Baranoviçi
Baranoviçi (belar. Баранавічы) — Belarusda şəhər. Brest vilayəti Baranoviçi rayonunun inzibati mərkəzi. 2017-ci il hesablamalarına görə, şəhər əhalisi 179,439 nəfər təşkil edir.
| Şəhər | |
| Baranoviçi | |
|---|---|
| belar. Баранавічы | |
.jpg) | |
| 53°07′ şm. e. 25°59′ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Belarus |
| Vilayət | [[Brest vilayəti]] |
| Başçı | Yuri Qromakovski[1] |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1871 |
| İlk məlumat | 1627 |
| Əvvəlki adı | Rozvadovo |
| Yaşayış məntəqəsi statuslu | 1919 |
| Sahəsi | 84.96[2] |
| Mərkəzin hündürlüyü | 193 m |
| Saat qurşağı | UTC+3 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | ▲ 179 439 nəfər (2017) |
| Sıxlığı | 2112 nəf./km² |
| Milli tərkibi |
belaruslar: 82.17% ruslar: 9.73% polyaklar: 2.47% ukraynalılar: 1.59% digər: 4.04%[3] |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +375 163 |
| Poçt indeksi | 225320, 225401, 225402, 225404, 225406–225411, 225413, 225415–225417 |
| Nəqliyyat kodu | 1 |
| Digər | |
| baranovichy.by (rus.) | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
![Bayraq[d]](/wiki/Fayl:Flag_of_Baranavichy.svg)
![Gerb[d]](/wiki/Fayl:Coat_of_arms_Baranavi%C4%8Dy.svg)
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şəhərin tarixi 29 noyabr 1871-ci il tarixindən başlayır. 1884-cü ildə bu ərazidə 120 ev yerləşirdi və təqribən 500 nəfər sakin yaşayırdı. İmperator III Aleksandr tərəfindən təsdiq etdiyi plana əsasən, bu şəhərin yerləşdiyi ərazidən də keçən Vilnüs — Luninets — Pinsk — Rovno dəmiryolu inşa edilməli idi. Həmçinin, şəhərin yaxınlığından başqa bir dəmiryolu (Moskva-Brest) keçməli idi ki, bu da şəhərin strateji əhəmiyyətini daha da artırırdı.
1914-cü ildə Birinci dünya müharibəsi başladıqdan sonra şəhər Rusiya İmperiyası Ordusunun əsas qərargahlarından biri kimi fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. Şəhər güclü müdafiə olunmasına baxmayaraq, 25 iyul 1916-cı ildə Almaniya İmperiyası tərəfindən işğal olunmuş və 2 il müddətinə işğal altında qalmışdır. Müharibə başa çatdıqdan sonra, 1918-ci ildə şəhər Belarus Xalq Respublikasının tabeçiliyinə keçmişdir.
Bununla belə şəhərdə sakitlik hökm sürmür. 1919-cu ilin əvvəllərində başlayan Polşa-Sovet müharibəsi ərzində, 18 mart 1919-cu ildə şəhər Polşa qoşunları tərəfindən işğal olunur. Sovet Ordusu şəhəri 17 iyul 1920-ci ildə azad etsə də, 30 sentyabr tarixində şəhər yenidən Polşa qoşunları tərəfindən işğal olunur.
Baranoviçi 1 avqust 1919-cu il tarixində şəhər statusu alır və Novoqrodek voyvodalığının mərkəzinə çevrilir. 1921-ci ildə şəhər əhalisi 11,000 nəfər təşkil edirdi ki, bunun da böyük əksəriyyəti (67%-i) yəhudilərdən ibarət idi. Strateji cəhətdən əlverişli mövqedə yerləşən şəhər tezliklə inkişaf etməyə və bölgənin əsas ticarət və kommersiya mərkəzinə çevrilməyə başlayır. Şəhərdəki pravoslav kilsəsi 1924–31-ci illərdə neoklassik memarlığı üslubu ilə inşa olunmuşdur. Həmin dövrdə Sərhəd Mühafizə Korpusunun briqadası, həmçinin 20-ci piyada diviziyası da şəhər yaxınlığında dislokasiya olunmuşdu. Şəhər sürətlə inkişaf etdiyinə görə, 1939-cu ildə burada artıq 30,000 nəfər yaşayırdı və bölgənin ən böyük və ən vacib yaşayış məntəqələrindən birinə çevrilmişdi.
