Ernest Fenollosa

Ernest Fransisko Fenollosa (ing. Ernest Francisco Fenollosa; 18 fevral 1853[1][2][…], Salem[d], Massaçusets – 21 sentyabr 1908[1][2][…], London) – ABŞ pedaqoqu, sosioloqu və yapon incəsənətinin tarixçisi. Tokio Universitetinin professoru olmuşdur. Yaponiyada yapon incəsənətinin tədqiqi və mühafizəsi istiqamətində fəaliyyət göstərmişdir.

Ernest Fenollosa
Doğum tarixi 18 fevral 1853(1853-02-18)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 21 sentyabr 1908(1908-09-21)[1][2][…] (55 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ürək tutması
Dəfn yeri
Təhsili
Fəaliyyəti professor, sənətşünas, yaponşünas[d], tərcüməçi, şair, filosof, şərqşünas
Mükafatları "Doğan günəş" ordeni "Müqəddəs xəzinə" ordeni
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Yaponiyanın Onco məbədində yerləşən qəbri.

İlk illəri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ernest Fenollosa 1853-cü ildə ABŞ-nin Massaçusets ştatının Salem şəhərində doğulmuşdur. 1874-cü ildə Harvard Universitetinin fəlsəfə və sosiologiya fakültəsindən məzun olmuşdur. Təqaüd qazanaraq fəlsəfə və teologiya təhsilinə davam etmişdir. 1877-ci ildə Harvard Universitetindəki təhsilini yarımçıq qoyaraq Boston Təsviri İncəsənət Muzeyində rəssamlıq öyrənməyə başlamışdır.[3]

Yaponiyada həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tokio Universitetinin zooloqu olan Edvard Morze 1878-ci ildə onu Yaponiyaya dəvət etmişdir. Fenollosa Yaponiya hökumətinin təklifini qəbul edərək Tokio Universitetində fəlsəfə və siyasi iqtisadiyyat (1878–1880), eləcə də, fəlsəfə və məntiq (1880–1886) müəllimi olmuşdur. İnoue Tetsuciro, Naqao Ariqa, Miyake Setsurey, Tsubouçi Şoyo, Hozumi Yatsuka, Kanay Noburu, Takata Sanae, İnoue Enryo, Kano Ciqoro, Vadaqaki Kenzo kimi şəxslər onun tələbələri olmuşdurlar.[3]

Fenollosa müəllim kimi uğur qazansa da, ənənəvi yapon incəsənətini qorumaq və nümayiş etdirmək istiqamətində gördüyü işlərə görə tanınır. Kano Hoqay və Haşimoto Qaho kimi ənənəvi rəssamların hamisi olmaqla yanaşı yapon incəsənətinin Yaponiyada yenidən qiymət tapması üçün çalışmışdır. O, bir çox sənət əsərini məhv olmaqdan xilas etmiş və öz şəxsi kolleksiyasını yaratmışdır.[3] Ukiyo-e sənətini dünyaya tanıtmış, buddizmi qəbul etmişdir.[4] 1886-cı ildə Təhsil Nazirliyinin təklifini qəbul edərək bütün fəaliyyətini yapon incəsənətinə həsr etməyə başlamışdır. 1887-ci ildə Tokio Təsviri İncəsənət Məktəbinin yaradılmasında iştirak etmişdir. 1886–1890-cı illərdə incəsənət administrasiyası, metodları və proqramlarını araşdırmaq üçün ABŞ və Avropaya göndərilmiş imperator komissiyasının tərkibində olmuşdur.[3]

Fenollosa 1890-cı ildə Bostona qayıdaraq Boston Təsviri İncəsənət Muzeyinin şərqşünaslıq bölməsinin rəhbəri təyin olunmuşdur. 1897-ci ildə Yaponiyaya qayıdaraq tədqiqat və mühazirələrinə davam etmiş, Tokioda yerləşən İmperator Normal Məktəbində ingilis dili müəllimi olmuşdur. 1900-cü ildə ABŞ-yə qayıdaraq Kolumbiya Universitetində dərs deməyə başlamışdır.[3] 1908-ci ildə Avropaya səyahət etmiş və Londonda ölmüşdür. Külləri Şiqa prefekturasında yerləşən Onco məbədində basdırılmışdır.[4]

Əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsas əsəri olan "Çin və yapon incəsənətinin dövləri" ölümündən sonra – 1912-ci ildə nəşr olunmuşdur. Digər əsərlərinə "Ukiyo-enin ustaları" (1896), "Yaponiyanın dəyişməz nəcib tamaşaları" (1916), "No və ya nailiyyət, Yaponiyanın klassik dövrünün tədqiqi" (1916) daxildir.[5]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 3 4 Ernest Fenollosa // Internet Philosophy Ontology project (ing.).
  3. ↑ 1 2 3 4 5 Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 251
  4. ↑ 1 2 The Japan Biographical Encyclopedia & Who's Who. səh. 1975
  5. ↑ Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 252

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). II cild (Const–F). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 251–252. ISBN 0-87011-622-3. İstifadə tarixi: 15 avqust 2024.
  • The Japan Biographical Encyclopedia & Who's Who (ingiliscə) (II). Tokio: Rengo Press. 1961. İstifadə tarixi: 2024.