Поиск по словарям.

Peter Eyzin (çuvaşca: Петĕр Эйзин, pasportda: Pyotr Yeqoroviç Dmitriyev, 1 sentyabr 1943, Enexmet[d]) — çuvaş şairi, tərcüməçisi, Rusiya Yazıçılar Birliyinin üzvü. == Həyatı == Peter Eyzen 1 sentyabr 1943-cü ildə Çuvaşıstan Respublikasının Alikovsk rayonu, Enexmet kəndində anadan olmuşdur. 1965-ci ildə İ.Y.Yakovlev adına Çuvaşiya Dövlət Pedaqoji İnstitutunun (indiki Çuvaşiya Dövlət Pedaqoji Universitetinin) tarix-filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1967-1968-ci illərdə Krasnoarmeysk rayon qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi, məsul redaktor vəzifələrində çalışmışdır. 1968-2005-ci illərdə Çuvaşiya Kitab Nəşriyyatında korrektor, redaktor,şöbə müdiri, baş redaktor vəzifələrində işləmişdir. 2005-2008-ci illərdə “Doğma Volqa” («Тӑван Атӑл») dərgisində poeziya bölməsinin müdiri vəzifəsində çalışmışdır. 1980-ci ildə SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü seçilmişdir. Hazırda Rusiya Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. == Fəaliyyəti == === Yaradıcılığı === Peter Eyzen bədii yaradıcılığa 1962-ci ildə başlamışdır. İndiyədək onun on kitabı nəşr olunmuşdur.

Con Eyken (ing. Joan Aiken; 4 sentyabr 1924[…] – 4 yanvar 2004[…]) — fövqəltəbii bədii ədəbiyyat və uşaqların alternativ tarix romanları üzrə ixtisaslaşmış ingilis yazıçısı idi. 1999 -cu ildə uşaq ədəbiyyatındakı xidmətlərinə görə MBE mükafatına layiq görülmüşdür. 1968 -ci ildə Conatan Keyp tərəfindən nəşr olunan Fısıltı Dağı üçün bir qrup İngilis uşaq yazıçısının bənzərsiz bir kitab mükafatı olan Xranitel Uşaq Bədii Mükafatını qazandı. Payız Gecəsi üçün Edgar Allan Poe Mükafatını (1972) qazandı. == Bioqrafiyası == Eyken 4 sentyabr 1924-cü ildə Sussexdəki Rye şəhərindəki Mermaid Street-də anadan olmuşdur. Atası Amerikalı Pulitzer Mükafatlı şair Konrad Eyken (1889-1973) idi. Böyük qardaşı yazıçı və tədqiqatçı kimyaçı Con Eyken (1913–1990), böyük bacısı isə yazıçı Ceyn Eyken Hodge (1917–2009) idi. Anası, Kanada əsilli Cesse Makdonald (1889–1970), Kembricdəki Redklif kollecindən məzun idi. Cessi 1930-cu ildə ingilis yazıçısı Martin Armstronqla evləndi.

Con Eyken (ing. Joan Aiken; 4 sentyabr 1924[…] – 4 yanvar 2004[…]) — fövqəltəbii bədii ədəbiyyat və uşaqların alternativ tarix romanları üzrə ixtisaslaşmış ingilis yazıçısı idi. 1999 -cu ildə uşaq ədəbiyyatındakı xidmətlərinə görə MBE mükafatına layiq görülmüşdür. 1968 -ci ildə Conatan Keyp tərəfindən nəşr olunan Fısıltı Dağı üçün bir qrup İngilis uşaq yazıçısının bənzərsiz bir kitab mükafatı olan Xranitel Uşaq Bədii Mükafatını qazandı. Payız Gecəsi üçün Edgar Allan Poe Mükafatını (1972) qazandı. == Bioqrafiyası == Eyken 4 sentyabr 1924-cü ildə Sussexdəki Rye şəhərindəki Mermaid Street-də anadan olmuşdur. Atası Amerikalı Pulitzer Mükafatlı şair Konrad Eyken (1889-1973) idi. Böyük qardaşı yazıçı və tədqiqatçı kimyaçı Con Eyken (1913–1990), böyük bacısı isə yazıçı Ceyn Eyken Hodge (1917–2009) idi. Anası, Kanada əsilli Cesse Makdonald (1889–1970), Kembricdəki Redklif kollecindən məzun idi. Cessi 1930-cu ildə ingilis yazıçısı Martin Armstronqla evləndi.

Eyjen Avqustoviç Berq (1892, Riqa – 20 sentyabr 1918, Türkmənistan) — latış bolşevik, 26 Bakı komissarından biri. == Həyatı == 1892-ci ildə Riqada balıqçı ailəsində doğulmuşdur. Birinci Dünya Müharibəsi dövründə "Sevastopol" gəmisində maşinist idi. 1917-ci ildən bolşevik idi. 1917-ci ildə yaranan Bakı kommunasında matros idi. 1918-ci ilin iyulunda Hərbi İnqilabi Komitənin üzvü olmuşdu. Eyjen Berq 1918-ci ildə ingilislər tərəfindən güllələnib. 1917-ci ilin iyulunda Rusiya Respublikası hökuməti tərəfindən həbs olunmuşdur. Qış sarayı basğını zamanı 2-ci Baltik matrosları diviziyasına başçılıq etmişdir. Belqorod, Xarkov və Çuquyevdə inqilabi fəaliyyətdə olmuşdur.

