık 2020}}</ref>
Universitetdə təhsil aldığı illərdə İstanbuldan Almaniyaya köçmüş bir həkimin qızı [[Özləm Türeci]] ilə tanış oldu. Şahin, [[2002]]-ci ildə Mayns İohanna Quttenberq adına Universitetin Tibb Mərkəzində çalışan Türeci ilə evləndi. [[:en: Bloomberg Businessweek|Bloomberg Businessweek]] tərəfindən 2020-ci ilin dekabrında yayımlanan "Dünyanın ən zəngin 500 insanı" siyahısında 5.4 milyard dollarlıq şəxsi varidatı ilə 456-cı yeri tutan Şahin, "dünyanın ən zəngin Türkü" ünvanını da əlində saxlayır.<ref>{{Cite news |başlık=Bloomberg Billionaires Index |url=https://www.bloomberg.com/billionaires/ |erişimtarihi=5 Aralık 2020 |yayıncı=[[Bloomberg Business]] |tarih=5 Aralık 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2017-05-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170531225811/https://www.bloomberg.com/billionaires/ |url-status=live }}</ref><ref name="Sözcü">{{Cite news |başlık=Uğur Şahin ‘dünyadaki en zengin Türk’ oldu: Serveti 5,1 milyar dolar |url=https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/ugur-sahin-dunyadaki-en-zengin-turk-oldu-serveti-51-milyar-dolar-6154902/ |erişimtarihi=5 Aralık 2020 |yayıncı=[[Sözcü (gazete)|Sözcü]] |tarih=5 Aralık 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2020-12-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205115755/https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/ugur-sahin-dunyadaki-en-zengin-turk-oldu-serveti-51-milyar-dolar-6154902/ |url-status=live }}</ref> Bununla yanaşı, həyat yoldaşı Özləm Türeci ilə “Almaniyanın 100 ən varlı adamı” sırasında yer alır.<ref name="BBCTürkçe">{{Cite news |başlık=Uğur Şahin ve Özlem Türeci: Koronavirüs aşısını bulan BioNTech'in Türk-Alman kurucuları |url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54882588 |erişimtarihi=10 Kasım 2020 |yayıncı=[[BBC Türkçe]] |tarih=10 Kasım 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2020-11-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201110035115/https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54882588 |url-status=live }}</ref> Şahin, iqtisadiyyat jurnalı [[Forbes (jurnal)|Forbes]] tərəfindən dərc olunan "2020-ci ildə milyarder statusu qazanan səhiyyə sektorundakı 50 nəfər " siyahısında 4.2 milyard dollarlıq sərvətiylə birinci sırada yer aldı.<ref name="IndyTurk">{{Cite news |başlık=Forbes’in “milyarder doktorlar” listesine BioNTech’in kurucu ortağı Uğur Şahin de girdi |url=https://www.indyturk.com/node/292381/ekonomi%CC%87/forbes%E2%80%99-%E2%80%9Cmilyarder-doktorlar%E2%80%9D-listesine-biontech%E2%80%99-kurucu-orta%C4%9F%C4%B1-u%C4%9Fur-%C5%9Fahin-de |erişimtarihi=31 Aralık 2020 |yayıncı=[[The Independent]] |tarih=29 Aralık 2020 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2021-01-12 |archive-date=2020-12-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201229094012/https://www.indyturk.com/node/292381/ekonomi%CC%87/forbes%E2%80%99-%E2%80%9Cmilyarder-doktorlar%E2%80%9D-listesine-biontech%E2%80%99-kurucu-orta%C4%9F%C4%B1-u%C4%9Fur-%C5%9Fahin-de |url-status=live }}</ref>
== Mükafatları ==
== Mükafatları ==
* 1995: Alman [[Hematologiya]] və [[Onkologiya]] Cəmiyyətinin (DGHO) ''Vinçenz Çerni'' mükafatı <ref>{{Citation|language=de|url=https://www.dgho.de/aktuelles/preisausschreiben/vincenz-czerny-preis/preistraeger-vincenz-czerny-preis-und-deren-arbeiten|title=Preisträger Vincenz-Czerny-Preis und deren Arbeiten|publisher=Deutsche Gesellschaft für Hämatologie und Medizinische Onkologie|access-date=October 26, 2020}}</ref>
* 1995: Alman [[Hematologiya]] və [[Onkologiya]] Cəmiyyətinin (DGHO) ''Vinçenz Çerni'' mükafatı <ref>{{Citation|language=de|url=https://www.dgho.de/aktuelles/preisausschreiben/vincenz-czerny-preis/preistraeger-vincenz-czerny-preis-und-deren-arbeiten|title=Preisträger Vincenz-Czerny-Preis und deren Arbeiten|publisher=Deutsche Gesellschaft für Hämatologie und Medizinische Onkologie|access-date=October 26, 2020|archive-date=March 20, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210320061031/https://www.dgho.de/aktuelles/preisausschreiben/vincenz-czerny-preis/preistraeger-vincenz-czerny-preis-und-deren-arbeiten|url-status=live}}</ref>
