Romantik dövr

Romantik dövr- XVIII əsrin sonunda Klassik Roman hərəkatına reaksiya olaraq yaranan və Viktor Hüqo ilə böyük şöhrət qazanan və insanın yaradıcılıq azadlığının qarşısında duran hər şeyə qarşı çıxan hərəkatdır. “Ən yaxşı qayda qaydasızlıqdır” deyən romantiklər insan duyğularını, təxəyyülünü və insanı düzəltməyin cəmiyyəti islah etməklə edilə biləcəyini iddia edirlər. Romantizm müxtəlif ölkələrdə müxtəlif formalarda yaranmışdır. İngilis ədəbiyyatında özünü daha çox poeziyada göstərir. İngilis poeziyasında özünü qalın bir xəttdə göstərən romantizmin ilk adı Uilyam Wordsvortdur. O, təbiətə müqəddəs ehtiram ideyasını mənimsəmiş, şeirlərində təbiəti bəhanəsiz təsvir etmişdir. Həmçinin bu sırada Samuel Taylor Coleridge, Percy Bysshe Shelley və John Keats var. Xəttin ən qalın hissəsi Lord Bayrondur.

Alman ədəbiyyatında 18-ci əsrin ikinci yarısında "coşqun cərəyanı" ilə inkişaf edir. Bu hərəkatın qabaqcılları Klopstok və Herder romantizmdən xəbər verir. Ancaq dünya ədəbiyyatının ən böyük adlarından biri olan Yohann Volfqanq Göte alman ədəbiyyatında romantikanın qapısını açdı. Göte “Gənc Verterin dərdləri” adlı məktub-romanında “Verter” adı ilə yaşadığı məhəbbəti, çoban həyatına həsrətini duyğulu və şövqlü bir dillə təsvir etmişdir. “Vilhelm Mayster” və “Vilhelm Meysterin səyahət illəri” əsərlərində cəmiyyətin yenidən qurulması probleminə toxunur. Amma onun ən böyük əsəri “Faust”dur. Götenin açdığı yolla gedən Fridrix fon Şiller azadlıq, üsyan, təbiət, inqilab kimi romantiklərin arxalandığı təməl anlayışları inkar etmədən əsərlərində tarixi hadisəni zənginləşdirmişdir. “Quldurlar”, “Məkr və məhəbbət”, “Meri Stüart”, “Vilhelm Tell” kimi əsərlərində despotik idarəçiliyə qarşı üsyan mövzularından bəhs edən Şillerin bu tarixi oriyentasiyası sonrakı alman romantiklərini də inkişaf etdirdi. Alman poeziyasında romantizmin öncülü Heinrich Heinedir.

Fransız ədəbiyyatında romantizmə daha çox rast gəlinir. Fransua Rene de Şatobrian fransız ədəbiyyatına romanlar, esselər və səyahət yazıları gətirmişdir. Fransızların dünya ədəbiyyatına gətirdiyi bu cərəyanın öncüllərindən olan Viktor Hüqodan başqa Benjamin Constant, Alphonse de Lamartine, Alfred de Vigny, Alfred de Mussed və Theophile Gautier bu sıraya aid ola bilər.

İtalyan ədəbiyyatında romantizm cərəyanında qeyd olunacaq adlara Alessandro Manzonil və Giacomo Leopardi daxildir. Rus ədəbiyyatında Bayron və Şillerin təsiri altına düşən Aleksandr Puşkin rus cəmiyyətinin rəngarəngliyindən istifadə edərək bu cərəyanı zənginləşdirmişdir.^[1]

• Romantizm epoxası
• Romantik komediya

• Romantizm ədəbiyyatının mənası - Ensiklopediya - 2023
• Ədəbiyyatımızın romantizm mərhələsi: təşəkkülündən sonuna kimi