Eypen Malmed - Belçikanın Almaniya ilə sərhəddində bir hissədir. Lyej əyalətinin Verv şəhərini əhatə edir. == Tarixi == 1920-1945-ci illərdə Eypen Malmedin sərhəddi dəyişmmişdir. 1795-ci ildə bu ərazi Limburq krallığına daxil idi. Sonrada Brabant, krallığına, Niderland həmçinin Lüksemburq ərazisinə daxil edilmişdir. 1794-1814-cü illərdə Napaleonun dövründə Fransaya aid olmuşdur. 1815-ci ildə Vyana konqresində Prussiyaya daha sonra isə Almaniya imperiyasının ərazi olmuşdur. I dünyü müharibəsindən sonra ərazi Belçikaya verilmişdir. 1940-cı ildə II dünya müharibəsində almanlar ərazini almış ancaq yenidən qaytarmalı olmuşlar. == Əhalisi == Regionun əhalisini əsasən almanlar təşkil edir.

Rudolf Kristof Eyken (alm. Rudolf Christoph Eucken‎; 5 yanvar 1846[…] – 15 sentyabr 1926, Yena, Türingiya[d]) — alman yazıçısı və alman idealist filosofu, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1908). == Həyatı == Rudolf Kristof Eyken Teodor Mommzendən sonra ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı alan ikinci alman filosofudur. O, alman-Niderland sərhəddində poçt işçisi ailəsində doğulmuşdu. Erkən yaşlarında atasını və qardaşını itirmiş, özü ağır xəstəliklər keçirmişdi. Yalnız dindar və ziyalı qadın olan anasının sayəsində çətinlikləri dəf edərək mükəmməl təhsil almışdı. Aurix gimnaziyasında oxuyarkən Eyken daha çox riyaziyyat və musiqi ilə maraqlanırdı. Lakin din müəllimi Vilhelm Reyterin təsiri ilə teologiya və fəlsəfəni dərindən öyrənməyə başlamışdı. Gettingen, sonra isə Berlin universitetində fəlsəfə təhsili almış, dövrün məşhur alman filosoflarının mühazirələrini dinləmişdi. Gettingen universitetini fəlsəfə doktoru dərəcəsi ilə bitirən Rudolf Eyken bir müddət gimnaziya müəllimi olmuşdu.

Ümmü Eymən (ərəb. أم أيمن‎ bilinmir – bilinmir) — Məhəmməd peyğəmbərin atası Abdullah bin Əbdülmüttəlibdən miras qalan Həbəş cariyəsi. O, Məhəmmədin dayəsi olmuşdur. Şayiələrə görə, Ümmü Əymən Məhəmmədi əmizdirmiş və süd anası olmuşdur. Əsl adı Berekədir və oğlunun adına görə ona Ümmü Əymən ləqəbi verilib. Məhəmmədə göstərdiyi böyük xidmətə görə, “Ummu Əymən anamdan sonra mənim anamdır” demişdir. Məhəmməd sonradan onu azad etsə də, Ümmü Əymən ayrılmamış və onun xidmətinə davam etmişdir. == Bioqrafiya == Ümmü Əymən Məhəmmədin atasına cariyə olana qədər necə yaşadığı, nə vaxt doğulduğu və necə qul olduğu barədə məlumatlar məlum deyil. Məlumdur ki, o, Məhəmməd doğulmazdan əvvəl Abdullahın cariyəsi idi, ona görə də İslam peyğəmbərinin doğulmasına şahid olmuş və gənc yaşlarından ona xidmət etmişdir. Atası Məhəmməd hələ doğulmadan vəfat edir, anası isə həm ərinin qəbrini, həm də qohumlarını ziyarət etmək üçün Mədinəyə getdikdən sonra qayıdarkən dünyasını dəyişir.

İsaak Ayzen (ing. Icek Ajzen; 1942, Xelm[d], Ümumi Hökumət) — Polşa yəhudisi əsilli ABŞ psixoloqu. == Həyatı == İsaak Ayzen 1942-ci ildə Polşanın Xelm şəhərində, yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. O, 1966-cı ildə Yerusəlim şəhərində yerləşən Yəhudi Universitetində bakalavr dərəcəsi aldıqdan sonra İllinoys Universitetində magistratura təhsilini davam etdirmişdir. O, Massaçusets Universitetinin professoru kimi çalışmışdır. == Fəaliyyəti == İsaak Ayzenin əsas tədqiqat münasibət nəzəriyyəsinə, münasibət və davranış arasındakı əlaqə probleminin aydınlaşdırılmasına həsr edilmişdir. O, Martin Fişbeynlə birlikdə sonradan "planlı davranış nəzəriyyəsi" adlandırılan motivasiyalı fəaliyyət konsepsiyasını inkişaf etdirmişdir. Bu konsepsiyaya görə münasibət şəxsin təmasda olduğu obyekt və şəxslərin gözlənilən əhəmiyyətinə inam funksiyasıdır və davranış bu münasibətin nəticəsidir. Davranış onu nümayiş etdirmək niyyətinə əsaslanır, bu davranışa münasibətdə münasibətin funksiyası və yaşanan sosial təzyiq (subyektiv norma) ilə müəyyən edilir. Planlaşdırılmış davranış nəzəriyyəsi davranışın proqnozlaşdırıla bilən və iradə tərəfindən idarə olunduğundan irəli gəlir, buna görə də müxtəlif vəziyyətlərdə davranışı proqnozlaşdırmaq üçün geniş istifadə olunur.

