Los-Qlasyares Milli Parkı
Los-Qlasyares Milli Parkı (İspan dilində: Parque Nacional Los Glaciares) Argentinanın Santa Kruz əyalətindəki federal qorunan bir ərazidir.
| Los-Qlasyares Milli Parkı | |
 | |
| Ölkə | |
|---|---|
| Tip | Təbii |
| Kriteriya | (vii)[d][1], (viii)[d][1] |
| Keçid | 145 |
| Region |
Santa Cruz (əyalət, Argentina),  Argentina [* 1] |
| Daxil edilməsi | 1937 (qeyri-məlum sessiya) |
|
|
|
Park 726,927 ha (7.269.27 km²; 2.806.68 km mil) ərazini əhatə edir və ölkənin ən böyük milli parkıdır. 11 May 1937-ci ildə qurulan, Maqellanik subpolar meşəsi və qərb Pataqoniya çöl biomüxtəlifliyi yaxşı vəziyyətdə qorunub saxlanılır. 1981-ci ildə UNESCO tərəfindən Dünya İrsi elan edildi.[2][3] Parkın adı Antarktida, Qrinlandiya və İslandiyanın ən böyük kənarındakı And dağlarıdakı nəhəng buz örtüyünə aiddir. Bunlardan 13-ü Atlantik okeanına axan 47 böyük buzlaqdır.
Dünyanın digər yerlərində buzlaqlar orta dəniz səviyyəsindən ən azı 2500 m (8.200 fut) yüksəklikdə başlayır, lakin buz örtüyünün böyüklüyünə görə bu buzlaqlar cəmi 1500 m (4.900 fut) qədər sürüşərək başlayır, 200 m-ə qədər (660 fut). Los-Qlasyares Milli Parkı Çili ərazisindəki cənubdan Torres del Paine Milli Parkı ilə həmsərhəddir.[2]
Coğrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]30% -i buzla örtülən Los-Qlasyares Milli Parkı, hər biri qismən parkın yerləşdiyi iki uzanan böyük göldən biri ilə uyğun olaraq iki hissəyə bölünə bilər. Argentinada cənubda ən böyük göl Argentino gölü 1,466 km² (566 kvadrat mil), şimalda isə Viedma 1100 km² (420 kv mil) gölüdür. Hər iki göl Atlantikadakı Puerto Santa Kruzun aşağı hissəsinə axan Santa Kruz çayını bəsləyir. İki yarı arasında Zona Centro adlı göllər olmayan bir turistik ərazi mövcuddur. Şimal yarısı Viedma gölünün bir hissəsindən ibarətdir. Viedma buzlaqı və bir neçə kiçik buzlaq və Fitz Roy və Kerro Torre də daxil olmaqla dırmaşma və gəzinti həvəskarları arasında çox populyar olan bir sıra dağlar və Fitz Roy Dağı ve Kerro Torre daxildir.
Cənub hissəsində Argentino gölünə axan bir sıra kiçik buzlaqlar da var: Perito Moreno Glasier, Upsala Glasier, and Speqazzini Glasier. Tipik ekskursiya gəmiləri Bahia Onelliyi ziyarət etmək üçün aysberqlər arasında gəzir və başqa bir şəkildə əlçatmaz olan Speqazzini və Upsalayı ziyarət edirlər. Perito Moreno quruya çatır.
İqlimi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Parkda sərin və nəmli mülayim iqlim var.[4] Orta temperatur qışda 0,6 °C (33.1 °F) arasında yayda 13,4 °C (56.1 °F) arasında dəyişir və orta illik temperatur −3 °C (26.6 °F) ətrafında ola bilər.[4] Park qərbdə illik 500 mm (20 in) və şərqdə illik bərabər paylanan 900 mm (35 in) illik ortalama yağış alır.[4] Soyuq aylarda qar yağır.[4]
Ekologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dağlar Sakit Okeanın rütubətinin böyük hissəsini tutur, yalnız buzların soyuqluğunu (illik ortalama 7,5 °C (45.5 °F)) keçərək Argentina tərəfində quraq Pataqonian çölünü yaradır. Bu bölgə Nandu, Quanako, Puma və sonuncu heyvandarlıq sənayesinin işğalından əziyyət çəkən və təhlükə altına alınan Cənubi Amerika boz tülküsü üçün yaşayış yeridir. Quanako, təhlükə altına düşməsə də, Pataqonianın çox hissəsində mal-qaranın geniş miqyasda otlanması səbəbiylə tarixi populyasiyada kəskin azalma yaşadı. Ərazidə 100-dən çox quş növü var (kondorlar, qartallar və digərləri). Buz və Pataqoniya çölləri arasında əsasən lengas və quindoslardan ibarət magellanik subpo meşələrinin münbit sahəsi var. Bu qonaqpərvər ərazilər içərisində huemul maralı və torrent ördəyi də yaşayır.[3]
Promlemləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Los-Qlasyares Milli Parkı turizm, həddindən artıq otlama, meşə yanğınları kimi problemlərlə üzləşir. Parkın elə əraziləri var ki, burada otlaq həddindən artıq çox problem yaradır. Burada mal-qara, avropa dovşanları və müəyyən növ alabalıq kimi çox sayda yad / qəsbkar heyvan növləri yaşayır. Meşə yanğınları əraziyə güclü təsir göstərmiş, hissələri də korlamış və məhv etmişdi.
İnsan istifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Los-Qlasyares Milli Parkı beynəlxalq turistlər üçün əsas cazibə mərkəzidir. Turların başlanğıc nöqtələri Argentino gölünün sahilindəki El Kalafate kəndidir, lakin bura parkın rəhbərliyinin qərargahı olduğu yerdə, yəni parkın xaricində və parkın şimal hissəsindəki El Çalten kəndi Fitz Royun ətəyindədir. Parkdakı digər turistik yerlərə Laqo del Desierto və Laqo Roka daxildir.[3]
-
Argentino gölünün şimal qolundakı aysberq -
Upsala buzlaqının yaxınlığında Argentino gölündə üzən aysberq -
Rerro Torre (solda) və Fitz Roy dağının hava mənzərəsi -
Speqazzi buzlaqının 100 metrlik divarının bir hissəsi düşür -
Parkın qismən peyk görünüşü
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 http://whc.unesco.org/en/list/145.
- ↑ 1 2 "Los Glaciares National Park" (İngilis). 1 March 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 3 "Los Glaciares National Park" (İngilis). losglaciares.com. 2019-01-25 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 3 4 "Parque Nacional Los Glaciares" (İspan). parquesnacionales.gob.ar. 2017-04-18 tarixində arxivləşdirilib.