* 1995: Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyətinin Merit mükafatı<ref name=":0">{{Citation|url=https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin|title=Prof. Dr. med. Ugur Sahin|website=SFB 1399: Mechanisms of Drug Sensitivity and Resistance in Small Cell Lung Cancer|publisher=Department of Translational Genomics, University of Cologne|access-date=October 26, 2020}}</ref>
* 1995: Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyətinin Merit mükafatı<ref name=":0">{{Citation|url=https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin|title=Prof. Dr. med. Ugur Sahin|website=SFB 1399: Mechanisms of Drug Sensitivity and Resistance in Small Cell Lung Cancer|publisher=Department of Translational Genomics, University of Cologne|access-date=October 26, 2020|archive-date=July 11, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200711130857/https://www.sfb1399.de/research/principal-investigators/prof-dr-med-ugur-sahin|url-status=live}}</ref>
* 1997: Kaloqero Paqlierello Araşdırma mükafatı<ref>{{Citation|language=en|url=https://www.birmingham.ac.uk/schools/cancer/events/spring-2015/Dr-Professor-Ugur-Sahin.aspx|title=Ugur Sahin, Managing Director (Science and Research) of Translational Oncology at the University Medical Center of the Johannes Gutenberg University Mainz – Tron|publisher=University of Birmingham|access-date=October 26, 2020}}</ref>
* 1997: Kaloqero Paqlierello Araşdırma mükafatı<ref>{{Citation|language=en|url=https://www.birmingham.ac.uk/schools/cancer/events/spring-2015/Dr-Professor-Ugur-Sahin.aspx|title=Ugur Sahin, Managing Director (Science and Research) of Translational Oncology at the University Medical Center of the Johannes Gutenberg University Mainz – Tron|publisher=University of Birmingham|access-date=October 26, 2020|archive-date=May 3, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170503044244/http://www.birmingham.ac.uk/schools/cancer/events/spring-2015/Dr-Professor-Ugur-Sahin.aspx|url-status=dead}}</ref>
* 2006 və 2010: Almaniya Federal Təhsil və Araşdırma Nazirliyi tərəfindən "GO-Bio mükafatı"<ref>{{Citation|language=de|url=https://go-bio.de/de/erfolge-1713.html|title=GO-Bio Erfolge|publisher=Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF)|access-date=October 26, 2020}}</ref>
* 2006 və 2010: Almaniya Federal Təhsil və Araşdırma Nazirliyi tərəfindən "GO-Bio mükafatı"<ref>{{Citation|language=de|url=https://go-bio.de/de/erfolge-1713.html|title=GO-Bio Erfolge|publisher=Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF)|access-date=October 26, 2020|archive-date=April 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417221640/https://www.go-bio.de/de/erfolge-1713.html|url-status=dead}}</ref>
* 2012: Fərdi İmmun Müdaxiləsi üçün CI3-Regional Klasterin bir hissəsi olan TRON layihələri üçün BMBF Spitzenklaster mükafatı<ref>{{Citation|language=en|url=http://iscoms.com/prof-mario-r-capecchi-phd-2/|title=Prof. Ugur Sahin, MD PhD|website=ISCOMS|publisher=International Student Congress of (Bio)medical Sciences|access-date=October 26, 2020}}</ref>
* 2012: Fərdi İmmun Müdaxiləsi üçün CI3-Regional Klasterin bir hissəsi olan TRON layihələri üçün BMBF Spitzenklaster mükafatı<ref>{{Citation|language=en|url=http://iscoms.com/prof-mario-r-capecchi-phd-2/|title=Prof. Ugur Sahin, MD PhD|website=ISCOMS|publisher=International Student Congress of (Bio)medical Sciences|access-date=October 26, 2020|archive-date=November 9, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201109132131/http://iscoms.com/prof-mario-r-capecchi-phd-2/|url-status=dead}}</ref>
* 2017/18: Təbiət Elmləri üzrə ''ERC Advanced Grant'' mükafatı<ref>{{Citation|language=de|url=https://www.wissenschaftsallianz-mainz.de/en/news-detail/prof-ugur-sahin-receives-prestigious-european-research-council-erc-advanced-grant-for-personalize/|title=Prof. Ugur Sahin Receives Prestigious European Research Council (ERC) Advanced Grant for Personalized Cancer Vaccines|publisher=Mainzer Wissenschaftsallianz|date=April 19, 2018|access-date=October 26, 2020|archive-date=December 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201208100739/https://www.wissenschaftsallianz-mainz.de/en/news-detail/prof-ugur-sahin-receives-prestigious-european-research-council-erc-advanced-grant-for-personalize/|url-status=dead}}</ref>