Manfred Eygen (alm. Manfred Eigen‎; 9 may 1927[…], Boxum, Prussiya[d] – 6 fevral 2019[…], Göttingen, Aşağı Saksoniya) — alman fiziki kimyaçısı, kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (Ronald Reyford Norriş və Corc Porter ilə birlikdə 1967 il). == Bioqrafiyası == Höttingen Universitetini 1951-ci ildə doktorluq dərəcəsi ilə bitirmişdir. 1964-cü ildən Maks Plank Cəmiyyətinin Fiziki Kimya İnstitutunda direktor işləyib. 1982–1993-cü illərdə Studienstiftungdə prezident, "İnsanlığa xəbərdarlıq" (1992il) imzalanıb. Höttingen Elmlər Akademiyasının üzvü (1964il), Leopoldin Alman Milli Elmlər Akademiyası (1964il), Papa Elmlər Akademiyasının (1981il), Avropa Akademiyasının (1989il), Bavariya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1972il), ABŞ-ın xarici üzvü Milli Elmlər Akademiyası (1966)[8], London Kral Cəmiyyəti (1973il), SSRİ Elmlər Akademiyası (1976il; 1991-ci ildən — Rusiya Elmlər Akademiyası), Fransa Elmlər Akademiyası (1978il)[10], Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının xarici fəxri üzvü (1964). Rur Universitetinin fəxri üzvü (2001il). == Əsas işləri == Əsas işləri kimyəvi reaksiyaların kinetikasının öyrənilməsi üsullarının işlənib hazırlanmasına həsr edilmişdir. O, temperatur, təzyiq, elektrik sahəsi və digər amillərlə sistemin kimyəvi tarazlığının impulslu (tək və ya dövri) yerdəyişməsindən ibarət olan ultrasürətli kimyəvi reaksiyaların tədqiqi üçün relaksasiya üsullarını təklif etmişdir. Bu üsullardan istifadə edərək M. Eyqen (və onun həmkarları), məsələn, sulu məhlulda hidrogen və hidroksil ionlarının turşu-qələvi göstəriciləri ilə reaksiyalarının kinetikasını və karboksilik turşuların birləşməsinin kinetikasını öyrənmişlər.

Manfred Eygen (alm. Manfred Eigen‎; 9 may 1927[…], Boxum, Prussiya[d] – 6 fevral 2019[…], Göttingen, Aşağı Saksoniya) — alman fiziki kimyaçısı, kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (Ronald Reyford Norriş və Corc Porter ilə birlikdə 1967 il). == Bioqrafiyası == Höttingen Universitetini 1951-ci ildə doktorluq dərəcəsi ilə bitirmişdir. 1964-cü ildən Maks Plank Cəmiyyətinin Fiziki Kimya İnstitutunda direktor işləyib. 1982–1993-cü illərdə Studienstiftungdə prezident, "İnsanlığa xəbərdarlıq" (1992il) imzalanıb. Höttingen Elmlər Akademiyasının üzvü (1964il), Leopoldin Alman Milli Elmlər Akademiyası (1964il), Papa Elmlər Akademiyasının (1981il), Avropa Akademiyasının (1989il), Bavariya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1972il), ABŞ-ın xarici üzvü Milli Elmlər Akademiyası (1966)[8], London Kral Cəmiyyəti (1973il), SSRİ Elmlər Akademiyası (1976il; 1991-ci ildən — Rusiya Elmlər Akademiyası), Fransa Elmlər Akademiyası (1978il)[10], Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının xarici fəxri üzvü (1964). Rur Universitetinin fəxri üzvü (2001il). == Əsas işləri == Əsas işləri kimyəvi reaksiyaların kinetikasının öyrənilməsi üsullarının işlənib hazırlanmasına həsr edilmişdir. O, temperatur, təzyiq, elektrik sahəsi və digər amillərlə sistemin kimyəvi tarazlığının impulslu (tək və ya dövri) yerdəyişməsindən ibarət olan ultrasürətli kimyəvi reaksiyaların tədqiqi üçün relaksasiya üsullarını təklif etmişdir. Bu üsullardan istifadə edərək M. Eyqen (və onun həmkarları), məsələn, sulu məhlulda hidrogen və hidroksil ionlarının turşu-qələvi göstəriciləri ilə reaksiyalarının kinetikasını və karboksilik turşuların birləşməsinin kinetikasını öyrənmişlər.

