Miloe Vasiç

Miloe Vasiç (serb. Милое Васић; 3 sentyabr 1869[2] – 4 noyabr 1956[2][3], Belqrad) Serbiyanın məşhur arxeoloqu və tarixçisi olmuşdur. O, Balkan yarımadasında, xüsusən də Serbiyada Neolit dövrünə aid arxeoloji qazıntıları ilə tanınmışdır. Vasiçin ən böyük nailiyyəti, Vinça mədəniyyətinin kəşf edilməsində və tədqiqində lider rolunu oynamasıdır.[4]

Miloe Vasiç
Милое Васић
Serbiyada tarixçinin adına buraxılan poçt markası
Serbiyada tarixçinin adına buraxılan poçt markası
Doğum tarixi 16 sentyabr 1869-cu il
Doğum yeri Požeženo, Serbiya knyazlığı
Vəfat tarixi 4 noyabr 1956-cı il
Vəfat yeri Belqrad, Serbiya Xalq Respublikası
Vətəndaşlığı Serb, Yuqoslaviya
Elm sahələri arxeologiya, Arxeoloji qazıntı[1]
İş yeri
Təhsili
Üzvlüyü
  • Serbiya Elmlər və İncəsənət Akademiyası[d]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Erkən həyatı və təhsili

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Miloe Vasiç 1869-cu ildə Serbiyanın Vranje şəhərində anadan olmuşdur. Erkən yaşlarından etibarən tarixə və qədim mədəniyyətlərinə maraq göstərmişdir. O, Belqrad Universitetində təhsil almış və burada tarix və arxeologiya sahəsində dərin biliklər əldə etmişdir. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra, Vasiç Almaniyada, Berlin Universitetində doktorantura təhsili almışdır.[5]

Karyerası və kəşfləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vinça mədəniyyəti və qazıntılar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Miloe Vasiçin arxeologiya sahəsində ən böyük töhfəsi, 1908-ci ildə Belqrad yaxınlığında, Dunay çayı sahilində yerləşən Vinça ərazisində aparılan qazıntılardır. Vasiç burada bir neçə mərhələdə qazıntılar aparmış və ilk dəfə Vinça mədəniyyətinin izlərini üzə çıxarmışdır. Bu mədəniyyətin Neolit dövrünə aid olduğu və Balkan yarımadasında geniş yayılmış inkişaf etmiş bir mədəniyyət olduğu müəyyən edilmişdir.[6]

Vinça sahəsindəki qazıntılar zamanı çoxsaylı maddi mədəniyyət nümunələri — saxsı qablar, fiqurlar, heykəlciklər və müxtəlif gündəlik məişətdə istifadə edilən əşyalar aşkar edilmişdir. Bu tapıntılar, Vasiçin rəhbərliyi altında Belqrad Muzeyinə gətirilmiş və orada sərgilənmişdir. Vasiçin bu kəşfləri sayəsində, Vinça mədəniyyəti, Avropanın ən erkən mədəniyyətlərindən biri kimi tanınmağa başlamışdır.[7]

Arxeoloji metodları və incəsənət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Miloe Vasiç, qazıntılar zamanı innovativ arxeoloji metodlardan istifadə etmişdir. O, arxeoloji qazıntıların sistematik şəkildə aparılmasının vacibliyini vurğulamış və tapıntıların mühafizəsi üçün xüsusi qaydalar tətbiq etmişdir. Vasiçin tətbiq etdiyi metodlar və qazıntı işləri, Serbiyada arxeologiya sahəsində bir çox gənc alimə nümunə olmuşdur.[8]

Onun tapdığı arxeoloji materiallar arasında Vinça simvolları da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu simvolların dünyanın ən erkən yazı formalarından biri olduğu düşünülür. Bu tapıntılar, Vinça mədəniyyətinin inkişaf səviyyəsini və sosial strukturunu başa düşmək üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.[9]

Akademik fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Miloe Vasiç, Belqrad Universitetində arxeologiya və tarix professoru olaraq uzun müddət fəaliyyət göstərmişdir. O, arxeologiya sahəsində yeni nəsil alimlərin yetişməsinə böyük töhfə vermişdir. Onun rəhbərliyi altında bir çox arxeoloji layihə həyata keçirilmişdir və bu layihələr Balkan yarımadasında qədim mədəniyyətlərin tədqiq edilməsində mühüm rol oynamışdır.[10]

