Pəhləvani

Pəhləvani[3] və ya cənubi kürd dili[4][5] (kürd. زەرەوایە کوردیا خوارین/Zaravayê Kurdîya Xwarîn)[6] — kürd dillərindən biri.[7][8][9]

Pəhləvani
Ölkələr
Danışanların ümumi sayı
  • 3.000.000 ± 500.000 nəf.
Təsnifatı
Hind-Avropa dilləri
Hind-İran dilləri
İran dilləri
qərbi İran dilləri
Şimal-qərbi İran dilləri[vd]
kürdcə
cənubi kürd dili
Yazı ərəb əlifbası
Dil kodları
ISO 639-1 —
ISO 639-2 —
ISO 639-3 sdh
Ethnologue sdh
IETF sdh
Glottolog sout2640

İranda (4,1 milyon;[10] əsasən Kirmanşah və İlam ostanlarında) və İraqda (200 min;[11] Diyalə və Vasitdə) kürdlər arasında yayılmışdır.

Otuz yeddi variasiyanı özündə birləşdirir. Erqativliyinə görə dilçilər tərəfindən ayrıca dialekt kimi təsnif edilən lək ilə qarşılıqlı anlaşılır.[12]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Orta əsrlərdə cənubi kürd dili fars dilinin böyük təsiri altında olmuşdur. Onu danışan Kalhor tayfasını XVI əsrdə kürd tarixçisi Şərəf xan Bitlisi qeyd etmişdir. O, kürdləri dil və məişət həyatına görə şərti olaraq dörd qrupa ayırmışdır: kurmanc, lur, kalhor və goran.[13]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 ScriptSource - Iran.
  2. ↑ 1 2 ScriptSource - Iraq.
  3. ↑ Paul, Ludwig. Kurdish language I. History of the Kurdish language // Yarshater, Ehsan (redaktor). Encyclopædia Iranica. London and New York: Routledge. 2008. 4 dekabr 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 avqust 2013. "Источник". Archived from the original on 2011-11-17. İstifadə tarixi: 2021-09-18.
  4. ↑ Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (ingilis). 2021-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  5. ↑ Коллектив авторов. Курды. Легенда Востока. СПБ: Газпромнефть. 2020. 22. ISBN 9780369404503.
  6. ↑ Kurdish, Southern Ethnologue. Languages of the World, 2015 saytında.
  7. ↑ Şablon:БРЭ
  8. ↑ "Курды". randevu-zip.narod.ru. 2023-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-07-29.
  9. ↑ "Iraq people groups, languages and religions | Joshua Project". joshuaproject.net. 2019-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-17.
  10. ↑ "Сайт Ethnologue". 2014-11-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-30.
  11. ↑ H. H. Smith, 1971, Area handbook for Iraq, Foreign Area Studies, American University. page;63
  12. ↑ Fattah, Ismaïl Kamandâr. Les dialectes Kurdes méridionaux. Acta Iranica. 2000. ISBN 9042909188.
  13. ↑ "Шараф-наме". www.vostlit.info (rus). 2022-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-30.