Pavle İnqorokva
Pavle İeseviç İnqorokva (gürc. პავლე იესეს ძე ინგოროყვა;1 noyabr 1893, Poti, Kutaisi quberniyası – 20 noyabr 1983, Tbilisi) — Gürcü tarixçisi, filoloqu və xeyriyyəçisi.
| Pavle İeseviç İnqorokva | |
|---|---|
| gürc. პავლე იესეს ძე ინგოროყვა | |
 | |
| Doğum tarixi | 1 noyabr 1893 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 noyabr 1983 (90 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | gürcü |
| Elm sahəsi | tarix |
| Elmi dərəcəsi | tarix elmləri doktoru |
| Təhsili | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Pavle İnqorokva ibtidai təhsilini evdə Novorossiysk Universitetinin tələbəsi E.Q. Bokeriyanın rəhbərliyi altında tarix, ədəbiyyat, cəbr və digər fənləri oxuyaraq (gələcək akademik Georgi Çitaya ilə birlikdə) almışdır. O, təhsilini Vladiqafqaz klassik kişi gimnaziyasında davam etdirib. İnqorovka 1912-ci ildə Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin tarix-filologiya fakültəsinə daxil olur, lakin 1915-ci ildə vərəm xəstəliyinə görə təhsilini yarımçıq qoyub Gürcüstana qayıdır.
Gürcü Pravoslav Kilsəsinin avtokefaliyasını (1917) elan edən şuranın üzvü olmuşdur. Ardınca Patriarxal Şuraya daxil oldu. 1917-ci ilin oktyabrında Gürcüstan Yazıçılar İttifaqının yaradılmasının təşəbbüskarlarından biri idi. Pavle İnqorokva 1918-ci il mayın 26-da Gürcüstanın İstiqlal Bəyannaməsini imzalayanlar arasında o da olmuşdur.[1]
Gürcüstanın Sovet Rusiyasına birləşdirilməsinin əleyhdarı, 1921-ci ilin fevralında ilhaqına etiraz olaraq yazıçı Konstantin Qamsaxurdiya, sənətşünas V.Kotetişvili və şair Aleksandr Abaşeli ilə birlikdə bir neçə ay matəm geyimini (matəm çuxası) geyinmişdi.[2]
"Kavkasioni" (Qafqaz) və "Axali Kavkasioni" (Yeni Qafqaz) jurnallarının (1924-1925), "Sakartvelos tsigni" nəşriyyatının (gürcücə kitab) təsisçisi və redaktoru olub. 1929-1939-cu illərdə Gürcüstan Dövlət Muzeyində əlyazmalar şöbəsinə rəhbərlik etmişdir.
Pavle İnqorokva antisovet mövqelərində olan Akademik Yazıçılar Birliyinə (1925) üzv olmuş, 1930-cu illərin əvvəllərində Gürcüstan Yazıçılar İttifaqından xaric edilmiş, lakin gələcəkdə repressiyalara məruz qalmamışdır. Sovet Yazıçılarının 1-ci Ümumittifaq Qurultayında Gürcüstandan nümayəndə olmuş M.Q.Toroşelidzenin gürcü ədəbiyyatı haqqında məruzəsinin hazırlanmasında iştirak etmişdir (1934). "Pələng dərisi geymiş pəhləvan" əsərinin yaradılmasının 750 illiyinə həsr olunmuş tədbirlər üzrə təşkilat komitəsinin üzvü idi (1937).
Yazıçılar və ictimai xadimlərin Didube panteonunda dəfn edilmişdir.
Elmi maraqları
[redaktə | mənbəni redaktə et]1912-ci ildə Gürcüstan Tarix-Etnoqrafiya Cəmiyyətinin köməyi ilə o, bir sıra monastırların (Martvili, Djruçi, Gelati, Ubisi, Udabno) skriptoriya və kitabxanalarını öyrənmiş, 1913-cü il fevralın 8-də cəmiyyətin yığıncağında məruzə etmişdir.
1918-ci ildə Zaqafqaziya və Şimali Qafqaz dövlətlərinin nümayəndələrinin iştirakı ilə Qafqaz problemlərinə həsr olunmuş İstanbul konfransında o, “Qafqaz dövlətlərinin ərazi bölgüsü haqqında” Gürcüstanın ərazi mülkiyyətinin tarixinə dair icmal məruzəsi ilə çıxış etmişdir.
O, gürcü himnoqrafiyası ilə məşğul olub. Qədim gürcü stanzasının 1217 növünü kəşf edib.
O, çariça Tamaranın poetik irsini müasir ədəbiyyata qaytarmış, gürcü yazıçı və şairləri - Şota Rustaveli, Nikoloz Barataşvili, Akaki Sereteli, İlya Çavçavadze, Vaxtanq Orbeliani, Vaja Pşavelanın yaradıcılığına həsr olunmuş çoxsaylı əsərlər çap etdirib. Yeni əsərlər tapıb üzə çıxarmış və yeni adlar - Qriqori Xandzteli və Georgi Merçuleni kəşf etmişdir.
İnqorokvanın Gürcüstan tarixi ilə bağlı fikirləri tənqidə məruza qalmışdır.
Xatirəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]2009-cu ildə Şota Rustaveli adına Gürcüstan Ədəbiyyatı İnstitutu ildə iki dəfə “Elmi məqalə”, “Elmi monoqrafiya” və “Elmi kitabın tərcüməsi (gürcü dilinə)” nominasiyaları üzrə verilən İnqorokva mükafatını təsis edib.
Tbilisidə bir küçə P.İnqorokvanın adını daşıyır.[3]
Tbilisidə yaşadığı binanın qarşısında xatirə lövhəsi vurulmuşdur (İnqorokva küç., 14).[4]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Remix of «საქართველოს დამოუკიდებლობის დეკლარაცია» by Liza Buskhrikidze". 2019-08-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-29.
- ↑ "«Носители черной чохи» - Вахтанг Котетишвили, Константинэ Гамсахурдиа, Павле Ингороква и Александрэ Абашели. 1924". 2019-05-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-29.
- ↑ "Тбилиси, район Мтацминда, улица Павла Ингороква". 2018-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-29.
- ↑ "Тбилиси, район Мтацминда, мемориальная доска памяти Павла Ингороква". 2018-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-29.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Православная энциклопедия
- ru:Ираклий Андроников. Монумент грузинской учености // Я хочу рассказать вам... (100000 nüs.). Ru:Советский писатель. 1971.
- Pavle İnqorokva // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.