Rudolf Kristof Eyken (alm. Rudolf Christoph Eucken‎; 5 yanvar 1846[…] – 15 sentyabr 1926, Yena, Türingiya[d]) — alman yazıçısı və alman idealist filosofu, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1908). == Həyatı == Rudolf Kristof Eyken Teodor Mommzendən sonra ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı alan ikinci alman filosofudur. O, alman-Niderland sərhəddində poçt işçisi ailəsində doğulmuşdu. Erkən yaşlarında atasını və qardaşını itirmiş, özü ağır xəstəliklər keçirmişdi. Yalnız dindar və ziyalı qadın olan anasının sayəsində çətinlikləri dəf edərək mükəmməl təhsil almışdı. Aurix gimnaziyasında oxuyarkən Eyken daha çox riyaziyyat və musiqi ilə maraqlanırdı. Lakin din müəllimi Vilhelm Reyterin təsiri ilə teologiya və fəlsəfəni dərindən öyrənməyə başlamışdı. Gettingen, sonra isə Berlin universitetində fəlsəfə təhsili almış, dövrün məşhur alman filosoflarının mühazirələrini dinləmişdi. Gettingen universitetini fəlsəfə doktoru dərəcəsi ilə bitirən Rudolf Eyken bir müddət gimnaziya müəllimi olmuşdu.

Stok-im-Ayzen (alm. Stock-im-Eisen‎ – dəmir içində ağac) — orta əsrlərdən bəri, uğur üçün yüzlərlə mismar vurulmuş və mismar ağacı (Nagelbaum) adlanan ağacın kəsilmiş gövdəsi. Hal-hazırda Avstriyanın paytaxtı Vyananın mərkəzində şüşə arxasında yerləşdirilib. == Tarixi == Ağacın gövdəsi 2.19 metr (7 ft 2 düym) hündürlüyündədir və beş dəmir bantla divara bərkidilib. Dəmir 1575-ci ilə aiddir və üzərindəki HB hərfləri ehtimal ki, binanın sahibi Hans Buettingerə aiddir. Kötük 1400-ci illərdə əkilmiş küknara aiddir və təxminən 1440-cı illərdə kəsilmişdir. 1975-ci ildə ağac aşkar edilir. İlk mismarlar ağac hələ sağ ikən yəni 1440-a qədər vurulmuşdu. Bu barədə ilk yazılı qeyd 1533-cü ilə aiddir və 1548-ci ildə, o artıq hal-hazırda Stok-im-Ayzen-Platz adlanan bir evin divarında yerləşirdi. Ağac hal-hazırda Çexiya hornblendindən hazırlanmış bir baza üzərində dayanır.

Ərzən Xatun türbəsi (türk. Erzen Hatun Kümbeti) — Türkiyənin Bitlis ilinin Əhlət ilçəsində yerləşən Qaraqoyunlu dövrü memarlıq abidəsi. == Tarixi == Abidə Türkiyənin Əhlət şəhərinin Əhlət Mərkəz məhəlləsində, Şeyx Nəcməddin türbəsi ilə yanaşı yerləşir. Ərzən Xatun türbəsi şimal fasadında tikilmə tarixi H.707-ci ili verir, lakin mövzu ilə bağlı ilk araşdırma aparan A. Şərif Beyqu tikinti kitabəsində binanın hicri ilini 799-cu il kimi qeyd etmişdir. Kitabə türbənin cənub fasadında pəncərə lenti kimi düzülmüş, təxminən 65x36 sm ölçüdə ağ daş üzərində qabartma texnikası ilə beş sətirdə həkk olunmuşdur. Osmanlıdan əvvəlki dövr üslubuna uyğun gələn cəli süls yazısı bədii olmaqdan daha çox funksionallıq baxımından əhəmiyyətlidir. Kitabədə yazır: "Yarəbb bu şərif və xoşbəxt qübbənin altında yatan salihə, iffətli, şəhidə, böyük xatun, Allahın rzasına və rəhmətinə möhtac 798-ci ilin zilhiccə ayında vəfat etmiş olan Əmir Əli qızı Ərzən Xatuna yardım və rəhmətini əsirgəmə" Tarixçi B. Konyara görə abidə Qaraqoyunlu tayfa ittifaqına daxil olan Ərzən bəylərindən Əmir Əlinin qızı Ərzən Xatunun məzarı üzərində ucaldılmışdır. Ə. Doğanay və B. Doğan da əsəri Qaraqoyunlu dövrünə aid edirlər. == Kitabələri == 1. Qərb pəncərəsində yerləşən kitabənin mətni aşağıdakı kimidir "١شھد الله -انھ لا الھ الا ھو ٢ -و الملئكة و اولو ا لعلم قائما با لقسط ٣لا-الھالاھوالعزیزالحكیمان ٤ - اعند الله لدینالا سلام" Tərcüməsi belədir — "Allah, mələklər və ədalət sahibləri Ondan başqa məbud olmadığına şəhadət vermişlər.

Aytən — Qadın adı.