* 2017/18: Təbiət Elmləri üzrə ''ERC Advanced Grant'' mükafatı<ref>{{Citation|language=de|url=https://www.wissenschaftsallianz-mainz.de/en/news-detail/prof-ugur-sahin-receives-prestigious-european-research-council-erc-advanced-grant-for-personalize/|title=Prof. Ugur Sahin Receives Prestigious European Research Council (ERC) Advanced Grant for Personalized Cancer Vaccines|publisher=Mainzer Wissenschaftsallianz|date=April 19, 2018|access-date=October 26, 2020|archive-date=December 8, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201208100739/https://www.wissenschaftsallianz-mainz.de/en/news-detail/prof-ugur-sahin-receives-prestigious-european-research-council-erc-advanced-grant-for-personalize/|url-status=dead}}</ref>
* 2019: [["Mustafa" mükafatı]]<ref>{{Citation|language=en|url=https://www.mustafaprize.org/laureates2019|title=The 2019 Mustafa Prize Laureates|access-date=October 26, 2020|archive-date=November 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201110111722/https://mustafaprize.org/laureates2019|url-status=dead}}</ref>
* 2019: [["Mustafa" mükafatı]]<ref>{{Citation|language=en|url=https://www.mustafaprize.org/laureates2019|title=The 2019 Mustafa Prize Laureates|access-date=October 26, 2020|archive-date=November 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201110111722/https://mustafaprize.org/laureates2019|url-status=dead}}</ref>
* 2019: Alman Xərçəng mükafatı<ref>{{Citation|language=de|url=https://dktk.dkfz.de/de/ueber-uns/news/viermal-deutscher-krebspreis-fuer-dktk-wissenschaftler|title=Viermal Deutscher Krebspreis für DKTK Wissenschaftler|publisher=Deutsches Konsortium für Translationale Krebsforschung (DKTK) – Deutsches Krebsforschungszentrum|date=February 28, 2019|access-date=October 26, 2020}}</ref>
* 2019: Alman Xərçəng mükafatı<ref>{{Citation|language=de|url=https://dktk.dkfz.de/de/ueber-uns/news/viermal-deutscher-krebspreis-fuer-dktk-wissenschaftler|title=Viermal Deutscher Krebspreis für DKTK Wissenschaftler|publisher=Deutsches Konsortium für Translationale Krebsforschung (DKTK) – Deutsches Krebsforschungszentrum|date=February 28, 2019|access-date=October 26, 2020|archive-date=April 17, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417225920/https://dktk.dkfz.de/de/ueber-uns/news/viermal-deutscher-krebspreis-fuer-dktk-wissenschaftler|url-status=live}}</ref>
* 2020: [[:en:Axel Springer SE|Axel Springer SE]] tərəfindən "[[Covid-19]]"-a qarşı hazırladıqları [[mRNT]] peyvəndinə görə Fəxri mükafat<ref name="Deutscher Nachhaltigkeitspreis">{{Cite web | title=Deutscher Nachhaltigkeitspreis: Startseite | website=Deutscher Nachhaltigkeitspreis | url=https://www.nachhaltigkeitspreis.de/ | language=de | access-date=December 17, 2020}}</ref>
* 2020: [[:en:Axel Springer SE|Axel Springer SE]] tərəfindən "[[Covid-19]]"-a qarşı hazırladıqları [[mRNT]] peyvəndinə görə Fəxri mükafat<ref name="Deutscher Nachhaltigkeitspreis">{{Cite web | title=Deutscher Nachhaltigkeitspreis: Startseite | website=Deutscher Nachhaltigkeitspreis | url=https://www.nachhaltigkeitspreis.de/ | language=de | access-date=December 17, 2020 | archive-date=March 20, 2021 | archive-url=https://web.archive.org/web/20210320061034/https://www.nachhaltigkeitspreis.de/ | url-status=live }}</ref>
* 2021: [[Financial Times|Financial Times-ın]] seçdiyi ilin adamı<ref name="Miller Cookson 2020">{{Cite web | last=Miller | first=Joe | last2=Cookson | first2=Clive | title=FT People of the Year: BioNTech’s Ugur Sahin and Ozlem Tureci | website=Financial Times | date=December 16, 2020 | url=https://www.ft.com/content/6633221e-3b28-4a15-b02d-958854644c79 | access-date=December 17, 2020}}</ref>
* 2021: [[Financial Times|Financial Times-ın]] seçdiyi ilin adamı<ref name="Miller Cookson 2020">{{Cite web | last=Miller | first=Joe | last2=Cookson | first2=Clive | title=FT People of the Year: BioNTech’s Ugur Sahin and Ozlem Tureci | website=Financial Times | date=December 16, 2020 | url=https://www.ft.com/content/6633221e-3b28-4a15-b02d-958854644c79 | access-date=December 17, 2020 | archive-date=December 16, 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20201216050115/https://www.ft.com/content/6633221e-3b28-4a15-b02d-958854644c79 | url-status=live }}</ref>
* 2021: [[:en:Order of Merit of the Federal Republic of Germany|Almaniya Federativ Respublikasının Ləyaqət Ordeni]]<ref name="nişan"/>


