Atlantik səddi

Atlantik səddi^[1] və ya Atlantik divarı^[2] (alm. Atlantikwall‎) — Nasist Almaniyasının 1942–1944-cü illərdə Qərbi Avropanın Atlantik sahilləri boyunca, Danimarkadan İspaniyaya qədər yaratdığı daimi istehkamlar sistemi. Sistemin tikinti tamamlanmamışdır. 1944-cü ilin iyununda Normandiya əməliyyatı bu istehkamlar sistemi ABŞ, Birləşmiş Krallıq və onların müttəfiqlərinin qoşunları tərəfindən yarılmışdır.^[3]

Zəmin[redaktə | mənbəni redaktə et]

İkinci Dünya müharibəsi Avropada 1 sentyabr 1939-cu ildə Nasist Almaniyasının Polşaya hücumu ilə başlamışdır. İki gün sonra Birləşmiş Krallıq və Fransa Almaniyaya müharibə elan etmişdir. Polşanın coğrafi mövqeyi Antihitler koalisiyasının birbaşa müdaxiləsinə mane olmuşdur. Hücumdan dörd həftə sonra Almaniya qüvvələri Polşanı işğal etmişdir. Bu qələbədən bir ay keçməmiş Adolf Hitler Almaniyanın Fransa və Benilüks ölkələri üzərindən hücuma hazır olması barədə göstəriş vermişdir. Bununla belə, Almaniya Ali Komandanlığı hazırlıqların ən azı növbəti ilə qədər davam edəcəyinə əmin idi. Şiddətli mübahisələrdən sonra Hitler gözləməyə razı olmuşdur. 1940-cı ilin mayında üç böyük Almaniya ordusu qrupu altı həftədən bir qədər çox müddət ərzində Fransa və Benilüks ölkələrini ələ keçirmişdir.^[4]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nəşr[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Ambrose, Stephen. D-Day, June 6, 1944: The Climactic Battle Of World War II. Simon & Schuster. 1994. ISBN 0-671-67334-3.
• Darman, Peter. The Allied Invasion of Europe. Rosen Publishing Group. 2012. ISBN 978-1-4488-9234-1.
• Delaforce, Patrick. Smashing The Atlantic Wall: The Destruction of Hitler's Coastal Fortresses. Casemate Publishers. 2005. ISBN 978-1-84415-256-8.
• Hakim, Joy. A History of Us: War, Peace And All That Jazz. Oxford University. 1995. ISBN 0-19-509514-6.
• Hastings, Max. Armageddon: The Battle for Germany 1944–45. Macmillan. 2004. ISBN 0-333-90836-8.
• Kaufmann, J. E.; Robert, Jurga. Fortress Third Reich: German Fortifications And Defense Systems in World War II. Da Capo Press. 2003. ISBN 0-306-81239-8.
• McNab, Chris. Hitler's Fortresses: German Fortifications And Defences 1939–45. Osprey Publishing. 2014. ISBN 978-1-78200-828-6.
• Mountbatten, Chris. Combined Operations: The Official Story of the Commandos. Read Books. 2007. ISBN 978-1-4067-5957-0.
• Pauls, Michael; Facaros, Dana. Cadogan Guide Dordogne, the Lot & Bordeaux. New Holland Publishers. 2007. ISBN 978-1-86011-354-3.
• Saunders, Anthony. Hitler's Atlantic Wall: Fortress Europe. University of Michigan. 2001. ISBN 978-0-7509-4554-7.
• Stephenson, Charles; Taylor, Chris. The Channel Islands 1941–45: Hitler's Impregnable Fortress. Osprey Publishing. 2013. ISBN 978-1-4728-0375-7.
• Williamson, Louis. U-Boat Bases And Bunkers 1941–45. Osprey Publishing. 2012. ISBN 978-1-78200-002-0.
• Williams, Paul. Hitler's Atlantic Wall: Pas De Calais. Casemate Publishers. 2013. ISBN 978-1-84884-817-7.
• Zuehlke, Mark. Terrible Victory: First Canadian Army And The Scheldt Estuary Campaign: September 13 – November 6, 1944. D & M Publishers. 2009. ISBN 978-1-926685-80-9.

Onlayn[redaktə | mənbəni redaktə et]

• "Assault Plan". United States Army Center of Military History. İstifadə tarixi: 22 March 2015.
• Schofield, Hugh. "Hitler's Atlantic Wall: Should France Preserve It?". British Broadcasting Corporation. 13 September 2011. İstifadə tarixi: 25 March 2015.
• "Jersey – My Island – History – German Occupation". British Broadcasting Corporation. İstifadə tarixi: 25 March 2015.

Media[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Lightning War (television documentary). United States: World Media Rights. 2009. 2 April 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 March 2015.
• The Great Landings (television documentary). France: France 2. 2009. İstifadə tarixi: 22 March 2015.
• Overlord (television documentary). United States: World Media Rights. 2009. 2 April 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 March 2015.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vikianbarda Atlantik səddi ilə əlaqəli mediafayllar var.

• The Atlantikwall at Omaha Beach