Lüğətlərdə axtarış.

Baiya (port. Bahia) — Braziliyanın şərqində, Atlantik okean sahillərində yerləşən ştat. Ştat əhalisinin sayına görə Braziliyada dördüncü, sahəsinə görə siə beşinci yerdədir. İnzibati mərkəzi Salvador şəhəridir. Şəhər Bütün müqəddəslər buxtası sahilində qərarlaşır. Ştatın adı da portuqalcadan tərcümədə «buxta» mənasını verir. == Coğrafiya == Ştat Braziliya alcaq dağlıq sərhəbi bonunca Alaqoas, Pernambuku və Piaui, qərbdən Tokantins və Qoyas, cənubdan Minas-Jerays və Espiritu-Santu mtaları ilə sərhədə malikdir. Ərazisindən axan San-Fransisko çayı üzərində sahəsi 4214 km² olan Sobradinyo su anbarı mövcuddur. === İqlimi === İqlimi turopikdir. Orta illik temperatur +22 ºС-dir.

Banya (rus. баня) — soba ilə buxar hamamıdır. Buxar və yüksək istilik hamamlarda tərləməyə səbəb olur.

Tutaq — Türkiyənin İğdır vilayətinin Duzluca rayonunda kənd. == Tarixi == Kənd 1928-ci ildən eyni addadır.

Banya Luka — Bosniya və Herseqovinanın ikinci ən iri şəhəri və Serb Respublikasının paytaxtıdır.

Nişka-Banya (serb. Ни́шка Ба́ња/Niška Banja) — Serbiyada, Niş şəhəri yaxınlığında yerləşən şəhər, kurort. Eyni adlı Nişka-Banya icmasının mərkəzi. 2011-ci ilin siyahıya alınmasına görə şəhərin əhalisi 4180 nəfərdir. == Ümumi məlumat == Nişka-Banya şəhəri Niş şəhərindən, Niş-Sofiya avtomaqistraldan 9 km cənubda yerləşir. Şəhər Suva Planina dağlarının ətəyindədir. Şəhərə ən yaxın hava limanı — Niş Hava Limanıdır. Ölkə paytaxtı Belqraddan şəhəri 250 km-lik məsafə ayırır. Şəhərin dəniz səviyəsindən orta hündürlüyü 248 metrdir. İlk dəfə şəhər haqqında 448-ci ildə məlumat verilmiş.

Peçka-Banya (serb. Пећка Бања, alb. Banja e Pejës) — Metohiyanın qərbindəki İstok bələdiyyəsindəki qəsəbə. Əslində qismən tanınmış Kosovo Respublikasının hakimiyyəti tərəfindən idarə olunur. Balneoloji bir istirahət bölgəsidir. kurortdur. == Coğrafiya == === Yerləşməsi === Peçka-Banya qəsəbəsi İstok bələdiyyəsində, Qərbi Metohiyada yerləşir. Şimalda Velo icması, cənub-şərqdəki Dobruş icması və cənub-qərbdə isə Peç bələdiyyəsi ilə həmsərhəddir. Priştina şəhərindən 80 km və Peç şəhərindən 12 km məsafədə yerləşir. Yaxınlıqda Ağ Drin və Peçka-Bistritsa çayları var.

Salvador, Baiya və ya Salvador da Bahia — Braziliyanın şimal-şərq bölgəsində yerləşən Bahia əyalətinin paytaxtıdır. Salvadorda çoxsaylı karnavallar təşkil edilir. Yeni Dünyadakı ən qədim şəhərlərdən biridir və Braziliya koloniyasının ilk paytaxtı olmuşdur. Salvador Latın Amerikasında doqquzuncu ən sıx şəhərdir və Bahia, San-Paulu və Rio-de-Janeyrodan sonra Braziliyada üçüncü ən çox əhalisi olan şəhərdir. Salvador Braziliyanın ən yoxsul bölgəsi olan Bayianın şimal-şərq hissəsindəki ən inkişaf etmiş bölgəsidir. Əhalinin 80% -nin qarışıq və Afrikalı olduğu bu şəhərdə Afrika Braziliyalıların mədəniyyəti üstünlük təşkil edir. Tarixi keçmişi olan şəhər mərkəzi 17 və 19-cu əsrlərdə inşa edilmiş Portuqaliya koloniya dövrünün memarlıq və monumental strukturları ilə məşhurdur. Şəhər 1985-ci ildə UNESCO tərəfindən Ümumdünya Mədəni İrsi siyahısına qəbul edildi.

