Güyük xan

Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi göstərilməmişdir. Lütfən, etibarlı mənbələr əlavə etməklə məqaləni təkmilləşdirməyə kömək edin. Qərəz yaradan mənbəsiz hissələr müzakirəsiz silinə bilər.

Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. Məqalədə cümlə quruluşlarındakı yanlışlıqları və orfoqrafik səhvləri düzəltdikdən sonra {{Azərbaycanca deyil}} şablonunu silməyi unutmayın.

Güyük xan — Göyük ya da Küyük olaraq da bilinir (d. 1206 — ö. 1248) — Çingiz xanın nəvəsi, Monqolların böyük xaqanı Ögedey xanın böyük oğlu və varisi. Ögedeyın 1241-ci ildə ölməsindən sonra hüquqi olaraq dövlət xaqansız qalır, ancaq faktiki olaraq 1241–1246-cı illərdə hakimiyyətdə Güyükün anası olur. 1246-cı ildə anasının ölümündən sonra həm hüquqi, həm də faktiki baxımdan Güyük xaqan olur və beləliklə, Monqol İmperiyası öz III xaqanına qovuşur.

Güyük xan
monq. ᠭᠦᠶᠦᠭ ᠬᠠᠭᠠᠨ monq. Гүюг хаан
Monqol İmperiyasının III Böyük Xanı
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	ᠭᠦᠶ᠋ᠦᠭ Гүюг
Doğum tarixi	19 mart 1206
Doğum yeri	Xamaq Monqol
Vəfat tarixi	20 aprel 1248 (42 yaşında)
Vəfat yeri	Böyük Monqol imperiyası
Fəaliyyəti	suveren[d]
Atası	Ögedey xan[1]
Anası	Töregene xatun
Ailəsi	Çingizlilər
Dini	Tenqriçilik
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Eyni zamanda naiblik vəzifəsi aparan anası Töregene xatının siyasî manevrları sayəsində 1246-cı ildə toplanan qurultayda böyük xaqan (qaan) seçildi. Qərbi xristiyanlığınca hərətiklik olaraq qəbul edilen nəsranilikdən böyük ölçüdə təsirləndi və çevrəsinə xristian müşavirlər topladı. Xanlığa seçilişi Çingiz xanın başqa nəvəsi, Rusiya fatehi və Qızıl Orda dövlətinin qurucusu Batı xanın nifrətinə səbəb olsa da, erkən ölümü Böyük Monqol imperiyasının bütünlüklə parçalanmasını önlədi. Güyük xan Büri xanla birlikdə Batı xanı təhqir etmişdi. Batı xan onları Ögedey xana şikayət etdi və xan onları cəzalandırdı.

• Ögedey xan

Vikianbarda Güyük xan ilə əlaqəli mediafayllar var.

• Plano Carpini's account of the Mongols Arxivləşdirilib 2005-09-07 at the Wayback Machine
• Catholic Encyclopedia, "The Crusades" Arxivləşdirilib 2014-02-01 at the Wayback Machine