== Ədəbiyyat ==
== Ədəbiyyat ==
Sətir 75: Sətir 66:
{{Portal sətir|Tibb}}
{{Portal sətir|Tibb}}
{{Xarici keçidlər}}
{{Xarici keçidlər}}

[[Kateqoriya:Türkiyə həkimləri]]
[[Kateqoriya:Türkiyə həkimləri]]
[[Kateqoriya:Türkiyə akademikləri]]
[[Kateqoriya:Türkiyə akademikləri]]
[[Kateqoriya:Almaniya həkimləri]]
[[Kateqoriya:Almaniya həkimləri]]
[[Kateqoriya:Almaniya ali təhsil müəssisələri müəllimləri]]
[[Kateqoriya:Almaniya alimləri]]
[[Kateqoriya:Almaniya alimləri]]
[[Kateqoriya:Türkiyə alimləri]]
[[Kateqoriya:Türkiyə alimləri]]
[[Kateqoriya:1965-ci ildə doğulanlar]]

Səhifəsinin 16:14, 1 yanvar 2024 tarixinə olan son versiyası

Uğur Şahin
Uğur Şahin
Uğur Şahin 2019-cu ildə fevralın 4-də Heidelbergdə elmi konfrans zamanı
Uğur Şahin 2019-cu ildə fevralın 4-də Heidelbergdə elmi konfrans zamanı
Doğum tarixi 19 sentyabr 1965(1965-09-19)[2][3] (58 yaş)
Doğum yeri
Milliyyəti türk
Həyat yoldaşı Özləm Türeci
Uşağı 1
Elm sahələri tibb[1], onkologiya[1], İmmunologiya[1], vaksin[1], COVID-19[1]
İş yerləri
Təhsili Köln Universiteti
Mayns Universiteti
Tanınır BNT162b2, BioNTech, COVID-19 Peyvəndi, xərçəng tədqiqatları
Üzvlüyü
Mükafatları Almaniya Federativ Respublikasının "Xidmətlərə görə" ordeninin böyük zabit xaçı
İmza
Profile at BioNTech
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Uğur Şahin (19 sentyabr 1965[2][3], İskəndərun, Hatay ili[4][5]) — xərçəng tədqiqatlarında ixtisaslaşmış türk əsilli alman immunoloq.[6][7] Biotexnologiya şirkəti olan "BioNTech"in qurucusu və icraçı direktoru. 2006-cı ildən Mayns Universitetinin III Tibb Klinikasında Eksperimental Onkologiya üzrə professor, 2008-ci ildən bəri həyat yoldaşı Özləm Türeci ilə birlikdə qurduğu şirkət olan BioNTech SE-nin İdarə Heyətinin sədridir. Şahin COVID-19 peyvəndinin qabaqcıl istehsalçılarından biri sayılır.[8]