Aşağı Kaliforniya rəsmi adı Estado Libre y Soberano de Baja California (azərb. Azad və Suveren Baxa Kaliforniya Ştatı‎) — Kaliforniya yarımadasının şimalında yerləşən Meksika ştatı. Paytaxtı Tixuana şəhəridir. == Tarixi == Baja Kaliforniyaya ilk dəfə böyük ehtimalla 9 min və ya 10 min il əvvəl şimaldan gələn insanlar ayaq basdı. O zaman iqlim daha nemliydi və bölgədə nəhəng Pleyistosen məməliləri yaşayırdı. İspan lar 1533 ' te bölgəyə gəldiklərində , Amerika ' dakı ən primitiv mədəniyyətlə qarşılaşdılar ; ədədləri 60–70 min təxmin edilən Yerlilər , hər biri qəti sərhədlərlə ayrılmış müəyyən bir bölgədə ovçuluq , balıqçılıq və yabanı bitki toplayıcılığı edən kiçik qruplar halında yaşayırdı. Cizvit missionerlər 1697 ' də Loreto ' da ilk yerləşməyi girənə qədər bölgəni koloniyalaşdırma səyləri nəticəsiz qaldı. 1768 ' də Cizvitlərə yeri Fransisken lər aldı. Beş il sonra bölgədəki missioner yerləşmələri Dominiken rəhbərliyinə buraxıldı. Baja California 1822 ' də İspaniya ' dan müstəqilliyini kazandıysak da , bu müstəqillik bölgədə çox önemsenmedi .

Marina-Baxa (isp. Marina Baja) — İspaniyada yerləşən rayon.

Baiya Federal Universiteti (port. Universidade Federal da Bahia və ya qısaca UFBA) — Braziliyanın Salvador şəhərində yerləşən dövlət universiteti.

Baiya Federal İnstitutu (isp. Instituto Federal da Bahia — IFBA) — Braziliyanın Salvador şəhərində yerləşən dövlət universiteti.

Banya Luka Universiteti (serb. Универзитет у Бањој Луци, bosn. Univerzitet u Banjoj Luci) — Bosniya və Herseqovinanın ikinci ən iri şəhəri və Serb Respublikasının paytaxtı olan Banya Luka şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi. Universitetin rektoru Milan Mataruqadır. == Tarixi == Banya Luka Universiteti 7 noyabr 1975-ci ildə yaranmışdır. == Fakültələri == Universitetin 16 fakültəsi var. == Kitabxanası == Universitetin zəngin kitabxana fondu var. == Kontingent == Universitetdə təxminən 17,000 tələbə təhsil alır. == Rəhbərlik == Universitetə rəhbərliyi rektor edir. == Xarici əlaqələri == Universitet fəaliyyəti dövründə bir çox universitetlərlə əməkdaşlıq etmişdir.