Elşən — Kişi adı. Elşən Həşimov — Milli təhlükəsizlik və hərbi elmlər doktoru (2019), professor (2017). Elşən Abuzərov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, I Qarabağ müharibəsinin şəhidi. Elşən Aslanov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Vətən müharibəsinin şəhidi. Elşən Həmidov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin ehtiyatda olan əsgəri, Vətən müharibəsinin şəhidi. Elşən Həmzəyev — Azərbaycanlı deputat. Elşən Səmədli — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Vətən müharibəsinin şəhidi.

Piriyeva Aytən Sədaqət qızı (doğum soyadı: Səfərova; Ağsu) — azərbaycanlı jurnalist, teleaparıcı. == Həyatı == Aytən Sədaqət qızı Səfərova martın 18-də Azərbaycanın Ağsu şəhərində anadan olub. 6 yaşından etibarən ailəsilə birlikdə Rusiyanın Tümen vilayətinin Nyaqan şəhərinə köçüb. Lakin bir neçə ildən sonra balaca qardaşı Arazın faciəvi şəkildə vəfatından sonra yenidən ailəliklə Azərbaycana qayıdıblar. Əmək fəaliyyətinə "Ayna"-"Zerkalo" qəzetlərində başlayıb. 1998-ci ilin aprel ayından etibarən ANS ÇM radiosunda fəaliyyətə başlayıb. Əvvəlcə radioda xəbər buraxılışlarının və "İsti-İsti" verilişinin aparıcısı, daha sonra ANS TV-də "Pressing", "İç xəbər" və "Xəbərçi" verilişlərinin prodüseri, "İç xəbər" verilişinin müxbiri və aparıcısı, "Xəbərçi" verilişinin aparıcısı, prodüseri, Baş aparıcı-redaktoru vəzifələrində çalışıb. 2005-ci il yanvarın 28-də ailə qurub. 2006-cı il yanvarın 23-də Ayza adlı qız övladı dünyaya gəlib. Bir müddət televiziyadan ayrılsa da (analıq məzuniyyəti) 2007-ci ilin may ayında yenidən ANS TV-yə işə qayıdıb.

Eykon (16 aprel 1973, Sent-Luis, ABŞ) — Seneqal əsilli amerikalı müğənni, prodüser və iş adamı. == Diskoqrafiya == Trouble (2004) Konvicted (2006) Freedom (2008) El Negreeto (2019) == Turlar == Dar Es Salaam, Tanzania One-off Concert (2006).

Hacı Elyaz, İpəkli, Masis sovxozu — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Zəngibasar (Masis) rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 7 km şimal-qərbdə yerləşir. «İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»ndə Hacı İlyas formasında, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Hacı Eylyaz formasında qeyd edilmişdir. Erməni mənbələrində kəndin adı Hacı Eylaz, Eylas formalarında qeyd edilir. Kəndin adı xalq arasında Hacı Elləz formasında işlədilirdi. Toponim şəxs adı əsasında əmələ gəlmişdir. Antropotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Kəndin adı dəyişdirilib İpəkli qoyulmuşdur. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 4.IV.1946-cı il fərmanı ilə yenidən dəyişdirilib «Masis sovxozu» qəsəbəsi adlandırılmışdır.

Eynək, gözlük və ya çeşmək — insanın gözlərinin qarşısında saxladığı, müxtəlif üsullarla bərkidilən bir cüt linza və ya digər şəffaf materialdan hazırlanan lövhəciklər. Eynəklərin müxtəlif təyinatları vardır: Optik eynəklər Günəş eynəkləri Üzgüçülər üçün eynəklər Sürücü eynəkləri Yüksək müdafiəli eynəklər "Xameleonlar" Şaxtaçılar üçün eynəklər 3 ölçülü film eynəyi və s. Adi gün eynəkləri orta qurşağın tələblərinə cavab verən yay eynəkləridir. Yüksək müdafiəli eynəklər isə ilk növbədə hündür dağlıq ərazi, qütbarxası ərazilər, ozon anomaliyalı regionlar üçün nəzərdə tutulub. Onlar həm yay, həm də qış mövsümü üçün vacibdir. == Optik eynəklər == Optik eynəklər görmə qabiliyyəti zəif olan insanlar üçün nəzərdə tutlur. Yaxındangörməni səpici linzalı eynək, uzaqdangörməni isə toplayıcı linzalı eynək taxmaqla aradan qaldırırlar. İlk eynək elə optik eynək olmuşdur. O 1280-ci ildə italyada ixtira olunmuşdur və bu ixtiranın müəllifi Salvinio delli Armati olmuşdur. Əşyaların daha yaxşı görünməsini təmin edirdi.

Eyvan — İranın İlam ostanının şəhərlərindən və Eyvan şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 27,752 nəfər və 6,010 ailədən ibarət idi.

Neyzə-i Vusta (Sərdəşt)

Rəzən — İranın Həmədan ostanında şəhər. Həm də Rəzən şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 11,390 nəfər və 2,871 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarətdir və azərbaycan dilində danışırlar.

Haşiyə (yelən, şam, ələm) — bəzəkli çərçivə, mətn ətrafında bəzəkli naxışlar. Haşiyə adlanan enli və ensiz zolaqlar Azərbaycanın şimal-şərqində "şam", "ələm", Qarabağda "yelən", Cənubi Azərbaycanda isə "haşiyə" adlanır.

