çariça 2021

Dinar — Şəki-Herreti çariçası. Atası Tao-Klarceti hakimi, eristavlar-eristavı III Adarnerse, babası Tao-Klarceti knyazı I Qurgen idi. Şəki hökmdarı Atrnersehin arvadı, Şəki hökmdarı İşxan Əbu Əbdülmalikin anasıdır. == Həyatı == “Kartli salnaməsi”ə görə “Kartli salnaməsi”ə görə Kaxeti xorepiskopu Davidin ölümündən sonra (1010) Gürcü çarı III Baqrat Heretini tutmuş və çariça Dinarı əsir götürmüşdür. Əsir götürüldüyü zaman onun 90-dan çox yaşı olmalı idi. XI əsr gürcü tarixçisi Sumbat Davitisdze yazır ki, III Baqratın ölümündən sonra (1014, yaxud 1015), oğlu Burada adları çəkilməsə də çariça Dinarın və Kaxeti xorepiskopu III Kvirikenin (sonralar Böyük Kvirike adlandı) 4-5 ildən sonra müvafiq olaraq Şəkidə və Kaxetidə yenidən hakimiyyətə qayıtmalarına işarə olunur. “Kartli salnaməsi”ə görə III Baqrat çariça Dinarı əsir götürdükdən 1 il sonra Kaxeti xorepiskopu III Kvirikeni də əsir götürmüş və özü ilə sarayına aparmışdı. Lakin bundan sonra tarixi mənbələrdə yalnız III Kvirikenin həyat və fəaliyyəti barədə məlumatlar var, çariça Dinar haqqında isə heç bir məlumat yoxdur. == Müqəddəs elan olunması == “Kartli salnaməsi”ndə oğlu İşxaniki pravoslav etməsi barədə yazılanlar, onun bütün Şəki-Heretini pravoslav etməsi kimi başa düşülür və Gürcü pravoslav kilsəsi onun adını müqəddəslər siyahısına daxil etmişdir; dindar gürcülər üçün iyunun 30-u müqəddəs çariça Dinarın anım günüdür. == Rusiyada Dinara == Dinara XV – XVI əsrin əvvəllərinə aid Moskva povestlərindən birinin – “İberiya çariçası Dinara haqqında povest”in (rus.

Dinar — Şəki-Herreti çariçası. Atası Tao-Klarceti hakimi, eristavlar-eristavı III Adarnerse, babası Tao-Klarceti knyazı I Qurgen idi. Şəki hökmdarı Atrnersehin arvadı, Şəki hökmdarı İşxan Əbu Əbdülmalikin anasıdır. == Həyatı == “Kartli salnaməsi”ə görə “Kartli salnaməsi”ə görə Kaxeti xorepiskopu Davidin ölümündən sonra (1010) Gürcü çarı III Baqrat Heretini tutmuş və çariça Dinarı əsir götürmüşdür. Əsir götürüldüyü zaman onun 90-dan çox yaşı olmalı idi. XI əsr gürcü tarixçisi Sumbat Davitisdze yazır ki, III Baqratın ölümündən sonra (1014, yaxud 1015), oğlu Burada adları çəkilməsə də çariça Dinarın və Kaxeti xorepiskopu III Kvirikenin (sonralar Böyük Kvirike adlandı) 4-5 ildən sonra müvafiq olaraq Şəkidə və Kaxetidə yenidən hakimiyyətə qayıtmalarına işarə olunur. “Kartli salnaməsi”ə görə III Baqrat çariça Dinarı əsir götürdükdən 1 il sonra Kaxeti xorepiskopu III Kvirikeni də əsir götürmüş və özü ilə sarayına aparmışdı. Lakin bundan sonra tarixi mənbələrdə yalnız III Kvirikenin həyat və fəaliyyəti barədə məlumatlar var, çariça Dinar haqqında isə heç bir məlumat yoxdur. == Müqəddəs elan olunması == “Kartli salnaməsi”ndə oğlu İşxaniki pravoslav etməsi barədə yazılanlar, onun bütün Şəki-Heretini pravoslav etməsi kimi başa düşülür və Gürcü pravoslav kilsəsi onun adını müqəddəslər siyahısına daxil etmişdir; dindar gürcülər üçün iyunun 30-u müqəddəs çariça Dinarın anım günüdür. == Rusiyada Dinara == Dinara XV – XVI əsrin əvvəllərinə aid Moskva povestlərindən birinin – “İberiya çariçası Dinara haqqında povest”in (rus.

Çariça Tamar körpüsü (gürc. თამარ მეფის ხიდი) — Gürcüstanın paytaxtı Tiflis şəhərində, Kür çayı üzərində yerləşən avtomobil körpüsü. Körpü paytaxtın Saburtalo, Vake rayonlarını və onun mərkəzi hissəsini birləşdirir. Sovetlər dönəmində Tiflis şəhərinddə inşa edilən ən böyük körpüdür. Körpü Çariça Tamar prospektinin girəcəyində yerləşir (keçmiş Çelyuskinsev küçəsi) Körpüdən yuxarı axar boyunca Qalaktion Tabidze, aşağı axar üzrə isə Baxuşti Baqrationi körpüləri yerləşir. İlk əvvəllər körpünün adı yerləşdiyi rayonun adına uyğun olaraq Çelyuskinsev körpüsü adlanırdı. Çağdaş adı isə ona 1989-cu ildə verilmişdir. Körpü gürçü Çariça Böyük Tamaranın şərəfinə adlandırılmışdır. Körpünün inşasına ehtiyac şəhərin bu hissəinin 1930-cu illərdə inşası ilə əlaqəli meydana gəlir. 1928-ci ildə körpünün inşası ilə əlaqəli müsabiqə elan edilir.

