İsrail krallığı (birləşmiş monarxiya)

Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni redaktə edərək və ya mövcud problemləri müzakirə səhifəsində diskussiya edərək həll edin. Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. (aprel 2018) Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi göstərilməmişdir. Lütfən, etibarlı mənbələr əlavə etməklə məqaləni təkmilləşdirməyə kömək edin. Qərəz yaradan mənbəsiz hissələr müzakirəsiz silinə bilər. (aprel 2018) Bu məqalədə və ya bölmədə Vikipediya meyarlarına uyğun olmadığı üçün təkmilləşdirilməsinə ehtiyac olan hissələr var. Lütfən bu məqaləni redaktə edərək təkmilləşdirilməsinə kömək edin. (Bu şablonun necə çıxarılacağını öyrənin)

İsrail Krallığı Tanaxda yazılanlara görə, b.e.ə. təqribən 1050-ci ildən e.ə təxminən 930-cu ilə qədər Yaxın Şərqdə mövcud olmuş vahid teokratik monarxiya.

Tarixi dövlət
İsrail krallığı
təq. e.ə. 1050 — təq. e.ə. 930
Paytaxt	Qüds, Hevron
Dövlət dini	İudaizm
İdarəetmə forması	mütləq monarxiya, monarxiya
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yəhudilik Yəhudilik fəlsəfəsi inam • Seçilmişlik • Alaha Tanrı • Kabbala • Məsih • Tale Kaşrut  •  Tevazu  •  Minyan  •  Tsedaka Dini mətnlər Tevrat/Tora  •  Tanah  •  Talmud  •  Zoqar Humaş  •  Sidur  •  Mişna Tora  •  Arba Turim Şulhan Aruh  •  Tosefta  •  Mişna Berurah Tanya  •  Midraş  •  Piyutim Targum Müqqədəs şəhərlər Qüds  •  Safed  •  Hebron  •  Tiberia Yəhudi bayramları Şabat  •  Roşaşana  •  Yom Kippur  •  Sukot Simhat Tora  •  Hanuka •  Asara BaTevet Tu Bişvat  •  Purim  •  Pesah Şavuot  •  9 Av  •  Şaloş Regalim Dini şəxsiyyətlər Avraham  •  Moşe  •  Dvora  •  Rut  •  Şaul  •  David Şlomo •  Eliyahu  •  İlel  •  Şamay  •  Raşi İbn Ezra  •  Rif  •  Ramban  •  Gersonides Saadia Gaon  •  Rambam Baal Şem Tov  •  Tosafistçiler Yosef Albo  •  Yosef Karo  •  Ovadia Yosef Musəvilik həyat tərzi Brit Mila  •  Bar Mitsva  •  Şiduh  •  Evlilik Nida  •  Ad qoyma  •  Pidyon  •  Cənazə Məktəblər Yeşiva  •  JTS  •  HUC  •  YU Dini rollar Kohen  •  Haham  •  Hazan  •  Mohel Dayan  •  Maşgiah  •  Roş yeşiva  •  Gabay Şohet  •  Menaker  •  Kabar  •  Tokea Dini tikililər Tapınak • Ağlama Duvarı Sinaqoq  •  Mikve Musevi Ayin sistemi Musevi İbadetleri  •  Şahrit Minha  •  Arvit •  Avdala Yəhudi dilləri Afro-Asyatik İbraniceler: İvritə · Samarit İvritcəsi · Yəmən İvritcəsi Aramiceler: Hulaula · Lişan Didan · Lişana Deni · Lişanid Noşan · Yəhudi Aramicəsi Arapçalar: Yəhudi ərəbcəsi · Yəhudi Bağdad ərəbcəsi · Yəhudi Mərakeş ərəbcəsi · Yəhudi İraq ərəbcəsi · Yəhudi Tripoli ərəbcəsi · Yəhudi Tunis ərəbcəsi · Yəhudi Yəmən ərəbcəsi Diğer: Kayla · Yəhudi Bərbəricəsi Hint-Avrupa Cermen: Yeşiviş · Yidiş · Yingliş Roman: İtalkian · Katalanik · Ladino · Lusitanik · Şuadit · Yəhudi Araqoncası · Yəhudi Latincası · Zarfatik Hind-İran: Buhori · Cuhuri · Cidi Diğer: Knaanik · Yevanik Türk Karayca · Kırımçakca Diğer Kartveli: Gruzinik Dravid: Yəhudi Malayalamı Etnik bölünmələr Afrika: Falaşa · Magrebim Asya: Buxara · Koçin Yəhudileri · Paradesi Yəhudileri Avropa: Aşkenaz · İtalkim · Sefarad Qafqaz: Dağ yəhudiləri · Gürcüstan yəhudiləri · Karaylar Orta Doğu: Kürt Yəhudileri · Mizrahi · Parsim · Romanyot · Samaritler · Temani Musəvi məzhəbləri Yəhudilik Tutucu Musevilik  •  Ortodoks Musevilik Hasidizm Reformist Musevilik  •  Hümanist Musevilik Yeniden yapılanmacı (Rekonstrüksiyonist) Musevilik Dini obyektlər Talet  •  Tefilin  •  Kipa  •  Şofar Tsitsit  •  Mezuza  •  Menora Hanukiya •  Yad Musevi duaları Şema  •  Amida  •  Alenu  •  Kal Nidre Kadiş  •  Alel  •  Ma Tovu  •  Kiduş Digər dinlərlə əlaqələr Xristianlıq  •  Judeo-Hıristiyan Xristianlıq-Musəvilik əlaqələri  •  İslam Katolik  •  Musəvilik haqqında olan fikirlər Judeo-Islamic  •  Paganizm  •  İbrahimi