Aymən ibn Əbdülrəhman (‎ərəb. أيمن بن عبد الرحمان‎; 30 avqust 1966, Əlcəzair) — 30 iyun 2021-ci ildən Əlcəzayir Baş naziri və 23 iyun 2020-ci ildən isə Maliyyə Naziri vəzifələrini icra edən əlcəzairli siyasətçi. == Həyatı == İbn Əbdülrəhman 30 avqust 1966-cı ildə Əlcəzair şəhərində anadan olub. Milli İdarəetmə Məktəbini bitirib. == Fəaliyyəti == İbn Əbdülrəhman 2010-cu ilin martından 2020-ci ilin iyun ayına qədər Əlcəzair Bankında senzur vəzifəsində çalışıb. 2019-cu ilin iyun ayına qədər orada çalışdıqdan sonra 2019-cu ilin noyabrında Əlcəzair Bankına müdir təyin olundu. 23 iyun 2020-ci ildə ibn Əbdülrəhman Maliyyə Naziri təyin edildi. 30 iyun 2021-ci ildə Baş nazir seçildi. 10 iyul 2021-ci ildə ibn Əbdülrəhman COVID-19-a müsbət test etdi. Əlcəzair dövlət televiziyası onun yeddi gün karantində qalacağını, lakin vəzifələrini onlayn yerinə yetirməyə davam edəcəyini bildirib.

Aytən Alpman (20 noyabr 1931, İstanbul – 20 aprel 2012, İstanbul), Türk pop musiqisi ve caz sənətçisi. == Həyatı == Nişantaşı Qız Liseyində və Ərənköy Qız Liseyində təhsil almışdır. Liseydən sonra İlham Gencerin solistlik təklifi ilə İstanbul Radiosunda işləməyə başlamışdır. Daha sonra Arif Mardin ilə tanış olmuş və onun təklifi ilə caz musiqiləri oxumağa başlamışdır. 1953-cü ildə İlham Gencer ilə evlənmiş, 1960-cı ildə ondan ayrılmışdır. 1959-cu ildə ilk albomu "Sayonara/Passion Flower"i yayınlamışdır. 1963-cü ildə işləmək üçün İsveçə getmiş, üç il sonra Türkiyəyə dönmüşdür. Fecri Ebcioğlunun israrları ilə türkcə oxumağa başlamış və ilk çalışması - "İnan Bana / Ayrıldık Yalnızım"ı hazırladı. 1968-ci ildə Ümid Aksu ilə evlənmişdir. Fecri Ebcioğlu ilə birlikdə işlədikləri "Sensiz Olamam" ilə ilk böyük çıxışını etmişdir.

Aytən İnqlab qızı Mustafayeva (23 may 1968, Bakı) — hüquq elmləri doktoru, İnsan Hüquqları üzrə Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru. Milli məclisdə insan hüquqları komitəsinin üzvü. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Aytən Mustafayeva: Azərbaycanda insan hüquq və azadlığının təminatı yüksək səviyyədədir AMEA-nın İnsan Hüquqları üzrə Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor müavii təyin olundu.

Aytən İnqlab qızı Mustafayeva (23 may 1968, Bakı) — hüquq elmləri doktoru, İnsan Hüquqları üzrə Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru. Milli məclisdə insan hüquqları komitəsinin üzvü. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Aytən Mustafayeva: Azərbaycanda insan hüquq və azadlığının təminatı yüksək səviyyədədir AMEA-nın İnsan Hüquqları üzrə Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor müavii təyin olundu.

Aytən Səfərəliyeva — Jurnalist. == Həyatı == Aytən Səfərəliyeva 1983-cü il fevral ayının 2-sində anadan olub. 2000-ci ildə orta məktəb məzunu olub. 2001-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinə qəbul olub. 2005-ci ildə eyni fakültənin beynəlxalq jurnalistika üzrə magistratura bölməsini bitirib. "Lider" telekanalında yayımlanan "Zəif Bənd" , "Milyonçu" verilişində redaktor vəzifəsində çalışıb. Hazırda Azərbaycan Televiziyasında yayımlanan "Sözün sirri" verilişinin müəllifi, eyni zamanda həmin telekanalda yayımlanan "Çoxbilmişlərdənsinizmi?" verilişinin redaktoru vəzifəsində çalışır. Bir sira layihələrin müəllifidir . Fəaliyyəti Aytən Səfərəliyeva — Jurnalist Aytən Səfərəliyeva Məmməd qızı 1983-cü il fevral ayının 2-sində Beyləqanda (Azərbaycan) anadan olub. Hümmət təşkilatı, Fəhlə hərəkatının üzvü, inqilabçı Xanlar Səfərəliyevin nəslindəndir.