Banya Luka yeparxiyası (serb. Епархија бањалучка) — Bosniyanın şimal-qərbində yerləşən Serb Pravoslav Kilsəsinin yeparxiyası. == Tarixi == 1900-cü ildə Banya Luka Bixaç yeparxiyası, Dabro-Bosniya Mitropoliyasından ayrılaraq Konstantinopol Pravoslav Kilsəsinin bir hissəsi olaraq quruldu. Yeparxiyanın ərazisində 200-dən çox kilsə və ibadətgah var idi. 1925-ci ildə Banya Luka Bixaç yeparxiyası iki hissəyə bölündü, Banya Luka yeparxiyası və Bixaç yeparxiyası. II Dünya Müharibəsi ərəfəsində yeparxiyada 167 ibadətgah, 103 kilsə icması, 102 prixod və 2 fəaliyyət göstərən monastır (Qomionitsa və Moştanitsa) vardı. Pravoslav camaatı 424.075 nəfər idi. 1940-cı ildə Yuqoslaviyanın alman qoşunları tərəfindən işğalından sonra, yeparxiya 12 aprel 1941-ci ildə yaradılan Müstəqil Xorvatiya Dövlətinin ərazisində qaldı və burada Serbiya kilsəsi şiddətli təqibə məruz qalırdı. İkinci Dünya Müharibəsi illərində 64 pravoslav kilsəsi, 1 monastır və 34 prixod evi dağıdılmışdır, 94 kilsə arxivi məhv edilmişdir, 21 kilsə və 3 monastır ciddi ziyan görmüşdür. 1945-ci ildə Serb Pravoslav Kilsəsinin Arxierey Sinoduna görə, yeparxiyada 100 mindən çox pravoslav serb və 14 keşiş qətlə yetirilmişdir.

Banya Başı məscidi (bolq. Баня баши джамия, türk. Banya Başı Camii) — Bolqarıstanın Sofiya şəhərində yerləşən məscid. Xeyriyyəçi Molla Əfəndi Kadı Seyfullahın təşəbbüsü və maddi yardımı ilə tikilib. Belə ki, müxtəlif mənbələrdə məscid “Molla Əfəndi” məscidi adı ilə və ya “Kadı Seyfullah” kimi də göstərilir. Qapının üstündəki tağda yerləşən daşın üzərində mətn köhnə boya ilə yazılıb, onu oxumaq mümkün deyil. Mətnin altında 974-cü il tarixi göstərilir ki, bu da məscidin hicri təqvimo ilə (islam təqvimi) 974-cü ildə və ya 1566-1567-ci illərdə tikildiyini göstərir. == Tarixi == Tikintisi 1567-ci ildə tamamlanan Banya Başı Avropanın ən qədim məscidlərindən biridir. Məscid öz adını hərfi mənada “hamamdan əvvəl” mənasını verən Banya Başi ifadəsindən alıb. Məscidin ən görkəmli xüsusiyyəti onun əslində təbii termal spa üzərində inşa edilməsidir.

Raymond Ramazani Baya (16 iyun 1943 – 1 yanvar 2019) — Konqo Demokratik Respublikası siyasətçisi. O, bir müddət ölkəsinin xarici işlər naziri olmuşdur. Baya 23 iyul 2004-cü ildə vitse-prezident Jan-Pyer Bemba tərəfindən bu vəzifəyə təyin edilmiş və hökumət nəzdində fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. == Bioqrafiyası == Ramazani prezident Mobutu Sese Sekonun hakimiyyəti dövründə bir çox vəzifədə çalışmışdır. O, bir müddət İnformasiya Naziri və ölkəsinin Fransada səfiri kimi fəaliyyət göstərmişdir. Bir il sonra Mobutu devrildikdən sonra Ramazani Loran Kabilanın yeni hökumətində işləməkdən imtina etmişdir. O, mərkəzi Qbadolitdə yerləşən və Jan-Pyer Bembanın başçılıq etdiyi üsyançı qrup olan Konqo Azadlıq Hərəkatına qoşulmuşdur. 2003-cü ildə qrup digər üsyançı qruplarla birləşdi və Cozef Kabila hakimiyyətə gəldi. Bemba vitse-prezident oldu və o, digərləri arasından xarici işlər naziri seçmək hüququnu əldə etdi. Antuan Qonda xarici işlər naziri oldu.

Banya-Luka (serb. Међународни аеродром Бања Лука, bosn. Međunarodni aerodrom Banja Luka) — Bosniya və Herseqovina ərazisində yerləşən beynəlxalq hava limanı. Hava limanı bəzən Maxovlyani Aeroportu adlanır. Bu cür adlanma onun yaxınlığında yerləşən kəndin adı ilə əlaqədardır. Hava limanı Bnya-Luka dəmir yol stansiyasından 18 km şimal-şərqdə yerləşir. Banya-Luka Bosniya və Herseqovinanın ikinci böyük şəhəridir. Üstəlik Serb Respublikasının paytaxtıdır. == Tarixi == Banya-Luka Beynəlxalq hava limanının inşasına 1976-cı ildə başlanmışdır. O dövr üçün hava limanı yerli əhəmiyyətli bir aeroport olaraq inşa edilmişdir.

