Yuxarı Axtala
Yuxarı Axtala[1][2] (erm. Վերին Ախթալա) — Ermənistan Respublikasının Loru mərzində kənd. Rusiya imperiyası zamanına aid rəsmi sənədlərdə kəndin adı həmçinin Köhnə Axtala (rus. Ахтала старая) kimi də qeyd edilir.[3] 7 noyabr 1995–ci il tarixində Ermənistan Respublikası Milli Məclisinin qəbul etdiyi və 4 dekabr 1995–ci ildə Ermənistan Respublikasının prezidenti Levon Ter-Petrosyanın təsdiq etdiyi "Ermənistan Respublikasının inzibati-ərazi bölgüsü haqqında Qanunu" na əsasən Şamlıq şəhəri və Bendik kəndi ilə birlikdə "Şamlıq bələdiyyəsi"ni (erm. Շամլուղի քաղաքային համայնքի) təşkil edir.[4][5] 12 – 21 oktyabr 2011–ci il siyahıyaalınmasına əsasən şəhərin (de–yuri) daimi əhalisi 19 nəfərdir.[6]
| Yuxarı Axtala | |
|---|---|
| 41°10′08″ şm. e. 44°45′39″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
|
| |
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Y, səhifə 176. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllif: İbrahim Bayramov. Bakı: "Elm", 2002, 346 səhifə. ISBN 9785806614521Orijinal mətn (az.)
Yuxarı Axtala — Tiflis quberniyasının Loru-Borçalı qəzasında, indi Allahverdi (Tumanyan) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 10 km şimal-şərqdə, Axtala-Şamlıq yolunun ьstьndə yerləşir. 1886-cı ildə Loru-Pəmbək qəzasına tabe idi. Kənddə 1886-cı ildə 76 nəfər, 1897-ci ildə 30 nəfər, 1916-cı ildə 161 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır (415, s.67, 98-99). 1918-ci ildə azərbaycanlılar ermənilər tərəfindən qırğınlarla qovulmuşdur. İndiki Ermənistanda Sovet hakimiyyəti qurulandan sonra sağ qalan azərbaycanlılar öz kəndlərinə qayıda bilmişlər. 1922-ci ildə burada 77 nəfər azərbaycanlı, 27 nəfər yunan, 1926-cı ildə 82 nəfər azərbaycanlı, 1931-ci ildə 119 nəfər azərbaycanlı, 30 nəfər yunan yaşamışdır (415, s.67, 98-99). Yunanlar buraya XVIII əsrin 70-cı illərində mis mədənlərində işləmək üçün köçürülmьüdür. 1988-ci ilin noyabrında azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən tarixi-etnik torpaqlarından qovulmuşdur. İndi kənddə ermənilər yaşayır. Toponim fərqləndirici əlamət bildirən yuxarı sözü ilə axta türk etnonimi (93,s. 28; 286, s.57) əsasında əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.
- ↑ Глава вторая. География. — 6. Лори-Памбекский уезд. — Аллахвердинский (Туманяновский) район, 199. // Историческая география Западного Азербайджана (Дополненное, переработанное издание на русском языке). Составитель: Асадов Сабир Джалал оглы. Научный редактор: Будагов Будаг Абдулали оглы. С азербайджанского языка перевели: А. С. Шакирзаде, Э. Абаскулиев, К. Дж. Асадов. Баку: издательство «Азербайджан», 315 стр.Orijinal mətn (rus.)
Юхары Ахтала (Кёхна Ахтала) — азербайджанское село. Находилось в составе Шамлыгского сельсовета. Расположено в 10 км северо-восточнее райцентра. В 1886 г. входило в состав Борчалинского (Лори-Памбек) уезда. Население работало в Ахталинском и Шамлыгском рудниках. Исторически всегда здесь жили азербайджанцы. В начале XX в. в село вселены 4 греческие семьи. С 1920 г. и армяне стали проживать здесь. В 1897 г. здесь проживали 76 чел., в 1916 г. - 161 чел. (только азербайджанцы), в 1922 г. - 77 азербайджанцев, 27 греков, в 1926 г. соответственно 82, 29 чел., в 1931 г. - 119 и 30. В селе действовали восьмилетняя школа, клуб, библиотека, медицинский пункт и объекты бытового обслуживания. В последние годы было присоединено к очень далеко расположенному армянскому совхозу Санаин. В 1988 г. в конце ноября население, имеющее более 200 домов, было изгнано при непосредственной помощи руководителей района. Изгнание сопровождалось кровопролитием, избиением. Население села насильственно покинуло родные очаги.
- ↑ I. Тифлисская губернiя. — Борчалинскiй уѣздь. — III. Лорiйскiй участокь, населенный пункт под номером 573. // Сводь статистическихь данныхь о населеніи Закавказскаго края, извлеченныхь изь посемейныхь списковь 1886 г. Издань, по распоряженію Главноначальствующаго гражданскою частію на Кавказѣ, Закавказскимь Статистическемь Комитетомь. Тифлись: Типографія И. Мартиросіянца, 1893 (без пагинации).
- ↑ "Закон Республики Армения «Об административно-территориальном делении Республики Армения»" (rus). Ermənistan Respublikasının Milli Məclisi. 07.11.1995. Archived from the original on 2015-07-15. İstifadə tarixi: 2015-07-16..
- ↑ "Շամլուղի քաղաքային համայնքի — Լոռու մարզպետարան". Archived from the original on 2015-07-17. İstifadə tarixi: 16 iyul 2015..Orijinal mətn (erm.)
Ախթալա գյուղը (Վերին Ախթալա) Շամլուղից գտնվում է 4կմ հեռավորության վրա, սա ավելի բարձրադիր է եւ գտնվում է ծովի մակարդակից 1375մ բարձրության վրա: Տեղադրված է Դեբեդ գետի ափին, հարթավայրում` ծովի մակարդակից 810մ բարձրության վրա: Շրջակայքում կան կավի պաշարներ, որոնք ունեն արդյունաբերական նշանակություն եւ արդյունահանվում են: Համայնքի կլիման մերձարեւադարձային է, չափավոր շոգ եւ չորային ամառներով, մեղմ ձմեռներով: Տարեկան թափվում են 500-600մմ մթնոլորտային տեղումներ: Ագրոկլիմայական տեսակետից ընկած է ինտենսիվ ոռոգման գոտում: Բնական լանդշաֆտները լեռնանտառներ են: Նախկինում համայնքի մեջ մտնող գյուղական բնակավայրերում մեծ տեսակարար կշիռ են ունեցել հույները եւ ադրբեջանցիները: 1988-1989թթ հայ-ադրբեջանական հակամարտության տարիներին տեղի ադրբեջանցիները տեղափոխվել են Ադրբեջանի Հանրապետություն:
- ↑ "All Places of Armenia by 2001 and 2011 censuses — Population statistics of Eastern Europe". Archived from the original on 2015-07-16. İstifadə tarixi: 16 iyul 2015..