Alp Gəray (krımtat. Alp Geray)(v. noyabr 1523, Həştərxan, Həştərxan xanlığı) — Krım xanı I Mehmed Gərayın oğlu, Krım kalqayı.[1][2]
| Alp Gəray | |
|---|---|
| mart 1523 – noyabr 1523 | |
| Əvvəlki | Bahadır Gəray |
| Sonrakı | Baba Gəray |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | noyabr 1523 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | I Mehmed Gəray |
| Ailəsi | Gəraylar |
Doğum tarixi bilinmir. Krım xanı I Mehmed Gərayın oğludur. İlk illəri barədə yetərli məlumat yoxdur. Haqqındakı ilk məlumat isə əmisi kalqay Topal Əhməd Gərayın üsyanıyla bağlıdır. Belə ki, atasının səltənəti dövründə əmisi kalqay Topal Əhməd Gəray Moskva knyazı III Vasiliylə ittifaq quraraq ona qarşı ayaqlandı. 1519-cu ilin martında I Mehmed Gəray oğulları Bahadır və Alp Gərayı, üsyankar qardaşını məğlub etmək üçün Perekop qalasına göndərdi. Bahadır Gəray Perekop qalasında qalaraq Krımdan qaçış yolunu bağladı. Alp Gəray isə əmisiylə açıq meydanda döyüşdü və Əhməd Gəray döyüş meydanında öldürüldü.
Bu hadisənin ardından böyük qardaşı Bahadır Gəray kalqay elan edilsə də, çox keçmədən atasının apardığı birləşdirmə siyasətinin bir təzahürü olaraq Bahadır Gəray Həştərxan xanlığında hakimiyyətə gətirildi. Bahadır Gəray Krım taxtı üzərindəki haqlarından imtina etdi və beləcə, kiçik qardaşı Alp Gəray yeni kalqay elan olundu (mart 1523). Ancaq atasının bu birləşdirmə siyasəti başda noqaylar olmaqla, bir çox tayfanı, eləcə də bəzi yerli əyanları narazı saldı. Artan gərginlik isə I Mehmed Gərayın çadırına tərtiblənən basqınla nəticələndi. Basqın nəticəsində Krım xanı I Mehmed Gərayla birlikdə oğulları Bahadır Gəray və Alp Gəray qətlə yetirildi (noyabr 1523).