Həyatı və təhsili[redaktə | mənbəni redaktə et]

Uğur Şahin 19 sentyabr 1965-ci ildə Hatayın İskəndərun şəhərində Ələvi ailəsində anadan olub.[9] Dörd yaşında anası ilə birlikdə Almaniyanın Köln şəhərinə Ford Motor Şirkətində çalışan atasının yanına köçür. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra Köln Universitetinin tibb fakültəsində tibb təhsili aldı və 1992-ci ildə məzun oldu.[10] Doktorluq dərəcəsini 1993-cü ildə "şiş hüceyrələrində immunoterapiya" mövzusunda araşdırmalarına görə həmin universitetdə Maykl Freundşunun rəhbərliyi ilə almışdır.[11] 2000-2001-ci illər arasında Şahin, 1996-cı il Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatları Rolf Tsinkernagel və Hans Henqartner ilə birlikdə Sürix Universiteti Xəstəxanasında laboratoriyada müxtəlif araşdırmalarda iştirak etdi.[12]

Təhsili[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şahin hələ 20 yaşında tələbə ikən laboratoriyada işləməyə başladı. 1990-cı illərin əvvəllərində Köln Universitetinin leykoz şöbəsində, sonra Saarlənd Universitetində səkkiz il daxili xəstəliklərhematoloji-onkologiya doktoru olaraq çalışdı.[13] Yüksək məhsuldar immunoloji metodlar və bioinformatik yanaşmalardan istifadə edərək xərçəng hədəfi kəşfində qabaqcıl olan Şahin, yeni xərçəng biomarkerlərini və hədəf terapiya platformalarını əhatə edən 70-dən çox müstəqil patent tətbiqinə malikdir.[14] İşlərində immunoloq həyat yoldaşı Özləm Türeci ilə tez-tez əməkdaşlıq edir və 2001-ci ildə xərçəngə qarşı monoklonal antikorları inkişaf etdirmək üçün Ganymed İlaçı qurdular. Ganymed, Yaponiyanın əczaçılıq şirkəti Astellas Pharma tərəfindən 2016-cı ildə 1,4 milyard dollarlıq bir müqavilə ilə satın alındı.[15] Şahin 2008-ci ildə milyarder Strünqmann qardaşlarının dəstəyi ilə BioNTech şirkətini qurdu. Ganymedi idarə edən Türeci, illərlə şirkətin elmi məsləhətçisi olaraq çalışdı və Ganymed satıldıqdan sonra BioNTech-ə baş həkim olaraq qatıldı. Hal-hazırda 1300 işçisi olan BioNTech ilə cütlük insan orqanizminin öz antigenini istehsal etməsini təmin etmək üçün MRNT adlı genetik materialdan istifadə edərək fərdi xərçəng immunoterapiya müalicə üsullarını inkişaf etdirməyə başladılar.[16] Məqsəd, genetik məlumatları daşıyan, immunitet sisteminin müvafiq reaksiyasını gücləndirərək şişlərin inhibisyonuna və geriləməsinə səbəb olan xəbərçi maddə olan ribonuklein turşusu (RNT) əsasında xərçəng peyvəndini inkişaf etdirməkdir. Komandası ilə birlikdə hər xəstənin xərçəng mutasiya profilinə xüsusi olaraq uyğunlaşdırılmış MRNT əsaslı peyvəndlərin inkişafına öncülük etdi. Şahin, 2010-cu ildən bu yana Maynsdakı İohanna Quttenberq adına Mayns Universiteti Tibb Mərkəzində Translasyonal Onkoloji və İmmunoloji Mərkəzinin (TRON) direktoru vəzifəsini icra edir. Bundan əvvəl, 2010-cu ildən 2019-cu ilin sentyabrına qədər TRON-un ümumi elmi müdürlüyünü icra etdi. Xərçəng və yüksək tibbi müdaxilələrə ehtiyacı olan digər ciddi xəstəliklərin diaqnozunun qoyulması və dərmanlarının tapılmasını özünə missiya edən bioloji preparatların tədqiqatı təşkilatı olan TRON-un həmtəsisçisi və şəriki olan Şahin, eyni zamanda burada tədqiqat və araşdırmalar aparan doktorantlara elmi məsləhətlər də verməkdədir.[17]

