Brassica capitala

Gül kələm (lat. Brassica oleracea) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin kələm cinsinə aid bitki növü.

Gül kələm
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superrozidlər
Klad:
Rozidlər
Klad:
Malvids
Dəstə:
Kələmçiçəklilər
Fəsilə:
Kələmkimilər
Cins:
Kələm
Növ:
Gül kələm
Beynəlxalq elmi adı

Sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Brassica alba Boiss. [Illegitimate]
  • Brassica alboglabra L.H.Bailey
  • Brassica arborea Steud.
  • Brassica bullata Pasq.
    • Brassica campestris subsp. sylvestris (L.) Janch.
  • Brassica capitala DC. ex H.Lév.
  • Brassica cauliflora Garsault [Invalid]
  • Brassica caulorapa (DC.) Pasq.
  • Brassica cephala DC. ex H.Lév.
  • Brassica fimbriata Steud.
  • Brassica gemmifera H.Lév.
  • Brassica laciniata Steud.
  • Brassica maritima Tardent
  • Brassica millecapitata H.Lév.
  • Brassica muscovita Steud. [Invalid]
  • Brassica odorata Schrank ex Steud. [Invalid]
  • Brassica oleracea f. aberdeenea Alef.
    • Brassica oleracea var. acephala DC.
  • Brassica oleracea f. alba DC.
  • Brassica oleracea f. albida DC.
    • Brassica oleracea var. albiflora Kuntze
    • Brassica oleracea var. aloides Kitt.
  • Brassica oleracea f. ardeina Alef.
    • Brassica oleracea var. asparagoides DC.
  • Brassica oleracea f. atrorubens Alef.
  • Brassica oleracea f. aurata Alef.
  • Brassica oleracea f. azurea Uspensky
    • Brassica oleracea var. bullata DC.
    • Brassica oleracea var. capitata L.
    • Brassica oleracea subsp. capitata (L.) Metzg.
    • Brassica oleracea var. caulorapa DC.
    • Brassica oleracea subsp. caulorapa (DC.) Metzg.
  • Brassica oleracea f. chamaegongyla Alef.
  • Brassica oleracea f. chamjodusa Alef.
  • Brassica oleracea f. chlorusa Alef.
  • Brassica oleracea f. compressa Duchesne
  • Brassica oleracea f. conica DC.
    • Brassica oleracea var. costata DC.
    • Brassica oleracea var. crispa Vill.
  • Brassica oleracea f. culinarum Alef.
  • Brassica oleracea f. depressa DC.
  • Brassica oleracea f. dinojodusa Alef.
  • Brassica oleracea f. dissecta Peterm.
  • Brassica oleracea f. elliptica DC.
  • Brassica oleracea f. erythrobotrys Alef.
  • Brassica oleracea f. exaltata (Rchb.) Thell.
    • Brassica oleracea var. fimbriata Mill.
    • Brassica oleracea var. frutescens Vis.
    • Brassica oleracea var. gemmifera (DC.) Zenker
    • Brassica oleracea subsp. gemmifera (DC.) O.E.Schulz
    • Brassica oleracea subsp. gemmifera (DC.) Schwarz
  • Brassica oleracea f. germanorum Alef.
    • Brassica oleracea var. gongylodes L.
  • Brassica oleracea f. grangei Alef.
    • Brassica oleracea var. herbacea Spach
  • Brassica oleracea f. humilis DC.
  • Brassica oleracea f. jodocephala Alef.
  • Brassica oleracea f. jodogongyla Alef.
    • Brassica oleracea var. kashmiriana Naqshi & Javeid
    • Brassica oleracea var. laciniata L.
  • Brassica oleracea f. longa Alef.
  • Brassica oleracea f. loudonii Alef.
  • Brassica oleracea f. luteola Alef.
  • Brassica oleracea f. macrocephala Alef.
  • Brassica oleracea f. macrogongyla Alef.
  • Brassica oleracea f. magniportana Alef.
  • Brassica oleracea f. major DC.
    • Brassica oleracea var. maritima Coss.
  • Brassica oleracea f. media Alef.
  • Brassica oleracea f. microcephala Alef.
    • Brassica oleracea var. micropodium Kuntze
