Zurab Sotkilava

Zurab Sotkilava (gürc. ზურაბ სოტკილავა, d.12 mart 1937, Gürcüstan, Suxumi — ö. 18 sentyabr 2017, Rusiya, Moskva) — Sovet gürcü və rus opera müğənnisi (tenor), Gürcüstan SSR-in (1973) xalq artisti və SSRİ xalq artisti (1979), müəllim, Moskva konservatoriyasının professoru, Böyük teatrın solisti (1974-2017), Suxuminin "Dinamo" klubunun heyətində sabiq futbolçu (1951-1955).

Zurab Sotkilava
gürc. ზურაბ სოტკილავა
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Gürcüstan, Suxumi
Vəfat tarixi (80 yaşında)
Vəfat yeri Rusiya, Moskva
Vəfat səbəbi mədəaltı vəzin xərçəngi
Dəfn yeri
  • Saburtalo panteonu[d]
Vətəndaşlığı Gürcüstan Gürcüstan
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti futbolçu, opera müğənnisi, musiqi pedaqoqu
Fəaliyyət illəri 1974-cü ildən
Janr opera
Musiqi alətləri piano
Səs tembri Tenor
Təhsili
Mükafatları Rusiya Federasiyası Prezidentinin Fəxri Fərmanı (2012), Şərəf ordeni (Gürcüstan, 1997), Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni (1976), Şota Rustaveli Mükafatı (1993) və s.
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zurab Sotkilava 1937-ci il mart ayının 12-də Gürcüstan Respublikasının Suxumi şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Eliso Turmanidze ilə evliliyindən onun iki qız övladı dünyaya gəlmişdir. 2015-ci ildə Sotkilavaya mədəaltı vəzidə bədxassəli şiş diaqnozu qoyuldu və 2017-ci il sentyabrın 18-də 80 yaşında Moskva şəhərində vəfat edib.[1]

Uşaqlığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Onun atası 1940-cı ilə qədər məktəbin direktoru, tarix müəllimi işləmiş; daha sonra müharibə dövründə 3 qardaşı ilə birlikdə cəbhəyə getmiş, qardaşlarından ikisi şəhid olmuşdur. Zurabın qohumlarının arasında musiqiçi olmayıb, amma anası (həkim-rentgenoloq) və nənəsi gitarada yaxşı ifa edib, oxuya bilirdilər. Müharibədən sonra anasının təkidi ilə Zurab bir müddət skripka və fortepiano üzrə təhsil almışdır. Zurab gözəl bir gələcək barədə düşünmürdü, futbolla ciddi maraqlanırdı və idman sahəsində uğur qazanmaq istəyirdi.

Təhsili

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1960-cı ildə Zurab Sotkilava Tbilisi Dövlət Politexnik İnstitutunu bitirmişdir.

Futbol kariyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sotkilava uşağlığında futbol assosiasiyasında oynamağa başlayıb. O 16 yaşında olarkən Dynamo Sukhumi (Dinamo Suxumi) adlı futbol klubuna qoşuldu və hücumçu kimi oynamağa başladı. 1956-cı ildə Sotkilava Gürcüstan yığmasının kapitanı oldu, iki il sonra isə "Dynamo Tbilisi" (Dinamo Tbilisi) futbol komandasına qoşuldu.[2] 1958-ci ildə Yuqoslaviyada oynayarkən ağır bədən xəsarəti aldı. Ayağındakı bu zədə isə nəticə etibarilə növbəti ildə Çexoslovakiyada onun idman karyerasının sonuna gətirib çıxardı.[3]

Musiqi kariyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1965-ci ildə Zurab Sotkilava David Andquladzenin rəhbərliyi altında Tbilisi Konservatoriyasını bitirmişdir. 1965-1974-ci illərdə Sotkilava Tbilisi Opera və Balet Teatrının (Zəkəriyyə Paliaşvili adına) solisti olub. O 1966-68-ci ildə La Skala Teatrında tələbə olarkən onun müəllimi Dinaro Barra idi. Sonralar isə Sotkilava 1988-ci ilə qədər Moskva Konservatoriyasında müəllim kimi fəaliyyət göstərib. Altı ildən sonra o Beynəlxalq Çaykovski Müsabiqəsinin sədri və Boloniya Musiqi Akademiyasının üzvü oldu, bu zaman o Giuseppe Verdinin əsərlərini ifa edərək məşhurlaşmağa başladı. 2000-ci ilə qədər o da MDB və Baltikyanı ölkələrin ev sahibliyi etdiyi Anapa Film Festivalının sədri olub.[4]