Tanaxa görə, İsrail övladları birləşmiş krallığın dövründən əvvəl konfederasiya kimi yaşamış on iki qəbilə idi. Təxminən b.e.ə. 1025-ci ildə onlar xarici təhdidlər səbəbindən İsrail krallığını yaratmışlar. Dövrün rəhbərlərindən biri olan Samuel e.ə 1020-ci ildə Bünyamin qəbiləsindən olan Şaul ben Kişi krallığın başına gətirdi. Onun ardınca gələn Kral David (Davud kimi tanınır) dövründə (e.ə 1006) krallıq ən güclü dövrünü yaşayıb.

Davud ölkənin ikinci padşahı oldu (Şauldan sonra gələn müvəqqəti kral İşboşet sayılmazsa) və Yerusəlimi paytaxtı elan etdi. Bundan əvvəl Şaulun dönəmində paytaxt Gibeah, İşboşetin dövründə isə paytaxt Mahanaim idi. Davudun krallığının ilk yeddi ilində Xevron (indiki Əl Xəlil) paytaxt idi.

Şauldan sonra Davud yenidən İsrail tayfalarını birləşdirməyə müvəffəq oldu. O, güclü hərbi birliklər qurub, bölgədəki Fələstin (Philistia) kimi düşmənlərini məğlub etdi və sərhədlərini qorudu. Davudun dövründə birləşmiş İsrail Krallığı hərbidə üstünlük qurub rifah içində yaşayırdı.

B.e.ə 930-cu ildə ölkə iki hissəyə bölünür: şimalda İsrail krallığı və cənubda Yerusəlimin də daxil olduğu Yəhuda krallığı.

Birləşmiş monarxiyanın dörd kralı var idi: Şaul ben Kiş, Şaul oğlu İşboşet , Yəhuda qəbiləsindən Davud və Davud oğlu Şelomo Süleyman.

Şaulun dövründə paytaxt Gibeah ikən ardınca gələn İşboşetin İsrailində paytaxt Mahanaim və Davudun dövründə isə paytaxt Xevrondu. Davud krallığı yenidən birləşdirəndə paytaxtı Yerusəlimə köçürdü. Tanaxda isə paytaxtın Şiloh olduğundan bəhs edir; arxeoloji tədqiqatlar nəticəsində Şilohun dini paytaxt kimi götürülməsi ehtimalı vardır.

Birinci Samuel kitabına əsasən, Tanrıya qarşı çıxdığına görə Şaulun səltənəti düşdü və səltənət başqa bir sülaləyə verildi. Bəzi sənədlərə görə, Şaul yalnız iki il hökm edir. Bəzi əlyazmalara görə isə qırx iki il hökm edir. Müqəddəs Kitaba əsasən, Şaul fələstinlilərlə döyüşdə həyatını itirir.

Davud və Şaul aralarında olan problemlərə görə düşmən oldular. Mənbələrə görə Şaulun oğlu Yonathan və Şaulun qızı Mihal, Davudun Şauldan qaçmasına kömək etdilər.

• Adoniram