Vasiç həmçinin bir neçə elmi məqalə və kitabın müəllifi olmuşdur. Onun işləri əsasən Serbiya və Balkan yarımadasının Neolit dövrü mədəniyyətlərinə həsr edilmişdir. Vasiçin əsərləri və qazıntı nəticələri bu gün də arxeoloji tədqiqatlarda əhəmiyyətini saxlayır.[11]

Şəxsi həyatı və mirası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Miloe Vasiç, həyatı boyunca Balkan mədəniyyətlərinin tədqiq edilməsi və mühafizəsi üçün çalışmışdır. O, 1956-cı ildə Belqradda vəfat etmişdir. Onun adı Serbiya və dünya arxeologiyasının tarixinə dərin iz buraxmışdır. Vasiçin Vinça mədəniyyəti üzərindəki tədqiqatları, Balkan yarımadasında və ümumiyyətlə Avropada qədim mədəniyyətlərin başa düşülməsində mühüm rol oynamağa davam edir.[12][13]

Mühüm əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • "Vinča: A Prehistoric Settlement in the Balkans" (1929) - Vinça sahəsindəki qazıntılar və tapıntılar haqqında ilk genişmiqyaslı elmi iş.
  • "Neolithic Cultures of the Balkans" (1946) - Balkan yarımadasında Neolit dövrü mədəniyyətlərinin geniş təsviri və təhlili.[14]
  • "The Archaeology of Vinča" (1952) - Vinça mədəniyyətinin arxeoloji aspektlərini əhatə edən kitab.

Mənbələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Chapman, John. "The Vinča Culture of Southeast Europe: The Last Hunters and the First Farmers." London: Routledge, 2000.
  • Gimbutas, Marija. "The Prehistory of Eastern Europe, Part 1: Mesolithic, Neolithic and Copper Age Cultures in Russia and the Baltic Area." Cambridge: Peabody Museum, 1956.
  • Whittle, Alasdair. "Europe in the Neolithic: The Creation of New Worlds." Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
  • Bailey, Geoff, and Nena Galanidou. "The Archaeology of Europe's Drowned Landscapes." Springer, 2020.
  • Vasić, Miloe. "Vinča: A Prehistoric Settlement in the Balkans." Belgrade: Serbian Academy of Sciences and Arts, 1929.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Vasić, Miloje // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  2. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France Miloje M. Vasić // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  3. ↑ Brozović D., Ladan T. Miloje Vasić // Hrvatska enciklopedija (xorv.). LZMK, 1999. 9272 s.
  4. ↑ Вестник Академии ДНК-генеалогии - Proceedings of the Academy of DNA Genealogy Boston-Moscow-Tsukuba Arxivləşdirilib 2022-10-05 at the Wayback Machine - 7-ci cild, No 6 iyun 2014-cü il (Serb dili)
  5. ↑ "Dragoslav%20Srejović%20–%20Miloje%20M.%20Vasić%2C%20tvorac%20srpske%20arheološke%20nauke". "Vikipediya Ingilis dili". 2024-01-06 tarixində "Dragoslav%20Srejović%20–%20Miloje%20M.%20Vasić%2C%20tvorac%20srpske%20arheološke%20nauke". arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-01.
  6. ↑ Vinça mədəniyyəti
  7. ↑ БЕЛЕЖНИК ОВЧАРСКО-КАБЛАРСКЕ КЛИСУРЕ Arxivləşdirilib 2024-08-28 at the Wayback Machine Број 7. (Serb dili)
  8. ↑ Bailey, Geoff, and Nena Galanidou. "The Archaeology of Europe's Drowned Landscapes." Springer, 2020.
  9. ↑ "Директори музеја | Народни музеј Arxivləşdirilib 2024-04-18 at the Wayback Machine" - 8 iyul 2019-cu ildə ələ alınıb. (Serb dili)
  10. ↑ "Serbian Academy of Science and Arts – page on Miloje Vasić" - 4 mart 2016-cı ildə orijinaldan arxivləşdirilib. Alınıb 16 fevral 2016. (İngilis dili)
  11. ↑ "Serbian Academy of Science and Arts – page on Miloje Vasić" - 4 mart 2016-cı ildə orijinaldan arxivləşdirilib. Alınıb 16 fevral 2016. (İngilis dili)
  12. ↑ "Dragoslav Srejović – Miloje M. Vasić, tvorac srpske arheološke nauke". (Xorvat dili)
  13. ↑ "Hrvatska enciklopedija – Miloje Vasić". (Xorvat dili)
  14. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-28.