Maliyyə kapitalı

Maliyyə kapitalı (ing. financial capital) — sənaye və bank inhisarlarının birləşməsi nəticəsində yaranan kapital.[1]

Kapital və onun tarixi retrospektivdə təkamülü bir çox tipologiyaların yaranmasına səbəb olmuşdur ki, onların arasında maliyyə kapitalı xüsusi yer tutur. Müasir cəmiyyətdə sonuncu iqtisadi münasibətlərin dominant xüsusiyyətinə çevrilir və yeni obyektiv reallığa daxil olmağın optimal yollarını tapmaq üçün artan elmi və praktik maraq doğurur.

II Dünya Müharibəsindən sonra (1939–45) elmi-texniki inqilab şəraitində kredit, hesablaşma və ödəniş əməliyyatlarının miqyasının artması ilə əlaqədar bankların və sənaye inhisarlarının birləşməsi gücləndi. Kapitalist ölkələrində sənaye konsernlərinin balans hesabatlarının təhlili göstərir ki, borc kapitalından istifadə etməyən müəssisələr praktiki olaraq yoxdur.[2]

Bütün kapitalist ölkələrində müəssisələrin özünümaliyyələşdirməsinin əhəmiyyətinin artması bank kreditinin rolunu azaltmadı. Kredit kapitalı bazarında ixtisaslaşma baş verdi və yeni kredit-maliyyə institutları sürətlə inkişaf etdi: sığorta institutları, pensiya fondları, investisiya şirkətləri, əmanət və kredit assosiasiyaları və digər ixtisaslaşmış institutlar, lakin maliyyə institutlarının strukturuna təsir göstərir. bu qurumların əksəriyyəti ya birbaşa inhisarçı banklara tabedir, ya da onlarla sıx birləşir.[3]

İnhisarçı kommersiya bankları kapital bazarında əsas qüvvə olaraq qalır. Eyni hadisə, bir sıra kapitalist ölkələrində sənayenin ümumi ictimai məhsulda payının azalmasına baxmayaraq, aparıcı mövqelərini itirməmiş sənaye inhisarlarına da aiddir. Beləliklə, maliyyə bazarlarının onurğa sütununu hələ də birləşmiş sənaye və bank inhisarları təşkil edir.

Kapitalist ölkələrində müasir maliyyə qruplarının mühüm xüsusiyyəti milli çərçivələrin böyüməsidir. Beynəlxalq bank inhisarlarının inkişafı onlar arasında əlaqələrin möhkəmlənməsinə və beynəlxalq maliyyə qruplarının yaranmasına səbəb olur. Beynəlxalq konsernlər təkcə filialların açılması və səhmlərin nəzarət paketinin alınması ilə inkişaf etmir. 60-cı illərdən Ən tipik formalar müxtəlif ölkələrin birləşmələri, kooperasiyaları və müxtəlif növ monopoliya birlikləridir.[4]

  1. CIPPA as per the IASB's Framework.5B14.5D .5B15.5D Constant item purchasing power accounting
  2. The Risk Report, April 2009. Volume XXXI No. 8. IRMI Arxiv surəti 10 aprel 2009 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2009-04-10 at the Wayback Machine. Şablon:Verify source
  3. Spillane, James P., Tim Hallett, and John B. Diamond. 2003. "Forms of Capital and the Construction of Leadership: Instructional Leadership in Urban Elementary Schools." Sociology of Education 76(1):1–17. JSTOR 3090258.
  4. Spillane, James P., Tim Hallett, and John B. Diamond. 2003. "Forms of Capital and the Construction of Leadership: Instructional Leadership in Urban Elementary Schools." Sociology of Education 76 (January): 1-17 Şablon:Verify source
  • F. Boldizzoni, Means and Ends: The Idea of Capital in the West, 1500-1970, New York: Palgrave Macmillan, 2008, chapters 7-8