Geriyə baxma, qoca — İlyas Əfəndiyevin ilk dəfə 1980-ci ildə nəşr olunmuş avtobioqrafik romanı. == Məzmun == İlyas Əfəndiyevin bu əsəri əslində avtobioqrafik sayıla bilər və müəllif bunu tarixə müraciət edərək göstərir. Çox qısa bir müddətdə dörd hakimiyyətin – çar üsul-idarəsinin, burjua respublikasının (XCQK, ZK, ZDFR), xalq cümhuriyyətinin və bolşevik rejiminin bir-birin əvəz etməsinin xalqın müxtəlif təbəqələrinin həyatında yaratdığı ümid və gözləntilər özünün bədii ifadəsini tapmışdır. == Nəşr və tərcümə == Əsər Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası ilə 2017-ci ildə Bakı Kitab Klubunda 308 səhifədə 50 tirajla çap edilib. == İstinadlar == == Həmçinin bax == Geriyə baxmağa dəyər... (film, 1985) == Xarici keçidlər == Goodreads-də Geriyə baxma, qoca "Geriyə baxma, qoca (roman)" ( (az.)). bbclub.az. 2019-11-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-03.

Yuxarı baxma (ing. Don't Look Up) — Adam Makkeyin rejissorluğu əsasında 2021-ci ildə çəkilmiş elmi-fantastik və satirik film. == Məzmunu == Miçiqan Dövlət Universitetinin astronomiya fakültəsinin doktorantı Keyt Dibiaski əvvəllər məlum olmayan və çox böyük komet kəşf edir. Onun professoru Rendall Mindi bu kəşfə sevinir, amma hesablamaları nəticəsində görür ki, bu komet 6 ay ərzində Yerə yaxınlaşacaq və bütün canlılar məhv olacaq. Kometə "Dibiaski" adını verirlər. Daha sonra onlar bu komet haqda alim Teddi Oqletorpu məlumatlandırırlar. Bu məlumatı prezidentə də bildirmək üçün Ağ Evə yollanırlar, amma prezident Ceyn Orlin və onun oğlu Ceyson Orlin onları laqeydliklə qarşılayırlar. Çünki bir müddət sonra prezident seçkiləri keçiriləcəkdi. Professor və onun tələbəsi televiziya verilişinə çıxmağı qərarlaşdırırlar. Lakin bu cəhdləri də uğursuz alınır.

Qradişka–Banya Luka avtomagistralı (serb. Autoput Gradiška–Banja Luka / Аутопут Градишка — Бања Лука) — Bosniya və Herseqovinadakı avtomobil yolu, Qradiska şəhərini Banya Luka şəhəri ilə birləşdirən E661 Avropa marşrutunun bir hissəsidir. Buraya dörd qovşaq (Maxovlyanska, Krnete, Berek və çatrne) və iki tunel (Laktaşi və Klaşniçe) daxildir. Ümumi uzunluğu 32,1 km-dir. Maxovlyanskaya döngəsi 15 may 2012-ci ildə nəqliyyat üçün açılıb, onun Doboya əlavə çıxışı var. Qovşağındakı Krnete döngəsində Aleksandrovas, Berek döngəsində Novu Topolaya, Çatrne döngəsində Kozarska-DubiKa-Qradiska avtomobil yoluna çıxış var. 16 mart 2015-ci il tarixindən etibarən yolda gediş haqqı ödənişlidir. Gediş haqqı 2 ilə 10 konvertasiya markası (1 avrodan 5 avroya qədər) dəyişir. == Tikinti == Avtomobil yolunun tikintisinə 2004-cü il sentyabrın 8-də başlanılıb. Planlaşdırılan tamamlama tarixi əvvəlcə 2008-ci il olub, lakin Klaşnikadan Maxovlyana qədər olan yolun 5,6 km hissəsi yalnız 2011-ci ildə açılıb.

