Loru mərzi

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Loru.

Loru mərzi (erm. Լոռու մարզ Lorru marz) — Ermənistan Respublikasında inzibati-ərazi vahidi. Şimalda Gürcüstanın Aşağı Kartli diyarı, şərqdə Tovuz mərzi, cənubda Dərəçiçək mahalı və Karbi mahalı, qərbdə Şirak mərzi ilə həmsərhəddir.[6] Gürcüstanla sərhəd xətti 110 km–dir.[7] İnzibati mərkəzi Böyük Qarakilsə şəhəridir.

Mərz
Loru mahalı
erm. Լոռու մարզ
Böyük Qarakilsəda mərzbanlığın binası, 2009-cu il
Gerb
Gerb

40°55′ şm. e. 44°30′ ş. u.HGYO

Ölkə Ermənistan
İnzibati mərkəz Böyük Qarakilsə
Ən böyük şəhərləri Böyük Qarakilsə
Mərzban Andrəy Ghukasiyan
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 07.11.1995[1]
Sahəsi 3 789[2] km² (1.274 %, 3-cü-ci yer)
Hündürlük
  •  Maksimal
  •  Minimal


  • 3 101 m
  • 390 m
Saat qurşağı UTC+4
Əhalisi
Əhalisi 235 537[3] nəfər (2011) (78 %,6-cı-ci yer)
Əhalinin sıxlığı 6.216 nəfər/km² (6-cı-ci yer)
Etnik tərkib Ermənilər – 98.01 %
Ruslar – 1.34 %
Yezidilər – 0.28 %
Digərləri – 0.37 %. (2011)[4]
Dini tərkib Qriqorian – 89.82 %
Dinsiz – 2.21 %
Yevangelik – 2.19 %
Katolik – 1.31 %
Molokan – 0.85 %
Digər və s. – 3.62 %. (2011)[5]
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu AM.LO
FIPS kodu AM06
Poçt indeksi 1701–2117
İnternet domeni .am
Avtomobil nömrəsi 36
Rəsmi sayt
Loru mahalı xəritədə
Loru mahalı xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mərz ölkənin şimalında Gürcüstanla sərhəddə, tarixi Loru mahalı ərazisində yerləşir. 7 noyabr 1995-ci ildə Ermənistan Respublikası Milli Məclisinin qərarı ilə Alaverdi, Quqark, Taşir, Spitak, Stepanavan və Tumanyan rayonları ləğv edilərək onların hesabına Loru mərzi təşkil edilmişdir.[1]

Coğrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mərzin ərazisi 2011–ci il siyahıyaalınması zamanı 3.789 km² idi.[2] Yeni inzibati dəyişikliklərdən sonra mərzin ərazisi 10 km² artaraq 1 yanvar 2012–ci il tarixindən etibarən 3.799 km² təşkil edir.[8][9][10][11] Ərazinin 251.154 hektarı kənd təsərrüfatı üçün yararlı hesab edilən torpaqlardır, ondan 42.075 hektarı əkin sahələridir.[7] Orta illik yağıntı 600–700 mm təşkil edir.[7] Mərzin ən hündür nöqtəsi (3101 m) Tej-əhməd dağı, ən alçaq hissəsi isə Tona çayının Gürcüstanla sərhəddə yaxın aşağı axarının vadisi (təqribən 390 m) hesab edilir.[12] Mərzin ümumi ərazisi əsasən dağlıqdır, düzənliklərdən Loru çökəkliyi ölçülərinin böyüklüyünə görə fərqlənir. Sıx çay şəbəkəsi var, əksəriyyəti kiçik çaylardır. Demək olar ki, hamısı Cəlaloğlu və Pəmbək çaylarının və onların qovuşmasından yaranan Tona çayının, həmçinin Çapal çayının hövzəsinə daxildir.

İnzibati-ərazi bölgü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Loru mərzi inzibati cəhətdən 113 bələdiyyəyə (erm. Համայնք) bölünür.[1] Hər bir bələdiyyə kənd və şəhər olmasından asılı olmayaraq bir və ya bir neçə yaşayış məntəqəsini əhatə edir. ERMSTAT–ın 1 yanvar 2011–ci ilə olan rəsmi məlumatına əsasən mərzin ərazisində 8–i şəhər və 105–i kənd bələdiyyəsi olmaqla 113 bələdiyyə mövcuddur.[2] Bələdiyyələrin tərkibinə 8 şəhər və 122 kənd daxildir.[6][7]