Erato (bilinmir – bilinmir) (arm: Էրատո; böyük ehtimalla eramızın 12-ci ilindən sonra Böyük Ermənistanın Artashat və ya Tiqranakert şəhərində vəfat etmişdir) - Böyük Ermənistan çariçası, Artaşes sülaləsinin sonuncusu, III Tiqranın qızı, IV Tiqranın bacısı və həyat yoldaşıdır. == Bioqrafiyası == Eramızdan əvvəl 5-ci ildə Romalılar IV Tiqran və Eratonu taxtından məhrum edərək əsirlikdə olan III Artavazdeni Ermənistan kralı təyin etdilər, ancaq onu yalnız üç il müddətində taxtda saxlaya bilmişdirlər. Baş tutmuş çevrilişdən sonra IV Tiqran və Erato yenidən taxta çıxdılar. Lakin tezliklə IV Tiqran, şimaldan gəlib Ermənistana hücum edən alanlara qarşı baş vermiş olan bir döyüşdə öldürüldü və bundan sonra Erato taxtdan imtina etmişdir (Eramızın 1-ci ilində). Bəzi məlumatlara görə, Erato 6-11/12-ci illərdə yenidən Böyük Ermənistanın kraliçası olmuşdur. Eratonun getməsi ilə Ermənistanda Artaşsis sülaləsinin hakimiyyəti sona çatmışdır.

Rusudan (gürc. რუსუდანი}) — Gürcüstan krallığının Baqrationilər sülaləsindən olan çariçası (1223–1245). Çariça Tamar və David-Soslanın qızı. Rusudanın hakimiyyəti illəri Abxaziya və Gürcüstan tarixinin qızıl dövrünün sonunu əhatə edir. Monqollarla döyüşdə ağır yaralanan qardaşı IV Georqun ölümündən sonra 1223-cü il yanvarın 18 — də taxta çıxdı. Rusudanın hakimiyyətinin üçüncü ilində, 1225-ci ilin payızında, Xarəzmşah qoşunları Cəlaləddin Mənguberdinin başçılığı altında Gürcüstanı işğal etdilər. İoann Mxarqrdzelinin sərkərdəlik etdiyi gürcü qoşunları Qarnisi döyüşündə ağır məğlubiyyət uğradıldı. Bundan sonra Xarəzm qoşunlarının Tiflis, Qars və Gəncəyə yolu açıldı. Cəlaləddin Mənguberdinin Tiflisi mühasirəyə alması səbəbindən çariça və ailəsi Kutaisiyə çəkildi. 1224-cü ildə Rusudan Dmitri adı ilə xristianlığı qəbul edən Səlcuqlu şahzadəsi Məhəmməd Muğisəddin Türkan Şahla (sultan II Qılınc Arslanın nəvəsi) evləndi.

Zenobiya (gürc. ზენობია, erm. Զենոբիա; I əsr, Mtsxeta – I əsr, Qəmərli) — İberiya çarı Radamistin həyat yoldaşı və Ermənistan çarı Mitridatın qızı. 55-ci ildə hamilə olan Zenobiya hakimiyyətdən devrilmiş Radamist ilə qaçmağa çalışmış, lakin qaçmağa davam edə bilməyən Zenobiya ərindən əsir düşməkdənsə həyatına son qoymasını istəmişdir. Radamist onu xəncərlə vuraraq cəsədini Araz çayına atmışdır, lakin Zenobiya ölümcül xəsarət almamış və yerli çobanlar tərəfindən Ermənistan çarı I Trdatın iqamətgahına aparılmışdır. Trdat onu mehribanlıqla qəbul etmiş və ona monarxiyanın üzvü kimi yanaşmışdır. Dédéyan, Gérard. (fransız). Tuluza: Privat. 2007 [1982].

Üç bahadır və Şamaxı çariçası (rus. Три богатыря и Шамаханская царица) − "Melnitsa" studiyasının tammetrajlı cizgi filmi. Георгиев С.Г. Три богатыря и Шамаханская царица. М.: Эгмонт. 2011. ISBN 978-5-9539-5758-8 , 978-5-9539-5757-1. Три богатыря и Шамаханская царица "Мельница" saytında (rus.) Filmin rəsmi saytı (rus.) Üç bahadır və Şamaxı çariçası — Internet Movie Database saytında. Filimdə İqor Raseryayev tərəfindən bəstələnmiş Arxivləşdirilib 2011-02-23 at the Wayback Machine "Bahadırlar" mahnısı.

Üç bahadır və Şamaxı çariçası (rus. Три богатыря и Шамаханская царица) − "Melnitsa" studiyasının tammetrajlı cizgi filmi. Георгиев С.Г. Три богатыря и Шамаханская царица. М.: Эгмонт. 2011. ISBN 978-5-9539-5758-8 , 978-5-9539-5757-1. Три богатыря и Шамаханская царица "Мельница" saytında (rus.) Filmin rəsmi saytı (rus.) Üç bahadır və Şamaxı çariçası — Internet Movie Database saytında. Filimdə İqor Raseryayev tərəfindən bəstələnmiş Arxivləşdirilib 2011-02-23 at the Wayback Machine "Bahadırlar" mahnısı.

Şamaxı çariçası (rus. Шамаханская царица) — rus yazıçısı Aleksandr Puşkinin "Qızıl xoruz nağılı"nda(ru) personaj. Personaj həmçinin Nikolay Rimski-Korsakovun 1908-ci ilə aid "Qızıl xoruz"(ru) opera-baletində, 1967-ci ilə aid eyniadlı cizgi filmində(ru), 1999-cu ilə aid musiqi tamaşasında və 2010-cu ilə aid "Üç bahadır və Şamaxı çariçası" cizgi filmində var.