Naqao Ariqa

Naqao Ariqa (有賀 長雄, Ariqa Naqao?, 13 noyabr 1860, Osaka prefekturası – 17 iyun 1921) – Yaponiya hüquqşünası və sosioloqu. Hüquq tarixi və beynəlxalq hüquqla maraqlanmışdır.

Naqao Ariqa
yap. 有賀長雄
Doğum tarixi 13 noyabr 1860(1860-11-13)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 17 iyun 1921(1921-06-17) (60 yaşında)
Təhsili
Fəaliyyəti hüquqşünas, tarixçi, universitet müəllimi[d], sosioloq, vəkil
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naqao Ariqa 1860-cı ildə Yaponiyanın Osaka şəhərində doğulmuşdur. Atası vaka şairi idi və yapon mədəniyyəti üzrə araşdırmalar aparırdı. Naqanonun qardaşı Naqabumi "Mitsui Bank"ın direktoru olmuşdur. Naqao 1879-cu ildə Tokio Universitetinə daxil olmuşdur. Universitet illərində ingilis dilindəki bacarıqlarına görə tanınmış, hətta Edvard Morze 1882-ci ildəki bir çıxışında ondan tərcüməçi kimi istifadə etmişdir.[1] Universitetdə Toyama Masakazu[2] və Ernest Fenollosanın tələbəsi olmuşdur.[3]

1882-ci ildə Tokio Universitetindən məzun olmuşdur.[4] 1886-cı ildə hökumət təqaüdü qazanaraq Berlin Universitetində siyasi fəlsəfə və hüquq təhsili almışdır.[1] Lorens fon Şteynin tələbəsi olmuşdur.[5] Avstriyada olarkən sosiologiya oxumuşdur.[2]

1887-ci ildə Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra Yaponiya Məxfi Şurasının və Nazirlər Kabinetinin katibi təyin olunmuşdur. Birinci Çin-yapon müharibəsində (1894–1895) və Rus-yapon müharibəsində (1904–1905) Yaponiya ordusunun baş qərargahının hüquq məsləhətçisi kimi fəaliyyət göstərmişdir.[4] 1890-cı ildə Yaponiya Hərbi Akademiyasının təlimçisi təyin olunmuşdur. 1897-ci ildə Vyanada keçirilmiş Beynəlxalq Qırmızı Xaç Konfransında çıxış etmişdir.[1] Tokio Universitetində beynəlxalq hüquq üzrə dərslər demiş, İmperator Akademiyası Mükafatını qazanmışdır. Çin hökumətinin hüquq məsləhətçisi olmuş, 1913-cü ildə Pekinə gedərək Çin prezidenti Yuan Şikaya Çin konstitusiyasının tərtib olunmasında kömək etmişdir.[4]

Əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir çox Avropa sosioloqunun əsərlərini, eləcə də, Ernest Fenollosanın əsərlərini yapon dilinə tərcümə etmişdir.[5] O, Yaponiyada ilk sistematik sosiologiya əsərinin müəllifi olmuş, Herbert Spenserdən təsirlənmişdir.[6] 1896-cı ildə "Beynəlxalq hüquq baxımından Çin-yapon müharibəsi" əsərini yazmışdır.[7] Fransız dilində yazılmış və Parisdə nəşr olunmuş 300 səhifəlik bu kitabda müharibənin tarixindən və hüquqi əsaslarından bəhs etmişdir.[1]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Harrell, Paula. Asia for the Asians: China in the Lives of Five Meiji Japanese (ingiliscə). MerwinAsia. 2012. ISBN 9781937385200. 2024-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 avqust 2024.
  2. ↑ 1 2 Sonoda, Shigeto. "Development of Empirical Sociology and China Studies in Japan" (PDF) (ingiliscə). 2024-08-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 16 avqust 2024.
  3. ↑ Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). II cild (Const–F). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 251–252. ISBN 0-87011-622-3. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 avqust 2024.
  4. ↑ 1 2 3 The Japan Biographical Encyclopedia & Who's Who. səh. 61
  5. ↑ 1 2 Frédéric. səh. 44
  6. ↑ Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). VII cild (Sake–Temm). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 218. ISBN 0-87011-627-4. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 avqust 2024.
  7. ↑ Doğrul, Mürsel. "Meiji'den Günümüze Japonya'da Uluslararası İlişkiler Disiplininin Tarihsel Gelişimi". Journal of Gazi Academic View (türkcə). 16 (12). iyun 2023: 209–229. doi:0.19060/gav.1315143 (#bad_doi). İstifadə tarixi: 16 avqust 2024.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]