Aytən Nuru qızı İsmixanova (3 sentyabr 1968, Bakı) — azərbaycanlı bəstəkar, aranjimançı, mahnı sözlərinin müəllifi. == Həyatı == Aytən Nuru qızı İsmixanova 1968 il 3 sentyabr tarixində Bakıda ziyalı ailəsində anadan olub. Uşaqlıqdan musiqiyə çox böyük həvəsi olduğundan valideynləri ona kiçik bir elektropiano alır. Bu pianoda Aytən eşitdiyi musiqiləri dəqiqliyilə təkrar edəndə hamı təəccüblənirdi. Qonşuluqda iki baçı Asəf Zeynallı adına musiqi texnikumunda təhsil aldığından Aytən ifalarını dinləmək üçün tez-tez onlara qonaq gedərdi. Evə qayıdanda o, eşitdiklərini dərhal öz pianosunda təkrar edərdi. Bakının mərkəzi klinikaların birində Aytənin anası Tamilla xanım müalicə alarkan mərhum bəstəkarımız Süleyman Ələsgərovla tanış olur. Qızının istedadı haqqında ona danışanda bəstəkarımız balaca qızcığazla tanış olmaq istəmişdir. Aytənin anası qızını Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına professor Süleyman Ələsgərovun yanına aparır. Professor Aytəni dinlədikdən sonra anasına: "Bu qızın yeməyini, içməyini piano arxasına gətirin ki, o daim məşğul olsun!

Ayşən Bayramova (24 dekabr 1998) — gimnast. 24 dekabr 1998-ci ildə Rusiyanın Çita şəhərində anadan olmuşdur. Azərbaycanlı bədii gimnastdır. Azərbaycanı 2015 Avropa Oyunlarında təmsil etmişdir. Müxtəlif illərdə çox saylı Dünya Kubokları və Grand Prix mükafatçısı. 2018-ci ildə Avropa çempionatı bürünc mükafatçısı. 2019-cu il Bakı şəhərində təşkil olunmuş Dünya Çempionatında Tokio 2020 Olimpiya oyunlarına lisenziya qazanmışdır. == Həyatı == Ayşən Bayramova 24 dekabr 1998-ci ildə Rusiyanın Çita şəhərində anadan olmuşdur. 2007-ci ildən bədii gimnastika ilə məşğul olur. Bakı şəhəri 145 nömrəli tam orta məktəbi bitirib.

Ayşən Qruda (22 avqust 1944, Yeşilköy[d], İstanbul ili – 23 yanvar 2019, İstanbul) — Türk teatr və kino aktrisası. Pomidor gözəli ləqəbi ilə tanınan Ayşən Qruda bir çox Yeşilçam sinema filmlərində Şener Şen, Adile Naşit, Kamal Sunal, İlyas Salman kimi aktyorlarla baş rolda yer aldı. 23 yanvar 2019-cu ildə mədəaltı vəzin xərçəngi səbəbindən 74 yaşında İstanbulda öldü. Onun kimi bir aktyor olan Ayten Ermanın bacısı olan Gruda'nın bacısı Ayben Erman da bu sənətdədir. == Həyatı == Ayşən Qruda, 30 noyabr 1945-ci ildə Osmanlı dövründə qərargah olaraq istifadə edilən İstanbulun Yeşilköy qəsəbəsindəki Erman Ailəsinin ortancıl qızı olaraq dünyaya gəldi. Atası maşinist idi. Komediya qabiliyyətini hələ uşaq yaşlarında Yeşilköydəki evlərində erməni qonşularını təqlid edərkən ailəsi tərəfindən kəşf edildi. Məktəb dönəmində atasını itirən Ayşən Qruda maddi çətinliklərdən dolayı məktəbi buraxıb işləməyə başlayır. Bacıları Ayben Erman və Ayten Erman da onun kimi aktyor olacaqdı. Televiziya skitlərindən birində canlandırdığı "Pomidor Gözəli Nahide Şerbet" obrazından sonra ləqəbi "Pomidor Gözəli" olaraq qaldı.

Ayşən Əbdüləzimova (11 aprel 1993, Şəki) — Azərbaycan qadın milli voleybol komandasının kapitanı.

