Rəqəmsal fobik — gündəlik həyatını necə mənfi şəkildə dəyişdirə biləcəyindən qorxduğu üçün rəqəmsal əsrə tam qərq olmaq istəməməyi təsvir etmək üçün istifadə olunan qeyri-rəsmi ifadə.
XXI əsrdə rəqəmsal dünyanın sürətli inkişafı rəqəmsal uçuruma öz töhfəsini vermişdir. Rəqəmsal cihazlara yönəlmiş təhsil, onlara marağı və ya çıxışının olmaması səbəbindən, texnoloji dünyadan kənarda qalan və onun hər yerdə genişlənməsindən qorxan əhalinin bir təbəqəsi üçün çox real problemə çevrilmişdir.
Rəqəmsal fobik texnoloji dövrün sosial təsirini araşdıran, böyüməkdə olan rəqəmsal lüğətin bir hissəsidir. İfadə texnoloji təkamül və dəyişikliklə bağlı qorxuları nəzərdən keçirir, gündəlik həyatda texnologiyaya artan aludəçilik nəticəsində istisna olunma ehtimalını qəbul edir.
Rəqəmsal fobiya texnologiyanın mərkəzi və əsas mənbəyə çevrildiyi müasir dünyada real və aktual problemdir. İnternet mədəniyyəti gündəlik həyatın bir hissəsinə çevriləcək dərəcədə inkişaf etmişdir. İndiki dövrdə bir ölkənin internetdən istifadəsi və rəqəmsal ayaq izi onun milli kimliyin tərkib hissəsi hesab olunur. Bu, beynəlxalq müqayisə üçün mühüm müasir indeksdir, çox vaxt inkişaf və müasirliklə əlaqələndirilir.
Rəqəmsal dünyada iştirak etməməyin nəticələri çox geniş miqyaslıdır və istifadəçi olmayanın iqtisadi, mədəni, sosial, peşə və təhsil həyatına təsir göstərə bilər. Məsələn, 2009-cu ildə "Price Waterhouse Coopers" təxmin etmişdir ki, Birləşmiş Krallıqda ev təsərrüfatları oflayn rejimdə olan ev təsərrüfatları ildə 560 funt sterlinq qənaətdən məhrumdurlar. [1] Bundan əlavə, Birləşmiş Ştatlarda internetə çıxışı olmayan və ya ondan maksimum istifadə etmək bacarığı olmayan yaşlı insanlar əhalinin əlverişsiz hissəsi hesab olunur, çünki digər mühüm resurslarla yanaşı, onlayn olaraq həyata keçirilən həyati əhəmiyyətli səhiyyə məlumatları və təşəbbüslər rəqəmsal dünyanın bir hissəsi olmayanlar üçün əlçatmazdır.[2]
"Avira" təhlükəsizlik firması tərəfindən aparılan sorğu insanların 84%-nin sosial şəbəkə saytlarının onların şəxsi məlumatlarını oğurlayacağı və ya sui-istifadə edəcəyindən qorxduğunu müəyyən etmişdir. Bu, internet istifadəçilərinin xalis əksəriyyətinin ən azı qismən də rəqəmsal dünyaya inamsızlığını nümayiş etdirir. Bir çoxları, bu qorxuya baxmayaraq, ehtiyatlı bir optimist kimi davranır və hələ də gündəlik həyatlarının bir hissəsi kimi sosial şəbəkələrdən istifadə edirlər.[3]
Rəqəmsal fobik təhsil sahəsinə mənfi təsir göstərmişdir. Bəzi müəllimlər yeni və qabaqcıl texnologiyanın öz sahələrinin ustaları kimi onları əvəzləyəcəyindən qorxduqlarını ifadə etmişdilər. Delaverdə müəllimlər üzərində aparılan araşdırma göstərmişdir ki, bu sahədə müəllimlər siniflərində yeni texnologiyaya daha yavaş tempdə alışırlar.[4] Yerli tədqiqatçılar hesab etmişdilər ki, bunun bir çox amili var. Onlara görə, bunlardan bəziləri müəllimlərin texnoloji savadının olmaması, həmçinin vaxtın azlığı və ya yeni texnologiyaya uyğunlaşmaq üçün stimuldur. Larri Kuban bildirmişdir ki, "Məktəblərə kompüterlərin tətbiqi akademik nailiyyətləri artırmalı və müəllimlərin dərs demə üsulunu dəyişdirməli idi. Bunlardan heç biri baş tutmamışdır".[5]
Yeni texnologiyanın daimi infuziyası bir çox müəllimin siniflərini itirməkdən qorxmasına səbəb olur. Bu yeni texnologiya müəllimin sinifdəki rolunu mahiyyətcə azaldır.
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, pedaqoqlar texnologiyaya uyğunlaşmaqları ləng gedir, çünki onlara yeni texnologiyaya uyğunlaşmaq üçün vaxt verilmir. Bu, onların sinifdə ondan istifadə etməkdə tərəddüd etmələrinə və bu texnologiyaların xüsusilə humanitar və yaradıcı fənlərdə həqiqi öyrənməyə mane ola biləcəyindən qorxmalarına səbəb olur.[6] Teodor H. Nelson "New Media Reader" jurnalında yazdığı məqalədə qeyd etmişdir ki, insanlar kompüterə onun "soyuq" və "qeyri-insani" olduğuna inandıqlarına görə ona qarşıdırlar, lakin bir insan əslində maşının özü qədər və bəlkə də daha çox qeyri-insani ola bilər.[7]