Veqa-Baxa-del-Sequra (isp. Vega Baja del Segura) — İspaniyada yerləşən rayon.

Banya-Luka (serb. Међународни аеродром Бања Лука, bosn. Međunarodni aerodrom Banja Luka) — Bosniya və Herseqovina ərazisində yerləşən beynəlxalq hava limanı. Hava limanı bəzən Maxovlyani Aeroportu adlanır. Bu cür adlanma onun yaxınlığında yerləşən kəndin adı ilə əlaqədardır. Hava limanı Bnya-Luka dəmir yol stansiyasından 18 km şimal-şərqdə yerləşir. Banya-Luka Bosniya və Herseqovinanın ikinci böyük şəhəridir. Üstəlik Serb Respublikasının paytaxtıdır. == Tarixi == Banya-Luka Beynəlxalq hava limanının inşasına 1976-cı ildə başlanmışdır. O dövr üçün hava limanı yerli əhəmiyyətli bir aeroport olaraq inşa edilmişdir.

Banya Luka yeparxiyası (bosn. Banjalučka biskupija, lat. Dioecesis Bania Lucensis) — mərkəzi Bosniya və Herseqovinanın Banya Luka şəhərində yerləşən və Roma adətini saxlayan katolik yeparxiya. Yeparxiya 5 iyul 1881-ci ildə, Vrhbosna mitropoliyasının suffraqan yeparxiyası olaraq quruldu. 1887-ci ildə yeparxiyada, 1969-cu il zəlzələsi ilə tamamilə məhv edilən Müqəddəs Bonaventura Katedrali inşa edildi. Katedralin müasir binası 1974-cü ildə salınmışdır. Yeparxiya əsasən tarixi serb çoxluğu olan müasir Serb Respublikası ərazisində yerləşir. Yeparxiya katoliklərinin böyük əksəriyyəti tarixən etnik xorvatlardır. 1990-cı ildə yeparxiyada 91 min katolik var idi. 1990-cı ildə yeparxiyada 91 min katolik var idi.

Rekonkavo-da-Baiya Federal Universiteti (port. Universidade Federal do Recôncavo da Bahia və ya qısaca UFRB) — Braziliyanın Cruz das Almas şəhərində yerləşən dövlət universiteti.

Barda Balka — indiki İraqın şimalında, Kiçik Zab və Çəmçəmal çayları yaxınlığında arxeoloji abidə. Burada tapılan tapıntıların oxşarları Çəmçəmal vadisi ətrafında yerləşən digər ərazilərdə də aşkar edilmişdir. Alətlərin tapıldığı sahənin mərkəzində Neolit dövrünə aid meqalit mövcuddur.

Yuxu — beynin fəaliyyət normasının minimal səviyyəyə enməsi və ətraf mühitə olan reaksiyaların azalması ilə müşayiət olunan təbii fizioloji proses. Bu proses məməlilərə, quşlara, balıqlara və bəzi başqa heyvanlara, həmçinin bəzi həşəratlara (məsələn, drozofillərə) məxsus prosesdir. Bütün canlı varlıqlar öz güclərini bərpa etmək və həyat fəaliyyətini davam etdirmək üçün istirahətə ehtiyac duyurlar. Məcburi yuxu canlıların bütün cismi və zehni fəaliyyətlərini dayandırır. == Yuxunun fiziologiyası == Yuxuda anabolizm proseslərinin səviyyəsi artır, katabolizm isə enir. Normal yuxu dövri təxminən hər 24 saatdan bir olur. Bu dövr sirkad ritmi adlandırılır. Bioloji ritmin sirkad forması bir növ işıq və temperatur təsirləri ilə ontogenez dövrdə orqanizmin qazandığı, "bioloji saatlar" vasitəsi ilə həyata keçirilir. == Yuxu elmi izahı == Bu haqda alimlərin bir çox fikirləri vardır. Bəziləri hesab edirlər ki, yuxu zamanı beyindəki qanın bir çox hissəsi bədənin müxtəlif yerlərinə axır.