2019-cu ildə Çində ortaya çıxan və bütün dünyaya yayılan COVID-19 pandemiyasından sonra şirkət bütün diqqətini koronavirus peyvəndini hazırlamağa yönəltdi. Amerika dərman şirkəti Pfizer və BioNTech-in 9 noyabr 2020-ci il tarixli ortaq açıqlamasında Dr. Şahin və qrupu tərəfindən SARS-CoV-2-ə qarşı hazırlanan BNT162 peyvəndinin təsir nisbətinin yüzdə 90-dan çox olduğunu bildirdi. Edilən açıqlamada, hazırlanan peyvəndin təhlükəsizliyi ilə əlaqədar ciddi narahatlığa səbəb olacaq bir tapıntı olmadığı və peyvənd üçün təcili istifadə lisenziyası almaq üçün bu ay ABŞ səlahiyyətlilərinə müraciət etməsi gözlənilir.[11] COVID-19 peyvəndi xəbərinin ardından Fransız xəbər kanalı La Chaîne Info (LCI) türk cütlüyünü radioaktivliyi tapan KimyaFizika üzrə Nobel mükafatı laureatları Pyer KüriMariya Küri ilə müqayisə etdi.[18]

2021-ci il martın 19-da o, və həyat yoldaşı Özləm Türeci COVID-19-ə qaşı peyvənd hazırlamaqda əldə etdikləri uğur səbəbiylə Almaniya Federativ Respublikasının ən yüksək mükafatı olan Ləyaqət Ordeni ilə təltif olundular. Bellevue Sarayında təşkil edilən təltif etmə mərasiminə Almaniya Prezidenti Frank-Valter ŞtaynmayerKansler Angela Merkel də qatılmışdılar. Alim cütlüyə mükafatı çəxsən Kansler Angela Merkel təqdim etmişdir.[19]

Üzv olduğu qurumlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şahin 2004-cü ildən bəri Alman İmmunologiya Cəmiyyətinin və 2008-ci ildən Mayns, Tənzimləyici Araşdırmalar Qrupu, Xərçəng İmmunoterapiyası Dərnəyinin (CIMT) Proqram Komitəsinin üzvüdür. 2012-ci ildə Maynsda qurulan Fərdi İmmuno Müdaxilə Komitəsinin (CI3) qurucularından biri idi.[20][21] 2014-cü ildən Amerika Xərçəng Araşdırmaları Birliyinin (AACR) və 2015-ci ildən Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyətinin (ASCO) üzvüdür.[22]

Elmi işləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

ABŞ Milli Tibb Kitabxanasında Şahinin həmmüəllifi olduğu 345 klinik tədqiqat və digər elmi məqalələr var; 49-nun ilk müəllifidir.[23] ABŞ Patent və Ticarət markası bürosu databazasında onunla əlaqəli bir neçə patent var.[24]

Şəxsi həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Universitetdə təhsil aldığı illərdə İstanbuldan Almaniyaya köçmüş bir həkimin qızı Özləm Türeci ilə tanış oldu. Şahin, 2002-ci ildə Mayns İohanna Quttenberq adına Universitetin Tibb Mərkəzində çalışan Türeci ilə evləndi. Bloomberg Businessweek tərəfindən 2020-ci ilin dekabrında yayımlanan "Dünyanın ən zəngin 500 insanı" siyahısında 5.4 milyard dollarlıq şəxsi varidatı ilə 456-cı yeri tutan Şahin, "dünyanın ən zəngin Türkü" ünvanını da əlində saxlayır.[25][26] Bununla yanaşı, həyat yoldaşı Özləm Türeci ilə “Almaniyanın 100 ən varlı adamı” sırasında yer alır.[27] Şahin, iqtisadiyyat jurnalı Forbes tərəfindən dərc olunan "2020-ci ildə milyarder statusu qazanan səhiyyə sektorundakı 50 nəfər " siyahısında 4.2 milyard dollarlıq sərvətiylə birinci sırada yer aldı.[28]