İkinci dünya müharibəsinin başlamasından sonra 17 sentyabr 1939-cu ildə Sovet Ordusu şəhərə nəzarəti ələ almışdır. Bu dövrdə şəhərin yerli yəhudi əhalisi 9,000 nəfər, Polşadan köçüb gələn yəhudilərin sayı isə 3,000 nəfər təşkil edirdi. Barbarossa əməliyyatı başladıqdan sonra 25 iyun 1941-ci ildə şəhər Vermaxt qoşunları tərəfindən işğal olunmuş və elə həmin ilin avqust ayında burada yəhudi soyqırımı həyata keçirilmişdir. 1942-ci ilin dekabr ayında şəhərdə yaşayan yəhudilər Almaniyada yerləşən həbs düşərgələrinə aparılmış və burada ölümə məhkum edilmişdir. Bu soyqırım nəticəsində yalnız 250 nəfər Baranoviçi yəhudisi sağ qalmışdır.
6 iyul 1944-cü il tarixində şəhər Qırmızı Ordunun nəzarəti altına keçmişdir. Bu hadisədən sonra şəhərin polyak əhalisi Qazaxıstan və Sibirə sürgün olunmuşdur. İkinci dünya müharibəsindən sonra şəhər SSRİ və Belarus SSR-in ərazisi elan olunmuşdur. 1991-ci ildə SSRİ-nin dağılmasından sonra şəhər müstəqil Belarus dövlətinin ərazisində qalmışdır.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 2005-ci il: 166,122 nəfər[4]
- 2006-cı il: 166,075 nəfər
- 2007-ci il: 166,304 nəfər
- 2008-ci il: 166,754 nəfər
- 2009-cu il: 168,098 nəfər
- 2010-cu il: 169,094 nəfər
- 2011-ci il: 169,841 nəfər
- 2012-ci il: 170,787 nəfər
- 2013-cü il: 178,370 nəfər
- 2015-ci il: 179,012 nəfər[5]
- 2016-cı il: 179,122 nəfər[6]
- 2017-ci il: 179,439 nəfər[7]
İqlim
[redaktə | mənbəni redaktə et]| Baranoviçinin iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Göstərici | Yan | Fev | Mar | Apr | May | İyn | İyl | Avq | Sen | Okt | Noy | Dek | İl |
| Maksimum orta, °C | −1,7 | −0,8 | 4,5 | 12,8 | 19,1 | 21,6 | 23,9 | 23,3 | 17,4 | 11 | 3,9 | −0,7 | 11,2 |
| Orta temperatur, °C | −4,1 | −3,8 | 0,6 | 7,6 | 13,5 | 16,2 | 18,3 | 17,5 | 12,3 | 7,1 | 1,3 | −2,9 | 7 |
| Minimum orta, °C | −6,5 | −6,6 | −2,8 | 2,9 | 8 | 11,1 | 13,1 | 12,3 | 8 | 3,8 | −0,7 | −5,1 | 3,1 |
| Mütləq minimum, °C | −33,9 | −37,8 | −28,9 | −10 | −5 | 0,9 | 3,9 | −1,1 | −3 | −11 | −19 | −29,9 | −37,8 |
| Yağıntı norması, mm | 39 | 32 | 40 | 33 | 59 | 83 | 94 | 59 | 57 | 43 | 42 | 46 | 627 |
| Mənbə: Погода и климат | |||||||||||||
Qardaş şəhərlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Heynola, Finlandiya
Ştokerau, Avstriya
Qdinya, Polşa
Ferrara, İtaliya
Karlovo, Bolqarıstan- Byala Podlyaska, Polşa
Kineşma, Rusiya- Mıtişi, Rusiya
Novovolinsk, Ukrayna
Yelqava, Latviya- Jodino, Belarus
- Poltava, Ukrayna
- Yeysk, Rusiya
Nakka, İsveç
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ http://brest-region.gov.by/index.php/upravlenie/ispolnitelnaja-vlast/predsedateli-gorispolkomov/550-predsedatel-baranovichskogo-gorispolkoma-dichkovskij-viktor-ivanovich Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine Брестский облисполком
- ↑ "Сборник «Реестр земельных ресурсов Республики Беларусь»". 2015-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-05.
- ↑ Результаты переписи 2009 года
- ↑ Национальный статистический комитет Республики Беларусь: Регионы Республики Беларусь в цифрах 2005–2011 гг.
- ↑ "Социально-экономическое развитие регионов Республики Беларусь за январь-сентябрь 2015 г". 2016-01-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-05.
- ↑ "Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа". 2017-07-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-05.
- ↑ "Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа". 2020-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-05.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]