Postkommunizm

Postkommunizm — Şərqi Avropada və Latın Amerikası, Afrika və Asiyanın bir hissəsində yerləşən keçmiş kommunist dövlətlərində yeni hökumətlərin azad bazar tərəfdarı kapitalist iqtisadiyyatları yaratmağı hədəflədiyi siyasi və iqtisadi transformasiya və ya keçid dövrü. 1989–1992-ci illərdə kommunist partiyasının idarə etdiyi əksər dövlətlərdə kommunist partiyası idarəçiliyi süqut etmişdir. Ağır çətinliklərdən sonra kommunist partiyaları Çin, Kuba, Laos, Şimali Koreya və Vyetnamda nəzarəti saxlamışdılar. Yuqoslaviya parçalanmağa başlamış, bu da ölkəni etnik qruplar arasında uzunmüddətli və mürəkkəb müharibələrə səbəb olmuşdur. Sovetyönümlü kommunist hərəkatları idarə etmədikləri ölkələrdə süqut etmişdir.[1][2]

Şərq və Qərb blokunun əksər kommunist partiyalarının siyasəti Sovet İttifaqının nümunəsi ilə idarə olunurdu. 1989-cu il inqilablarından və kommunistlərin rəhbərlik etdiyi hökumətlərin süqutundan sonra Şərq blokunun əksər ölkələrində kommunist partiyaları iki fraksiyaya bölünmüşdür: islahatçı sosial-demokrat partiya və yeni daha az islahatyönümlü kommunist partiyası. Yeni yaradılan sosial-demokrat partiyalar, ümumiyyətlə, qalan kommunist partiyalarından daha böyük və güclü idilər. Yalnız Belarus, Ukrayna, Qazaxıstan, Moldova, Rusiya və Tacikistanda kommunist partiyaları əhəmiyyətli qüvvə olaraq qalmışdır.[3][4]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ David Priestland, The Red Flag: A History of Communism (Grove, 2009) pp 346–353.
  2. ↑ Robert Service, Comrades: A World History of Communism (2007) pp. 459–460,
  3. ↑ David Ost, "The politics of interest in post-communist East Europe." Theory and Society 22.4 (1993): 453-485. online Arxiv surəti 15 may 2021 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2021-05-15 at the Wayback Machine
  4. ↑ Gregory Gleason, Markets and politics in Central Asia (Routledge, 2003).

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Bown, Archie. The Rise and Fall of Communism (2009)
  • Fürst, Juliane, Silvio Pons and Mark Selden, eds. The Cambridge History of Communism (Volume 3): Endgames?.Late Communism in Global Perspective, 1968 to the Present (2017) excerpt
  • Kotkin, Stephen. Armageddon Averted: The Soviet Collapse, 1970-2000 (2nd ed. 2008) excerpt
  • Pons, Silvio, and Robert Service, eds. A Dictionary of 20th-Century Communism (2010).
  • Priestland, David. The Red Flag: A History of Communism (Grove, 2009).
  • Service, Robert. Comrades: A World History of Communism (2007).

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]