İran sincabı

İran sincabı və ya Qafqaz sincabı (lat. Sciurus anomalus) — Gəmiricilər dəstəsinin sincab cinsinə aid heyvan növüdür.

Qafqaz sincabı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Euarxontoqlireslər Klad: Gliriformes Klad: Glires Klad: Simplicidentata Dəstə: Gəmiricilər Yarımdəstə: Sincabkimilər Fəsilə: Sincablar Yarımfəsilə: Sciurinae Triba: Sciurini Cins: Sincab ???: Qafqaz sincabı
Beynəlxalq elmi adı
Sciurus anomalus J.F.Gmel., 1778[1][2][…]
Şəkil axtarışı ITIS   632422 NCBI   425181 EOL   1037655

Bədənin uzunluğu 215 – 255 mm, quyruğun uzunluğu 130 – 180 mm, pəncənin uzunluğu 50 – 60 mm, qulağın hündürlüyü isə 23 – 31 mm-dir. Xarici görünüşünə görə İran sincabı adidən fərqlənir. Bədənin üst tərəfinin ümumi rəngi qonur-boz, qaramtıl-qonur çilli, alt tərəfi isə paslı sarımtıl-qəhvəyidir. Quyruğu tünd şabalıdıdır. Qulaqları nisbətən gödək olub, uclarında adi sincablarda olduğu kimi fırçaları yoxdur. Pəncələrində 5 döyənək olur. Adi sincabların arxa ətrafları adətən ön ətraflardan 2 dəfə uzun olur. İran növündə isə bu fərq bir qədər azdır. Diş aparatının quruluşunda da fərqlər vardır. İran sincabının kəsici dişləri bir qədər qısa və zəif olub, üst çənələrində cəmi 1 yalançı kök diş var, adi sincabda onların sayı bir qayda olaraq hər tərəfdə iki ədəddir. Əmziklərinin sayına görə də fərqlənirlər. Adi sincabda 8, İran sincabında 10 əmzik olur ^[3].

Iran sincabı geniş areala malikdir. Bu növ iran, Suriya, Fələstin və Qafqaz ərazisində yayılmışdır.

Həyat tərzinə görə sincab gündüz heyvanlarına aiddir. K.A.Satuninin (1920) doğru olaraq qeyd etdiyinə görə məməlilərin əksəriyyəti kifayət dərəcədə gizli həyat tərzi keçirdirlər. Sincab bu ümumi qaydadan kəskin istisna təşkil edir və bütün günü fəal olur. Sincablar sığınacaqlarını koğuşlarda düçəldirlər. Koğuş olmadıqda gövdə haçalarında yarpaqlardan və budaqlardan sığınacaq qururlar. Toxum, qoz, fındıq, şabalıd, müxtəlif meyvələr, giləmeyvələr, meşə ağacları və kolların cavan pöhrələri ilə qidalanırlar ^[4]. İl ərzində üç dəfər çoxalır: yanvarın sonu- fevralın əvvəllərində, aprelin sonunda və iyulun ortalarından avqustun sonuna qədər. Bir nəsildə 2-4 bala olur. Xəzinə görə az miqdarda ovlansa da xəzin keyfiyəti aşağıdır və yüksək qiyməyləndirilmir.