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
İllərə görə əhali: Loru mərzi
(Mənbə: ERMSTAT[3][13][14][15])
İl1995199719992001200220032004200520062007201120142015
Əhali303.300304.300295.100287.000286.300285.000284.500283.900283.400282.700235.500228.900228.000

Şəhərlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mərzin 1 iyul 2014-cü il tarixinə rəsmən 228.9 min nəfər təxmin edilən de-yuri yəni daimi əhalisindən 134.7 min nəfəri şəhərlərdə yaşayırdı.[14] ERMSTAT–ın rəsmi məlumatına əsasən mərzin daimi əhalisi azalaraq 2015–ci ilin yanvar ayının 1–inə 228 min nəfər təşkil etmişdir və onlardan 134.3 min nəfəri şəhər əhalisidir.[7][15] Şəhər əhalisinin 83.4 min nəfəri Vanadzor sakinləridir.[16]

12–21 oktyabr 2011–ci il siyahıyaalınmasına əsasən mərzin şəhərləri:[17]

Şəkil Yer Şəhər Əhali Yer Şəhər Əhali Şəkil
1 Vanadzor
86 199
5 Taşir
7 773
2 Alaverdi
13 343
6 Axtala
2 092
3 Stepanavan
13 086
7 Tumanyan
1 710
4 Spitak
12 881
8 Şamlıq
700

Etnik tərkib

[redaktə | mənbəni redaktə et]







Loru mərzi əhalisinin etnik tərkibi (2015)[7]:   Ermənilər (97,0 %)  Ruslar (1,5 %)  Yunanlar (1,0 %)  Digərləri (0,5 %)

Etnik
qrup 		1939 sa.[K 1] 2001 sa.[24] 2011 sa.[4]
Sayı % Sayı % Sayı %
Cəmi 172 214 100.00 286 408 100.00 235 537 100.00
Ermənilər 138 554 80.45 280 471 97.93 231 066 98.01
Ruslar 16 312 9.47 3 882 1.36 3 152 1.34
Azərbaycanlılar 12 267 7.12 0 0 0 0
Yezidilər 337 0.20 793 0.28 652 0.28
Kürdlər 9 11
Yunanlar 3 350 1.95 655 0.23 360 0.15
Ukraynalılar 629 0.37 138 0.05 91 0.04
Gürcülər 252 0.15 460 0.15 100 0.04
Digər və s. 513 0.29 105 0.14

Şərhlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1939–cu il siyahıyaalınması zamanı Ermənistan SSR–in Kirovakan, Kalinino, Spitak, Stepanavan və Alaverdi rayonları əhalisinin cəminə uyğun.[18][19][20][21][22][23]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 "Закон Республики Армения «Об административно-территориальном делении Республики Армения»" (rus). www.parliament.am. 2015-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  2. ↑ 1 2 3 National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Armenia in figures, 2011: General characteristik of the Republic of Armenia" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  3. ↑ 1 2 National Statistical Service of the Republic of Armenia. "All places: 2001, 2011 censa" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  4. ↑ 1 2 National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Ethnic composition: 2011 census" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  5. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Religious composition: 2011 census" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  6. ↑ 1 2 National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Marzes of the Republic of Armenia in figures, 2008, p. 234" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2009-09-22 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  7. ↑ 1 2 3 4 5 6 Լոռու մարզպետարան. "Ընդհանուր տեղեկություններ: ՀՀ Լոռու մարզի նկարագիրը" (erməni). lori.mtaes.am. 2015-09-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  8. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2012, p. 11" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  9. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2013, p. 12" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  10. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2014, p. 11" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  11. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2015, p. 10" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  12. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Marzes of the Republic of Armenia in figures, 2008, p. 235" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2009-09-22 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  13. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Demographic Handbook of Armenia, 2007, p. 34" (ingilis). www.armstat.am. 2017-02-20 tarixində orijinalından (#bad_url) (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  14. ↑ 1 2 Հայաստանի Հանրապետության Ազգային վիճակագրության ծառայություն. "Հայաստանի Հանրապետության մշտական բնակչության թվաքանակը 2014 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ" (PDF) (erməni). www.armstat.am. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  15. ↑ 1 2 National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2015, p. 11" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  16. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2015, p. 13" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  17. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Armenia: Cities" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  18. ↑ "Кировоканский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  19. ↑ "Калининский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  20. ↑ "Спитакский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  21. ↑ "Степанаванский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2015-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  22. ↑ "Алавердский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2015-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
  23. ↑ "Население Армении: население Кироваканского, Калининского, Спитакского, Степанаванского и Алавердского районов (перепись 1939 года)" (rus). www.ethno-kavkaz.narod.ru. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
  24. ↑ National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Ethnic composition: 2001 census" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]