Eşitmə və ya duyma — canlıların ətraflarında meydana gələn səsləri eşitmə orqanları vasitəsilə qavramasıdır.

Sumaq (lat. Rhus) – sumaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Dünyada 250-ə qədər kol və ağac növləri məlumdur. Meyvəsinin tərkibində 18 – 20 % aşı maddə, şəkər, üzvi turşular [alma, çaxır və s.], C, K vitaminləri vardır. Meyvəsindən xalq təbabətində çay kimi dəmləyib ishala və dezinteriyaya qarşı işlədilir. Elmi təbabətdə duru ekstrakt hazırlayıb hipertoniyada, eləcə də şəkər xəstəliyində içirlər. Yabanı sumaq bitkisinə Şimali Qafaqazda, Dağlıq Krımda, Zaqafqaziyanın dağlıq-meşəlik rayonlarında, Azərbaycanda isə Lənkəran, Göyçay, Quba, Şəki- Zaqatala rayonlarının dağ meşələrində çox təsadüf edilir. Sumaq iyun-iyulda çiçəkləyir. Xırda yaşıltəhər göy rəngli tutqun çiçəkləri uzunsov-konusvari süpürgəciyin üzərində toplanır. Sumağın meyvəsi sentyabr-oktyabrda yetişir.

Tamag, köhnə türklərdə cəhənnəm sözünün sinonimi. Sözün tamağ, tamuq, tamug və tamu formaları da vardır. Monqollar Tam deyirlər. Öldükdən sonra günahkarların cəzalandırılmaq üzrə getdiyi yerdir. İslam inancı ilə birlikdə geniş təsvirlər edilmiş və necə bir yer olduğu haqqında müxtəlif fikirlər irəli sürülmüşdür. Lakin bütün görüşlərdəki ortaq nöqtə atəş ilə əlaqədar olmasıdır. Xakaslarda cəhənnəmi idarə edən "Tamı Xan" adlı bir tanrının varlığından söz edilər. Köhnə türklər Tamuqun yeraltında olduğuna inanardı. Tamuqun əfəndisi Erlik Xandır və günahkar insanları cəzalandırmaq üçün vardır. Əleyhdarı Uçmaqdır.

Tuman — alt geyimi. Həmçinin bu mənalara gələ bilər: Tuman (Özbəkistan) — Özbəkistanda inzibati ərazi vahidi.

Tumar — türk, altay və orta asiya türk birlikləri xalq mədəniyyətində və xalq inancında tilsim. Tomar olaraq da deyilər. Bəzi xəstəlikləri, pislikləri və nəzəri uzaqlaşdırmaq üçün boya asılan və ya üstdə daşınan yazılı kağız. Ümumiyyətlə ola biləcək bir xəstəlikdən qorunmaq məqsədi ilə və ya müalicə üçün daşınar. Əksəriyyətlə üçbucaq formasındadır. Dəri, meşin, gümüş və qızıl örtüklər içinə qoyularaq boyuna asılır ya da qola ilişər. Dörd bucaqlı olan və xamaylı (xamayıl) adıyla bilinən növü bütün İslam dünyasında məşhur şəkildə istifadə edilir. Muskalara surə, ayə, hədis və ya bir dua yaxud da Allahın adları yazılar. Bundan başqa mələklərin, peyğəmbərlərin, hətta əfsanəvi şəxslərin adları və aydın olmaz sehrli sözlər, işarələr, ulduz işarələri, rəqəmlər, insan və heyvan şəkilləri ilə qəribə hərf şəkilləri belə yazılıb çəkilmişdir. İslam inancı isə köməyin yalnız Allahdan dilənməsi vurğulamışdır və tilsimlere çox da çox icazə verilməmişdir.