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sahin, Ugur // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  2. 1 2 Curriculum vitae.
  3. 1 2 German Trade Register (alm.). // Zentralhandelsregisterbeilage zum Deutschen Reichsanzeiger und Preußischen Staatsanzeiger: zugleich Zentralhandelsregister für das Deutsche Reich
  4. 1 2 https://www.sozcu.com.tr/2020/dunya/ise-bisikletle-giden-milyarderler-ozlem-tureci-ve-ugur-sahin-6120664/.
  5. 1 2 https://www.nytimes.com/2020/11/10/business/biontech-covid-vaccine.html.
  6. Hatice Akyün, ""Wir sind Impfstoff": Über zwei Wissenschaftler, die nicht nur Hoffnung gegen das Virus machen.", Der Tagesspiegel (alman), April 26, 2020, February 4, 2021 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  7. Johannes Göbel, "Erfolgreiches "Mainzer Modell"", Deutschland-Portal (alman), Fazit Communication, German Federal Foreign Office, March 26, 2015, January 12, 2021 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  8. Kurt Stukenberg, "Immuningenieure im Wettlauf gegen die Zeit", Der Spiegel (alman), Hamburg: Spiegel-Verlag Rudolf Augstein, October 23, 2020, January 22, 2022 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  9. "Arxivlənmiş surət" (alman). 2020-12-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10. (#first_missing_last)
  10. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
  11. 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2020-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12. (#first_missing_last)
  12. "Arxivlənmiş surət". 2020-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
  13. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12. (#first_missing_last)
  14. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12.
  15. "Arxivlənmiş surət". 2021-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12. (#first_missing_last)
  16. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12. (#first_missing_last)
  17. "Arxivlənmiş surət". 2017-05-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12.
  18. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12. (#first_missing_last)
  19. 1 2 Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; nişan adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  20. The Cluster for Individualized Immune Intervention (Ci3) (ingilis), November 17, 2020 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  21. Cluster für Individualisierte ImmunIntervention (Ci3) – BMBF Spitzencluster (alman), Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF), March 20, 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  22. 1 2 "Prof. Dr. med. Ugur Sahin", SFB 1399: Mechanisms of Drug Sensitivity and Resistance in Small Cell Lung Cancer, Department of Translational Genomics, University of Cologne, July 11, 2020 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  23. "Advanced Search", ClinicalTrials (ingilis), U.S. National Library of Medicine, November 24, 2020 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: November 25, 2020
  24. "Advanced Search", Patent Full-Text and Image Database (ingilis), U.S. Patent and Trademark Office, November 28, 2020 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: November 25, 2020
  25. "Arxivlənmiş surət". 2017-05-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12.
  26. "Arxivlənmiş surət". 2020-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12.
  27. "Arxivlənmiş surət". 2020-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12.
  28. "Arxivlənmiş surət". 2020-12-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-12.
  29. Preisträger Vincenz-Czerny-Preis und deren Arbeiten (alman), Deutsche Gesellschaft für Hämatologie und Medizinische Onkologie, March 20, 2021 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  30. Ugur Sahin, Managing Director (Science and Research) of Translational Oncology at the University Medical Center of the Johannes Gutenberg University Mainz – Tron (ingilis), University of Birmingham, May 3, 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  31. GO-Bio Erfolge (alman), Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF), April 17, 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  32. "Prof. Ugur Sahin, MD PhD", ISCOMS (ingilis), International Student Congress of (Bio)medical Sciences, November 9, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  33. Prof. Ugur Sahin Receives Prestigious European Research Council (ERC) Advanced Grant for Personalized Cancer Vaccines (alman), Mainzer Wissenschaftsallianz, April 19, 2018, December 8, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  34. The 2019 Mustafa Prize Laureates (ingilis), November 10, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  35. Viermal Deutscher Krebspreis für DKTK Wissenschaftler (alman), Deutsches Konsortium für Translationale Krebsforschung (DKTK) – Deutsches Krebsforschungszentrum, February 28, 2019, April 17, 2021 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  36. "Deutscher Nachhaltigkeitspreis: Startseite". Deutscher Nachhaltigkeitspreis (alman). March 20, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 17, 2020.
  37. Miller, Joe; Cookson, Clive. "FT People of the Year: BioNTech's Ugur Sahin and Ozlem Tureci". Financial Times. December 16, 2020. December 16, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 17, 2020.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

П:  Tibb portalı