Tbilisi Dövlət Filarmoniyası

A. Mamavariani adına Tbilisi Dövlət Filarmoniyası (gürc. თბილისის საკონცერტო დარბაზი) — Gürcüstan Respublikasının Tbilisi şəhərində konsert kompleksi. Şəhərin görməli və istirahət məkanlarından biri.[1][2][3] 2014-cü ildə Filarmoniyaya bəstəkar Aleksey Maçavarianinin adı verilmişdir.

A.Maçavariani adına Tbilisi Dövlət Filarmoniyası
gürc. თბილისის საკონცერტო დარბაზი
Yerləşməsi
41°42′27″ şm. e. 44°47′08″ ş. u.HGYO
Ölkə Gürcüstan
Yerləşir Tbilisi şəhəri
Ünvan Tbilisi şəhəri Merab Kostava küçəsi, ev 36/1
Tarixi
Əsası qoyulub 1905
Açılıb 1971
Filarmoniya binası
Memarlıq üslubu neoklassisizm, modernizm
Memar İvan Çxenkeli
Tikilib 1971
Təmir olunub 2001
Digər məlumatlar
Sayt bashgf.ru
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Filarmoniyanın tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gürcüstanda Filarmoniyanın əsasının qoyulduğu günü, 1905-ci ildə, Tiflisdə Gürcüstan Filarmoniyasının rəsmi olaraq təsis edildiyi vaxt hesab etmək olar. Cəmiyyətin təşkilində Gürcüstanın aparıcı musiqiçiləri və ictimai xadimləri — Zəkəriyyə Paliaşvili, İa Karqareteli, Andrey Karaşvili, Filimon Koridze, Nikolay Sulxanişvili, Zakariya Çxikvadze, V. Karbelaşvili, İ. Çidjavadze, N. Kartvelişvili, P. Mirianaşvili və P. Mirianaşvili və başqaları fəal iştirak etmişdilər.[4] N. Sulxanişvili cəmiyyətin ilk sədri təyin olmuşdu.

Filarmoniya yarandıqdan az sonra "Gürcü dilində operaların səhnələşdirilməsi cəmiyyəti" ilə birləşərək gürcü milli musiqi əsərlərinin toplanmasında, onların populyarlaşdırılmasında fəal iştirak etdi. Bu da tədricən milli gürcü operasının yaradılmasına zəmin yaratdı. 1908-ci ildə cəmiyyət Tiflis Musiqi Məktəbini açdı. Cəmiyyətin dəvəti ilə məktəbə Z. Paliaşvili rəhbərlik edirdi. Məktəbdə məşhur musiqiçilər V. Amirajibi, A. Karaşvili, Q. Natradze, P. Paliaşvili, M. Qabaşvili, A. Tulaşvili və başqaları dərs deməyə başlamışlar.

Z. Paliaşvilinin rəhbərlik etdiyi Gürcüstan Filarmoniyası bütün ictimai tədbirlərdə fəal iştirak edərək gürcü milli mədəniyyətinin inkişafında mühüm rol oynamağa başladı.

Yeni Dövr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1935-ci ildən Filarmoniyaya Vladimir Xetaqurov, 1939–1942-ci illərdə Vladimir Kavsadzde, 1954–1958-ci illərdə Qriqori Kokeladze, 1974-cü ildən Sulxan Nasidze rəhbərlik edib. Bəstəkarlar Filarmoniya ilə aktiv əməkdaşlıq edirdilər. Belə ki, "Tbiliso" mahnısının müəllifi Revaz Laqidze, Georgi Tsabadze və başqaları Filarmoniyayanın daimi tərəfdaşları idilər.

Filarmoniyada sonralar geniş populyarlıq qazanmış musiqi kollektivləri də təşkil edildi — "Orera" (1961) və "İveria". O cümlədən, məşhur — Vaxtanq Kikabidze və Nani Breqvadze (1959), Diana Qurtskaya (1988) Filarmoniyayanın işçiləri olmuşdu.

