Fələstin İslami Cihadı


Fələstin İslami Cihad Hərəkatı (ərəb. حركة الجهاد الإسلامي في فلستين ‎; tran. Hərakat əl-Cihad əl-İslami fi Filistin) — 1980-ci illərdə Fələstində qurulmuş silahlı müqavimət hərəkatı. Əsas məqsədi İsrailin işğal etdiyi Fələstin torpaqlarını geri almaq, müstəqil və İslam qanunları ilə idarə olunan bir Fələstin dövləti qurmaqdır. Fələstin İslami Cihadı xüsusilə Qəzza Zolağında və İordan çayının Qərb Sahilində fəaliyyət göstərir və İsrail ilə davam edən münaqişələrdə önəmli rol oynayır.

Fələstin İslami Cihadı
Qurucu
Quruluş tarixi oktyabr 1981
İdeologiya panislamizm, islamçılıq, Cihadçılıq[1]
Saytı saraya.ps
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Təşkilatın əsas məqsədləri və ideologiyası

Fələstin İslami Cihadının (FİC) ideologiyası İslam əsaslarına və milli azadlıq mübarizəsinə dayanır. Onların əsas məqsədləri bunlardır:

İsrailin yox edilməsi: FİC İsrailin mövcudluğunu qəbul etmir və onun Fələstin torpaqlarından çıxarılması üçün mübarizə aparır.

Fələstin Dövləti: FİC bütün Fələstin ərazisində müstəqil və İslam qanunlarına uyğun idarə olunan bir dövlət qurmağı hədəfləyir.

İslami hökumət quruluşu: Təşkilat İslami qaydalara əsaslanan bir hökumət sisteminin qurulmasını dəstəkləyir və sekulyar ideologiyaları rədd edir.

Tarix və quruluşu

Fələstin İslami Cihadı 1981-ci ildə Misirdə Fəthi Şiqaqi və Əbdüləziz Ovdə tərəfindən təsis olunub. Onlar həm Misirdəki “Müsəlman Qardaşlar” hərəkatından, həm də İran İslam İnqilabından təsirlənmişdilər. FİC Fələstin Azadlıq Təşkilatı (FAT) kimi sekulyar hərəkatlardan fərqli olaraq, ideologiyasında İslami əsaslara daha çox yer verirdi. 1995-ci ildə Fəthi Şiqaqinin öldürülməsindən sonra təşkilatın rəhbəri Ramazan Şallah oldu. Hal-hazırda isə təşkilata Ziyad Nəxxələ rəhbərlik edir.

Əsas fəaliyyət və taktikalar

Fələstin İslami Cihadı İsrailə qarşı mübarizəsində müxtəlif taktikalardan istifadə edir:

Raket hücumları: FİC əsasən Qəzza Zolağından İsrailin müxtəlif şəhər və kəndlərinə raket hücumları təşkil edir.

İntihar hücumları: 2000-ci illərdə İkinci İntifada zamanı təşkilat İsrailin mülki və hərbi obyektlərinə intihar (kamikadze) hücumları həyata keçirirdi.

Hərbi qanad – əl-Qüds Briqadaları: Təşkilatın hərbi qanadı olan əl-Qüds Briqadaları təşkilatın əsas silahlı gücüdür və İsrailə qarşı silahlı əməliyyatları həyata keçirir.

Beynəlxalq münasibətlər və dəstək

Fələstin İslami Cihadı İran[2] və Suriya[3] kimi ölkələrdən siyasi və maliyyə dəstəyi alır. İran FİC-in ən güclü müttəfiqlərindən biridir və ona maliyyə yardımı, hərbi təlim və silah təmin edir. Bu səbəbdən FİC Yaxın Şərqdəki “Müqavimət Oxu”nun bir hissəsi hesab olunur.

Təşkilatın siyasi məsələlərə münasibəti

FİC Fələstin milli siyasətində digər qruplarla bəzən əməkdaşlıq etsə də, ümumən, siyasi proseslərdə iştirak etməyə meyilli deyil. Məsələn FİC HƏMAS və əl-Fətih kimi təşkilatlardan fərqli olaraq Fələstin Dövlətinin siyasi strukturlarında iştirak etmir. Onlar mübarizənin hərbi yollarla aparılmasının daha effektiv olduğuna inanırlar və İsraillə danışıqlar və ya sülh prosesini qəbul etmirlər.

Müasir məsələlər və regional gərginliklər

Son illərdə İsrail və Fələstin İslami Cihadı arasında qarşıdurmalar yenidən intensivləşib. İsrail FİC liderlərinə və hərbi bazalarına qarşı hava və quru hücumları həyata keçirir. FİC isə buna raket atışları ilə cavab verir. Bu qarşıdurmalar Qəzza Zolağında humanitar böhranı dərinləşdirir və Yaxın Şərqdə gərginliyi artırır.

Nəticə

Fələstin İslami Cihadı Fələstin münaqişəsində radikal İslami müqavimət yanaşması ilə seçilir və İsrailin işğalına son qoymağı hədəfləyir. Təşkilatın İsrailə qarşı təzyiqləri və bölgədəki fəaliyyətləri Yaxın Şərqdə davam edən siyasi və hərbi münaqişələrin bir hissəsidir və bu vəziyyətin həllində çətinliklər yaratmağa davam edir.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://besacenter.org/hamas-is-a-jihadist-organization-committed-to-israels-total-destruction/.
  2. ↑ "IRAN UPDATE, OCTOBER 30, 2023". Institute for the Study of War (ingilis). 2023-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-31.
  3. ↑ Rudoren, Jodi. "Islamic Jihad Gains New Traction in Gaza". The New York Times. 3 May 2014. 11 August 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 May 2014.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]