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Atası — Sotkilava Lavrenti Qutueviç (1905-1975), tarixçi.
  • Anası — Karçava Kseniya Vissarionovna (1917-1975), həkim.
  • Həyat yoldaşı — Eliso Turmanidze Maksimovna (d.1940), pianoçu, Tbilisi konservatoriyasının konsertmeysteri.
  • Birinci qızı — Tea (d.1967), Moskva dövlət universiteti, filologiya fakültəsi, roman şöbəsini bitirib, İspaniyada yaşayır.
  • İkinci qızı — Ketino (d.1971), Moskva dövlət universiteti, tarix fakültəsi, incəsənətin tarixi şöbəsini bitirmiş, sonralar TV-də rejissor və "İnteryer+Dizayn" jurnalında işləyib.
  • Nəvələri — Keti və Levan

Böyük Teatrda rolları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • II trubadur – Manrico
  • Toska – Cavaradossi
  • İolanta – Vaudemont
  • Aida – Radames
  • Sadko – Hind taciri
  • Ayın oğurlanması – Arzakan
  • Maskalı top – Rikkardo
  • Kənd namusu – Turiddu
  • La molinara (it) — Don Caloandro
  • Boris Qodunovun – İddiaçı
  • Xovanşçina – Galitzine
  • Nabukko – İsmaele

Mükafatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 2-ci mükafat Beynəlxalq Çaykovski Adına Müsabiqədə (1970) [5]
  • Gürcüstan SSR əməkdar Artisti (1970)
  • Gürcüstan SSR xalq Artisti (1973) [6]
  • SSRİ xalq Artisti (1979) [5]
  • Şota Rustaveli Mükafatı (1993)
  • "Vətənə xidmətlərinə görə" 3-cü sinfə (2007) [7]
  • "Vətənə xidmətlərinə görə" 4-cü sinfə (2001) [8]
  • Fəxri Döş Nişanı ordeni (1971)
  • Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni (1976)
  • Şərəf ordeni (Gürcüstan, 1997) [9]
  • Alqışlarla (2008)
  • Rusiya Federasiyası Prezidentinin Fəxri Fərmanı (2012) [10]
  • "Verdinin əsərlərinin parlaq interpretasiyası üçün" seçilmiş Musiqi Bolonya (İtaliya) Akademiyasının fəxri üzvü
  • Estetika və Liberal İncəsənət (Moskva) Akademiyasının akademiki [11]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Оперный певец Зураб Соткилава признался, что тяжело болен раком Arxivləşdirilib 2015-08-08 at the Wayback Machine, lifenews.ru; accessed 19 September 2017. (rus.)
  2. ↑ Зураб Лаврентьевич Соткилава / Zurab Sotkilava profile Arxivləşdirilib 2021-09-22 at the Wayback Machine, peoples.ru; accessed 19 September 2017.
  3. ↑ "Биография Зураба Соткилавы". РИА Новости. 2017-03-12. 2017-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-21.
  4. ↑ "Zurab Sotkilava". Bolshoi Theatre. 16 January 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2014.
  5. ↑ 1 2 Биография Зураба Соткилавы Arxivləşdirilib 2021-05-12 at the Wayback Machine, peoples.ru; accessed 19 September 2017. (rus.)
  6. ↑ "Московская государственная консерватория им. П. И. Чайковского — Педагоги — Соткилава Зураб Лаврентьевич". 2017-10-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-20.
  7. ↑ Presidential Decree dated 3 December 2007, № 1626
  8. ↑ Указ Президента РФ от 22 марта 2001 г. № 325 Arxivləşdirilib 2012-01-05 at the Wayback Machine, kremlin.ru; accessed 19 September 2017. (rus.)
  9. ↑ "Биографии вокалистов". 2017-10-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-20.
  10. ↑ Распоряжение Президента РФ от 27 октября 2012 г. № 486-рп, pravo.gov.ru; accessed 19 September 2017. (rus.)
  11. ↑ Состав академии: Зураб Лаврентьевич Соткилава Arxivləşdirilib 2013-04-04 at the Wayback Machine, independent-academy.net; accessed 19 September 2017. (rus.)