Filarmoniyanın konsert zalı 1971-ci ildə memar İvan Çxenkeli tərəfindən tikilmişdir.[5]. XXI əsrin əvvəllərində zal əsaslı təmir edilmişdir.[6]

XXI əsrin əvvəllərində Gürcüstan hökuməti Filarmoniyaya dövlət statusu vermişdir.[7]

2001-ci ildə Filarmoniyanın binası yaxınlığında "Ulduzlar Xiyabanı" təşkil edildi. "Ulduzlar Xiyabanı"na adı həkk olunanlar arasında Gürcüstan Milli Baletinin yaradıcısı Nino Ramişvili, məşhur müğənni Nani Breqvadze, skripkaçı Liana İsakadze, bəstəkar Bidzina Kvernadze,[8] rəssamlar Eter Kakulia, Teymuraz Tsiklauri,[9][10] Giorgi Xutsişvili,[11] Gizo Nişnianidze (yazıçılardan birincisi)[12] və başqalarının isimləri vardır. Bundan əlavə burada "Orera" və "İveriya" kimi vokal və instrumental ansamblların adları da var.

2014-cü ildə Filarmoniyaya bəstəkar Aleksi Maçavarianinin adı verilmişdir.[13]

Konsert zalı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filarmoniyanın konsert zalının 2500 yerlik əsas zalı və 750 yerlik kiçik zalı var. Filarmoniyanın dairəvi foyesi binanın daxili hissəsini ətrafdakı şəhər memarlığı ilə birləşdirir.

Filarmoniyanın qarşısında bürüncdən hazırlanmış "İlham pərisi" heykəli (heykəltaraş M. Berdzenişvili, memar İ. Çxenkeli) qoyulmuşdur.[14]

Həmçinin burda Georgi Çabadzenin büstü də vardır.[15]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Тбилисская Филармония — это своего рода смысловой центр района, тут сходится несколько улиц". 2019-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-27.
  2. ↑ "Театры Тбилиси, история театральной жизни города". 2018-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  3. ↑ "Артём Синцов Грузия пешком. Самые интересные прогулки по Грузии". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  4. ↑ "Учебник по истории Грузии — ГЛАВА XIV. ГРУЗИНСКАЯ КУЛЬТУРА В ЭПОХУ ИМПЕРИАЛИЗМА И ПРОЛЕТАРСКОЙ РЕВОЛЮЦИИ (1900—1921 гг.)". 2018-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-31.
  5. ↑ "Tbilisi Concert Hall". 2018-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-30.
  6. ↑ "Руководство Большого концертного зала тбилисской Филармонии ведет переговоры с инвесторами". 2018-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  7. ↑ "Тбилисская филармония останется в собственности государства". 2018-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  8. ↑ "У здания Тбилисской Филармонии будет установлена звезда Грузинского Национального балета им Сухишвили". 2019-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  9. ↑ "Плита Циклаури на Аллее звезд в Тбилиси". 2021-02-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  10. ↑ "ქართული სცენის "არწივს", თემურ წიკლაურს ვარსკვლავი გაუხსნეს". 2019-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  11. ↑ "Аллея Славы в Тбилиси пополнилась: Георгию Хуцишвили открыли именную звезду". 2018-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  12. ↑ "Скончался грузинский писатель и поэт Гизо Нишнианидзе". 2021-10-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  13. ↑ "Тбилисская филармония будет носить имя композитора Алекси Мачавариани". 2020-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  14. ↑ "Выставка под открытым небом "Суть скульптур в современном мире" будет посвящена Мерабу Бердзенишвили". 2018-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.
  15. ↑ "Бюст Георгия Цабадзе, Тбилиси". 2018-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-26.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Джанберидзе Н., Мачабели К., Тбилиси. Мцхета. Серия: Архитектурно-художественные памятники. 1984, изд-во: Искусство, город: М., стр. : 256 с., ил.,
  • გოგოლაშვილი ვ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, გვ. 185–186, თბ., 1985 წელი.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]