Turma - (latın dilində: turma) - Roma ordusunda 30-32 nəfərdən ibarət atlı dəstəsi, Ala (Roma ordusu)nun onda bir hissəsi. Roma respublikası dövründə süvarilər romalılardan və ya onların müttəfiqlərindən təşkil olunurdu, legionun tərkibinə daxil idi. Hər bir legionda atlıların sayı 300 nəfər idi və onların hər biri 30 nəfərdən ibarət 10 turmaya, hər turma isə 3 dekuriyaya (onluğa) bölünürdü. Roma imperatoru Oktavian Avqustun hakimiyyəti dövründə süvarilər köməkçi qoşun hissələrinə daxil idi. Roma qoşunlarında süvari hissələrin əsasını atlılardan və piyadalardan ibarət cohors equitatа adlanan hissələr, həmçinin cohors equitata quingenaria adlanan və 480 nəfər piyadadan, 4 turmadan ibarət hissələr və həmçinin cohors equitata milliaria adlanan, 88 nəfər piyadadan və 8 turmadan ibarət hissələr təşkil edirdi. Sonralar dəvələrdən ibarət turmalar (dromedarii) təşkil olunmuşdur. İlk dəfə olaraq imperator Trayan atların yerinə dəvələrindən istifadə olunan və Ala I Ulpia dromedariorum Palmyrenorum adlanan belə hərbi hissələri təşkil etmişdir. Imperiya dövründə türmaya dekurion komandanlıq edirdi və ona iki köməkçisi, həmçinin sesquiplicarius (ənənəvi əməkhaqqından 1,5 dəfə çox əməkhaqqı alan əsgər), duplicarius (ikiqat ödənişlə), bayraqdar köməklik göstərirdilər. Prinsipat dövründə hər bir legionun tərkibinə dörd turma daxil idi. Piyadalara nisbətən süvarilərin statusu daha aşağı idi və onlar düşərgədən kənarda yerləşdirilirdi.

Tutak (türk. Tutak) — Türkiyənin Şərqi Anadolu regionunda yerləşən Ağrı ilində bir ilçə. Yüksək dağlarla əhatə olunmuş və Murad çayı ilə suvarılan kiçik bir düzənlikdə, Ağrı şəhərindən Patnos ilçəsinə gedən yolda yerləşir. 1562 km² ərazini əhatə edir və hündürlüyü 1535 metrdir. == Əhali == Əhalisi 2010-cu il siyahıyaalmasına əsasən 34 812 nəfərdir, onlardan 7170 nəfəri Tutak şəhərində, əksəriyyəti isə ətraf kəndlərdə yaşayır. Bələdiyyə başçısı Fırat Öztürkdür (BDP). === Milli tərkibi === Tutak ilçəsində Azərbaycan türklərinin subetnik qrup olan qarapapaqlar və kürdlər iç-içə yaşayır. İlçə mərkəzində qarapapaq türkləri çoxluqda olsa da, kəndlərdə kürdlər üstünlük təşkil edir. == İqtisadiyyat == Tutak, bu kasıb kənd bölgəsinə məktəblər, xəstəxana və digər əsas imkanlar verən kiçik bir şəhərdir. İlçənin əsas gəlir mənbəyi dağ kənarındakı mal-qaradır.

Uçmaq - türk və altay mifologiyasında cənnət. Uçmağ (Uçmak, Ocmah, Uçmax) olaraq da deyilər. Əleyhdarı Tamaqdır. Ölümdən sonra yaxşı insanların mükafat olaraq gedəcəyi yer. Yaşıllıqlarla və nemətlərlə doludur. İşıq dolu bir məkandır. Hər inancda ölümdən sonra yaxşı insanların gedəcəyi gözəl bir dünya və ya məkan vəd edilir. Uçmaq sözü türk mədəniyyət tarixində bir dövr "cənnət" sözündən çox daha çox istifadə edilmişdir və daha məşhurdur. Yunus Əmrənin sətirlərində tez-tez rast gəlinən bir sözdür. Anlayışın əsasında, ruhun bədəni tərk etdiyi zaman "uçan quş" qılığında olduğuna dair köhnə türk inancları vardır.

