Şəhərin sosiologiyası

Şəhərin sosiologiyasışəhər həyatının müxtəlif aspektlərini tədqiq edən sosiologiyanın bir qolu. Şəhər sosiologiyası şəhəri bir icma növü kimi araşdırır (icmaların təsnifatı, bir növdən digərinə keçid və s.); şəhər həyatının xüsusiyyətlərini (istirahət, kütləvi mədəniyyət, ünsiyyət), şəhərin kiçik qruplarını və sosial qurumlarını, sosial-demoqrafik və irqi problemləri araşdırır[1].

Şəhərin ilk sosioloji analizlərindən birini Maks Veber təklif etmişdir. Veber bütövlükdə şəhəri qonşularının cəmiyyətinə xas olan bir-biri ilə şəxsi tanışlığından məhrum olduğu qədər böyük olan bir-birinə bitişik evlərdən ibarət bir kənd kimi təyin edir[2].

Weberdən əlavə, böyük şəhərlərin cəmiyyətdəki rolunu Karl BüxherGeorq Zimmel kimi Alman sosioloqları da öyrənmişlər.

Marksizm klassikləri şəhər problemlərini kapitalist cəmiyyətdəki fəhlə sinfinin mövqeyinin araşdırılması kontekstində təqdim edirlər. Bu baxımdan sənaye və ya ticarət baxımından böyük şəhər, sinif mübarizəsinin ən cəmləşmiş şəkildə reallaşdığı yer olaraq görülür.

Bununla birlikdə, şəhər sosiologiyasının əsl çiçəklənməsi Çikaqo Məktəbinin alimlərinin işində idi. Onun çərçivəsində şəhərin xarakterik problemlərinin əsas tədqiqatçıları Robert Park, Ernst BercessLuis Virt idi. Çikaqo Məktəbinin əsərləri tətbiqi istiqamətliliyi ilə seçilirdi[3].

  1. Коган Л. Б. Под редакцией Ф. В. Константинова. Социология города // Философская Энциклопедия. В 5-х т. — М.: Советская энциклопедия. 1960—1970. / Леонид Борисович Коган // Философская энциклопедия / Гл. ред. Ф. В. Константинов. — Т. 5. — М.: Советская энциклопедия, 1970. — С. 97.
  2. Вебер М. Город. / Пер. с нем. Б. Н. Попова. — Пг.: Наука и школа, 1923. — С. 309.
  3. Парсонс Т. Американская социология. Перспективы. Проблемы. Методы. Сокращенный перевод с английского В. В. Воронина и Е. В. Зиньковского. — М.: Прогресс, 1972. — С. 68.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]