  • Brassica oleracea f. oblonga DC.
  • Brassica oleracea f. obovata DC.
    • Brassica oleracea subsp. oleracea oleracea
    • Brassica oleracea var. oleracea oleracea
  • Brassica oleracea f. opsibotrys Alef.
  • Brassica oleracea f. opsigongyla Alef.
  • Brassica oleracea f. opsjodusa Alef.
  • Brassica oleracea f. pentovillea Alef.
  • Brassica oleracea f. phaeusa Alef.
  • Brassica oleracea f. praecox DC.
  • Brassica oleracea f. procera Alef.
  • Brassica oleracea f. protobotrys Alef.
  • Brassica oleracea f. protojodusa Alef.
  • Brassica oleracea f. purascens DC.
  • Brassica oleracea f. purpurascens DC.
  • Brassica oleracea f. pyramidalis Mill.
  • Brassica oleracea f. pyramidula Alef.
  • Brassica oleracea f. quercifolia DC.
    • Brassica oleracea var. ramosa (DC.) Alef.
    • Brassica oleracea var. rubra L.
  • Brassica oleracea f. rubra Peterm.
    • Brassica oleracea var. sabauda L.
    • Brassica oleracea var. sabellica L.
  • Brassica oleracea f. salinaria Kitt.
  • Brassica oleracea f. schizogongyla Alef.
    • Brassica oleracea var. scotica Alef.
    • Brassica oleracea var. selenisia L.
  • Brassica oleracea f. selenisia (L.) O.E.Schulz
  • Brassica oleracea f. semiclausa Alef.
  • Brassica oleracea f. serotissima Alef.
    • Brassica oleracea var. sibirica Alef.
  • Brassica oleracea f. sphaerica DC.
  • Brassica oleracea f. sublaciniata Alef.
    • Brassica oleracea var. sylvestris L. [Illegitimate]
  • Brassica oleracea f. theiusa Alef.
    • Brassica oleracea var. tronchuda L.H. Bailey
  • Brassica oleracea f. turionensis DC.
  • Brassica oleracea f. ulmensis Alef.
  • Brassica oleracea f. veris Alef.
  • Brassica oleracea f. versicolor DC.
  • Brassica oleracea f. violacea Duchesne
  • Brassica oleracea f. violascens G.Martens
    • Brassica oleracea var. viridis L.
  • Brassica oleracea f. viridis Duchesne
  • Brassica oleracea f. viridis (L.) DC.
  • Brassica peregrina Steud. [Invalid]
  • Brassica quercifolia DC. ex H.Lév.
  • Brassica rubra Steud.
  • Brassica sabauda (L.) Lizg.
  • Brassica sabellica Pers. [Invalid]
  • Brassica subspontanea Lizg.
  • Brassica suttoniana H.Lév.
  • Brassica sylvestris (L.) Mill.
    • Brassica sylvestris subsp. sylvestris sylvestris
  • Crucifera brassica E.H.L.Krause
  • Napus oleracea (L.) K.F. Schimp. & Spenn.
  • Raphanus brassica Crantz [Illegitimate]

Faydası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gül kələmin tərkibində insan orqanizmi üçün zəruri olan vitaminlərin və mikroelementlərin, demək olar ki, hamısı var. Gül kələm orqanizm tərəfindən tamamilə həzm edildiyinə görə, insan bu tərəvəzdən bütün vitamin və mineral kompleksini alır. Gül kələm maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırır, immun, həzm və ürək-damar sisteminin işini normallaşdırır, əsəbləri möhkəmləndirir. O, həm yaşlılar, həm də uşaqlar üçün faydalıdır.

Cəmi 50 qram gül kələmin tərkibində C vitaminin gündəlik norması var. Onun tərkibində A və B vitaminləri, həmçinin kalsium, fosfor, dəmir, maqnezium və alma turşusu da mövcuddur. Kalorilik dərəcəsi aşağı olan gül kələmin tərkibindəki tartron turşusu piy ayrılmasına mane olur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 667.
  2. ↑ https://inpn.mnhn.fr/espece/cd_nom/86406/tab/taxo.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]