Sergey Cikiya

Sergey Cikiya (gürc. სერგი ჯიქია; 20 oktyabr 1898 – 6 dekabr 1993[1]) — gürcü şərqşünası və gürcü türkologiyasının banisi[2]. 200-dən çox yazılı tədqiqat və məqaləsi olan Cikia, Gürcüstan Milli Elmlər Akademiyasının üzvüdür.

Sergey Cikiya
Doğum tarixi 20 oktyabr 1898(1898-10-20)
Vəfat tarixi 6 dekabr 1993(1993-12-06)[1] (95 yaşında)
Təhsili
Fəaliyyəti şərqşünas, türkoloq
Fəaliyyət illəri 1982-ci ildən
Elmi dərəcəsi
Mükafatları "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni (SSRİ)
"Lenin" ordeni
Üzvlüyü

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cikiya Tiflis Universitetinin dilçilik fakültəsini bitirib. 1927-ci ildə Türkologiya mütəxəssisi olmaq üçün Türkiyəyə gəlmiş və İstanbul Ədəbiyyat Fakültəsində Türk Dili və Ədəbiyyatı bölməsində iki illik təhsil alıb. Universitetdə Fuad Köprülü, Ali Ekrəm, Hulûsi bəy və Orxan Şaiq Gökyay kimi müəllimlərdən dərs alıb. İstanbuldakı arxivlərdə türk dili və tarixi mənbələr üzərində işləyib[3]. Türk dili üzərində etdiyi çalışmalara 1929-1936-cı illər arasında Rusiyadakı Türkologiya dairələrində davam edib. 1936-cı ildə Tiflis Universiteti Şərq Dilləri Bölməsinin müdiri seçilən Cikia, universitetdə türkologiya fənni tədris edən ilk akademik olub. 1945-1953-cü illər arasında Tiflis Universiteti Şərq Elmləri Fakültəsinin ilk dekanlığını yaradıb. 1960-cı ildə ölümünə qədər George Sereteli Şərqşünaslıq İnstitutunun Türkologiya şöbəsinin müdiri olub.

Fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sergey Cikiya türk filologiyası, türk dillərinin dialektologiyası, türk dili tarixi, türkcə tarixi mənbələr, Türk-Gürcü münasibətləri və türk dilinin Şərqi Anadolu ve Azərbaycan ləhcələri üzərində çalışmışdır. Övliya Çələbinin "Səyahətnamə" əsərində gürcücə, meqrelcə və lazca mətnləri araşdırmışdır.[4] 1595-ci ilə aid olan Dəftər-i Müfəssəl-i Vilayət-i Gürcüstanı orijinal mətni, gürcü dilinə tərcüməsi, təhlili və izahları ilə Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri adı altında nəşr etdirmişdir. Həmçinin Laz-Türk münasibətlərini də araşdırmışdır. Azərbaycandakı məktəblər üçün gürcü dərsliklərini tərtib edən Cikiya, gürcü-türk lüğətləri hazırlamışdır.[5] Cikiya, Gürcüstan və Sankt-Peterburqda nəşr olunan türkcə oxu mətnlərinin müəllifidir..

Xatirəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tiflisdə bir küçəyə Sergey Çikiyanın adı verilmişdir. Sergey Çikianın həyatından bəhs edən "Gürcüstan Türkologiyasının Qurucusu: Sergey Cikiya" kitabı İa Duduçava tərəfindən yazılmış və İlyas Üstüner tərəfindən türk dilinə tərcümə edilmişdir.[6]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
  2. ↑ Arxivlənmiş surət. 2021-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-28.
  3. ↑ Arxivlənmiş surət. 2021-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-28.
  4. ↑ Arxivlənmiş surət. 2021-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-27.
  5. ↑ Arxivlənmiş surət. ISBN 9751618363. 2021-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-27.
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-27.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]