Dapanci
Dapanci (çin. ənən. 大盘鸡, pinyin: Dàpánjī) və ya çon təxsə toxu korumisi (uyğ. چوڭ تەخسە توخۇ قورۇمىسى, чоң тәхсә тоху қорумиси, qong təhsə tohu ⱪorumisi) — buxarda bişirilmiş toyuq növü. Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Rayonuna aid məşhur bir yeməkdir.
| Dapanci | |
|---|---|
 Urumçi şəhərində verilən bir dapanci | |
| Mənsubiyyəti | Uyğur mətbəxi |
| Müəllif |
Uyğurlar çinlilər |
| Yaranma tarixi | 1990-cı illər |
| Lazımi komponentlər | toyuq, kartof, bibər |
| İstifadə olunan komponentlər | soğan, sarımsaq, cirə, Illicium verum, xörək yağı, soya sousu, pivə |
| Oxşar yeməklər | Dak-bokkeum-tan (Koreya) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dapanci Çin dilində "böyük boşqab toyuğu" deməkdir. Yeməyin uyğur dilində olan adındakı çon (چوڭ, Чоң, qong) "böyük", təhsə (تەخسە, Тахсә, təhsə) "süfrə", toxu (توخۇ, Тоху, tohu) "toyuq", korumisi (قورۇمىسى, Korumisi, ⱪorumisi) isə "qızardılmış" deməkdir.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yemək 1990-cı illərin ortalarında Çinin Sincan bölgəsində populyarlıq qazanmışdır. İddia edilir ki, yemək ilk dəfə Sıçuan bölgəsindən olan, çili bibərini toyuq və kartofla qarışdıran bir miqrant tərəfindən Şimali Sincanın Şavan şəhərində hazırlanmışdır.[1] Yeməyin mənşəyinin Şavan olduğu düşünülsə də, başqa iddialar da mövcuddur. Bunlar arasında yeməyin Urumçi şəhərinə yaxın olan Çayvopu gölü yaxınlıqlarında bir xunanlı tərəfindən hazırlanması iddiası da var. Bəzilərinə görə, yemək ilk vaxtlarda bir neçə kiçik boşqabda verilirdi, lakin sonradan böyük bir boşqabdan istifadə olunmuşdur ki, yeməyin uyğur dilindəki adı buradan gəlir. Yemək Sincan yolları boyunca restorançılar tərəfindən yük maşını sürücüləri üçün hazırlanırdı. Dapanci tez bir zamanda bölgədə populyarlaşmış, daha sonra isə Çinin qalan hissəsinə yayılmışdır.[2]
Tərkibi və hazırlanması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dapancinin içində olan əsas məmulatlar soğan, sarımsaq, zəncəfil, çili bibəri, üyüdülmüş cirə, Illicium verum, üyüdülmüş Sıçuan bibəri, xörək yağı, həmçinin istəkdən asılı olaraq soya sousu və pivə ilə bişirilmiş toyuq, bolqar bibəri və kartofdur.[3]
Adətən sümüksüz olan toyuq hissələrə bölünür, ədviyyatlar və qaba doğranmış tərəvəzlərlə qovurulur və bulyonda qaynadılır. Yemək adətən lağman əriştəsi ilə verilir.[4]
Yeməyin digər variantları Sincanda populyar olan nan çörəyi ilə verilə bilər.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ M Cristina Cesàro. Chapter 10, Polo, läghmän, So Säy: Situating Uyghur Food Between Central Asia and China // Situating the Uyghurs between China and Central Asia. Ashgate Publishing, Ltd. 2007. 197–198. ISBN 978-0-7546-7041-4. 2021-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-30.
- ↑ "新疆大盘鸡的"前世今生"". Hexun.com (çin). 9 September 2011. 2018-11-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ Nate Tate, Mary Kate Tate. Feeding the Dragon: A Culinary Travelogue Through China with Recipes. Andrews McMeel Publishing. 2011. səh. 243. ISBN 978-1449401115. 2021-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ Chinese Cooking Demystified. "Dapanji with Hand Pulled Kudaimian Noodles - Uyghur Big Plate Chicken (大盘鸡/چوڭ تەخسە توخۇ قورۇمىسى)". YouTube (ingilis). 2016-11-06. 2022-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.