Yaşayış məntəqələri

"BAFTA" (ing. British Academy of Film and Television Arts) — İngilis Film və Televiziya Sənətləri Akademiyasıdır. Oscarın Birləşmiş Krallıqdakı tayı olan bu akademiya hər il film, televiziya, uşaq film və televiziya əsərlərinə mükafatları verir. 1947də İngilis Film Akademiyası olaraq, David Lean, Aleksandr Közdə, Carol Reed, Charles Laughton, Roger Manvell kimi adlar tərəfindən qurulmuşdur. 1958-də Televiziya Prodüserləri və Rejissorları Loncası ilə birləşərək Film və Televiziya Klubu olmuşdur. 1976-da isə indiki adını almışdır. BAFTA-nın ana ofisi Piccadilly, Londonda, amma İngiltərənin şimalında, Şotlandiyada, Uelsdə, Nyu-Yorkda və Los-Ancelesdə da ofisləri var. Akademiyanın mükafatı Amerikalı heykəltaraş Mitzi Cunliffe tərəfindən hazırlanmış teatr maskası şəklindədir və 1955-ci ildə Televiziya Prodüserləri Loncası tərəfindən sifariş olunmuşdu. 1989-cu ildən bu yana Los-Anceles ofisi, BAFTA, hər il öz mükafatları olan Britanya Mükafatlarını verməkdədir.

Banda — iki və daha çox şəxsdən ibarət olub iştirakçıları arasında möhkəm təşkilati birlik olan, basqınlar etmək məqsədilə birləşən insanlar birliyi. Bəzi cinayətkar bandaların üzvləri özlərinin sadiq olduqlarını və adətən oğurluq və zorakılıq kimi cinayətləri törətməyə qadir olduqlarını sübut etməlidirlər. Bandanın üzvünə qanqster deyilir. Bir çox banda dəstələri tarix boyu böyük şöhrət qazanmışlar; məsələn, İtaliya mafiyası, rus mafiyası, irland mafiyası, yəhudi mafiyası, polyak mafiyası, alban mafiyası, Yaponiyada yakudza, Çində triada, Yeni ingiltərə bandaları, Yamaykada Duş Posse və Yardi, afroamerikalılardan ibarət Krips və Bludz, latinoların bandalarından Mara Salvatruça, ağdərili bandalardan Ari qardaşlığı və motosikletçilərdən ibarət banda olan Cəhənnəm mələkləri. == Mənası == Banda ingilis dilində "gang" sözü ilə ifadə olunur. "Gang" sözü qədim ingilis dilindəki "getmək" mənasına gələn "gan" sözünün feli sifət formasıdır. Bu isə qədim skandinav dilindəki "səfər, səyahət" mənasına gələn "gangster" sözü ilə eyniköklü sözdür. Ümumiyyətlə, söz bir qrup insan mənasına gəlir və işlənmə yerindən asılı olaraq neytral, müsbət və ya mənfi mənada istifadə edilə bilər. == Tarixi == Amerika tarixində banditizmin rolundan danışarkən Barrinqton Mur qeyd edirdi ki, qanqsterizm əhəmiyyətli dərəcədə qanunçuluğun olmadığı cəmiyyətlərdə peyda olur. O, Avropa feodalizmini "əsas etibarilə cəngavər anlayışı vasitəsilə hörmət qazanan qanqsterizm" kimi xarakterizə edirdi.

Banyak (ind. Pulau Banyak) — İndoneziyada yerləşən adalar qrupu. Hind okeanının şərqində, Summatra adasının qərbində, Simeulue və Nias adaları arasında yerləşir. Qrupa 99 ada daxildir. Adalarıln sahəsi 319 km²-dir. Əhalisi - 6050 nəfər (2007). Əhalisinin əksəriyyətini müsəlmanlar təşkil edir. 2005-ci ilkin martında Simeulue və Nias adaları arasında güçlü zəlzələ nəticəsində meydana gələn sunami sahil zolağındaki yaşayış məntəqələrini yer üzündən silmişdir.