Həsən Təhsin Uzər
 |
Həsən Təhsin Uzər (29 avqust 1877[1], Saloniki – 3 dekabr 1939[1] və ya 5 dekabr 1939[2], Ərzurum), Alban əsilli Türk bürokratı və siyasətçisi.
| Həsən Təhsin Uzər | |
|---|---|
| türk. Hasan Tahsin Uzer | |
 | |
|
| |
| 6 sentyabr 1935 – 3 noyabr 1939 | |
Dəməşq bəylərbəyi[d] | |
| 12 sentyabr 1916 – 12 iyun 1918 | |
| Əvvəlki | Camal paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 29 avqust 1877[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 3 dekabr 1939[1] (62 yaşında) və ya 5 dekabr 1939[2] (62 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | mayor |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və hərbi xidməti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Həsən Təhsin Uzər Alban Hacı İbrahim Ağa və Xədicə xanımın uşaqları olaraq 1878-ci ildə Selanikdə anadan olmuşdur. Albaniya Şkanderbeqinin son nəsil nəslindən olan ailəsi kökləri, albanların nəcib ailələrindən biri olan Kaştriotiyə əsaslanır. Mustafa Kamal Atatürkün uşaqlıq dostu idi. 1897-ci ildə əmlak mühəndisliyini bitirib. İlk dövlət qulluğuna Pruşkan Mahal Müdirliyi ilə başladı. Daha sonra müdirliklərdə çalışdı. 1902-ci ildə Razloq, daha sonra sıra ilə Gevgil, Florina və Kəsəndir valiliyindən ayrıldı.
1913-cü ildə Vanda ilk Qubernator vəzifəsini icra etdi. 1914-cü ildə Ərzurum valisi təyin edildi. Ərzurum Valiliyi dövründə (Birinci Dünya Müharibəsi dövrü) ordudakı xidmətlərinə görə Qızıl Merit Döyüş Medalı və kapitan rütbəsi ilə təltif edildi və bir il sonra mərasimdə mayor rütbəsini aldı. 12 sentyabr 1916-cı ildə Suriyanın qubernatoru vəzifəsinə təyin edildi. 10 iyun 1918-ci ildə bu vəzifədən istefa etdi. 21 Sentyabr 1918-ci ildə Suriyanın Qubernatorluğuna təyin olunmasına baxmayaraq, vəzifəsinə başlamazdan əvvəl Suriyanı itirməsi ilə 30 oktyabr 1918-ci ildə Aydın Valiliyinə təyin edildi. İzmir valiliyi dövründə Birinci Dünya Müharibəsinin məğlubiyyəti ilə ləğv edilmiş inzibati mexanizmin yenidən qurulmasına, rüşvətlə mübarizə aparmağa əhəmiyyət vermiş və dövlət idarələrinin xalqa açıq olmasını təmin etmişdir.
1919-cu ilin 19 yanvar tarixində İzmir Millət vəkili olaraq Osmanlı Parlamentinə qatıldı. 16 Mart 1920-ci ildə İstanbulun işğalı ilə əlaqədar Osmanlı Məclisi bağlandıqda tutularaq Maltaya sürgün edildi.
İzmir, Ərdəhan, Ərzurum və Konya millət vəkili oldu. Soyad Qanunu 10 dekabr 1934-cü ildə qəbul edildikdən sonra "Üzer" soyadı Prezident Mustafa Kamal Atatürkün özü tərəfindən verildi. Soyad Qanunu 10 dekabr 1934-cü ildə qəbul edildikdən sonra "Uzer" soyadı Prezident Mustafa Kamal Atatürkün özü tərəfindən verildi.
6 sentyabr 1935-ci ildə Üçüncü Baş Müfəttiş olaraq təyin edildi. 3 noyabr 1939-cu ildə səhhətindəki problemlər səbəbindən vəzifəsindən ayrıldı. Vəzifəsini tərk etdikdən bir neçə ay sonra öldü.
Xatirələrini Maltada sürgündə olarkən yazdı. Daha sonra xatirələrini inşaat və məskunlaşma nazirliyində olan oğlu İbrahim Cəlaləddin Uzər tərəfindən bir kitab halına gətirildi. Türk Tarix Qurumu tərəfindən nəşr olunan "Makedoniya Quldurluq Tarixi və Son Osmanlı idarəçiliyi" kitabında buraxılan səhvlər, çəkilən əzablar və qurtuluş uğrunda tökülən qan əks olunur.[3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
- ↑ "ttk.org.tr". 27 sentyabr 2007 tarixində mənbəsindən arxivləşdirilib.