Azər­bay­ca­nın dü­zən me­şə­lə­ri­nə bir-bi­rin­dən kəs­gin fərq­lə­nən qu­ru və rü­tu­bət­li sub­tro­pik iq­lim şə­ra­i­tin­də rast gə­li­nir. Ona gö­rə də bu me­şə­lər müx­tə­lif ağac və kol cins­lə­rin­dən təş­kil olun­muş­dur. Dü­zən me­şə­lə­ri res­pub­li­ka­nın me­şə ilə ör­tü­lü sa­hə­si­nin 10%-ni təş­kil edir. Res­pub­li­ka­mı­zın dü­zən me­şə­lə­ri­nin aşa­ğı­da­kı təs­ni­fa­tı­nı tək­lif edi­rik: Rü­tu­bət­li sub­tro­pik dü­zən me­şə­lər (Lən­kə­ran ova­lı­ğı); Ya­rım­rü­tu­bət­li sub­tro­pik dü­zən me­şə­lər (Qa­nıx - Əyriçay va­di­si); Də­niz iq­li­mi şə­ra­i­tin­də dü­zən me­şə­lər (Sa­mur-Də­və­çi ova­lı­ğı); Qu­ru iq­lim şə­ra­i­tin­də dü­zən me­şə­lər (Kür-Araz dü­zən­li­yi); Tu­qay me­şə­lə­ri. == Lənkəran ovalığı meşələri == Lən­kə­ran ova­lı­ğı­nın spe­si­fik rü­tu­bət­li iq­li­mi və əra­zi­si­nin buz­laş­ma­ya mə­ruz qal­ma­ma­sı bu­ra­da bir çox is­ti­se­vər qə­dim re­likt ağac və kol bit­ki növ­lə­ri­nin qal­ma­sı­na im­kan ya­rat­mış­dır. Den­drof­lo­ra­sı­nın zən­gin­li­yi­nə gö­rə Lən­kə­ran ova­lı­ğı (Ta­lış) Qaf­qaz­da bi­rin­ci ye­ri tu­tub, özün­də 150-dən ar­tıq ağac və kol nö­vü cəm­ləş­di­rir, on­la­rın 36-sı en­dem nö­vü olub, tə­bii hal­da yal­nız bu əra­zi­də bi­tir. Ta­lı­şın üçün­cü döv­rə a­id olan əsas ağac və kol növ­lə­rin­dən ipək, ya­xud Lən­kə­ran aka­si­ya­sı, də­mi­ra­ğac, aza­ta­ğac, şa­ba­lıd­yar­paq pa­lıd (lat. Qucras castaneifolia), xə­zər lə­lə­yi, hir­kan pır­ka­lı (İlex Hyrcana Arxivləşdirilib 2017-01-16 at the Wayback Machine), ürək­yar­paq qı­zı­la­ğac (lat. Alnussubcordata) və s. gös­tər­mək olar.

Eltən İdris oğlu Qədimbəyli (7 yanvar 1979, Sədərək, İliç rayonu) — Qafqaz TV-nin direktoru, azərbaycanlı rejissor, yazar, tv menecmenti, yapımcı, [["Çölçü" Milli Mədəni İrsin inkişafı birliyinin rəhbəri . Eltən Törəçi bir televiziyaçı kimi, son 20 ildə 3 fərqli televizyanın icraçı direktoru olub. Qurduğu və əmək verdiyi televiziyalar sektorda böyük uğurlara imza atıb, müxtəlif ödüllərə layiq görülüb. Onun direktoru olduğu Cənub televizyasının açılışında iştirak edən Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev televiziyada görülən işləri yüksək qiymətləndirib. == Həyatı == Eltən İdris oğlu Qədimbəyli 7 yanvar 1979-cu ildə Naxçıvan MR Sədərək kəndində anadan olmuşdur. İlk təhsilini Naxçıvan MR Sədərək rayonu 1 saylı orta məktəb almışdır. 1992–1995-ci illərdə təhsilini Bakı şəhərində, Kimya-biologiya təmayüllü liseydə davam etdirib. 1995–1999-cu illədrdə ADMİU teatr-kino fakültəsini dram rejissorluğu ixtisası üzrə başa vurduqdan sonra, 2010-cu ildə təhsilini K. Karpenko adına Kiev Dövlət Kino, Televiziya və Teatr Universitetinin ekran incəsənəti fakültəsində televiziya rejissorluğu ixtisası üzrə davam etdirib. 2011-ci ildə isə K. Karpenko adına Kiev Dövlət Kino, Televiziya və Teatr Universiteti kinoşünaslıq fakültəsinin aspiranturasında təhsil alıb. Bir neçə filmin və televiziya layihələrinin müəllifidir.

Büzen (fr. Buzeins, oks. Busens) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Averon. Severak-le-Şato kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Miyo. INSEE kodu — 12040. Kommuna təxminən Parisdən 500 km cənubda, Tuluza şəhərindən 150 km şimal-şərqdə, Rodezdən isə 32 km şərqdə yerləşir. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 184 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 103 yaşında (15-64 yaş arasında) 74 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 29 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 71,8%, 1999-cu ildə 62,2%).

Büzen (fr. Buzeins, oks. Busens) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Averon. Severak-le-Şato kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Miyo. INSEE kodu — 12040. Kommuna təxminən Parisdən 500 km cənubda, Tuluza şəhərindən 150 km şimal-şərqdə, Rodezdən isə 32 km şərqdə yerləşir. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 184 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 103 yaşında (15-64 yaş arasında) 74 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 29 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 71,8%, 1999-cu ildə 62,2%).

Essen (alm. Essen‎ [ˈɛsən]) — Almaniyanın qərbinə, Şimali Reyn-Vestfaliya federal torpağında torpaq tabeli şəhər. Əhalisi 579,8 min nəfər (2009); 2000-ci ildə 599,5 min. Ölkənin ən böyük 6-cı şəhəridir. XX əsrlərdə Almaniyanın ən önəmli dəmir və daş kömür mərkəzi idi.

Esten (kanton)

Abya mühafazası — == Ərazisi == Abya mühafazasının ərazisi 21 939 km2-dır. == Əhalisi == 2013-cü ilə olan məlumatlara əsasən Abya mühafazasının əhalisi 658 824 nəfərdir. Əhalinin mütləqi ərəblərdən ibarətdir.

Əcmən (ərəb. عجمان‎) — Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində şəhər, Əcmən əmirliyinin inzibati mərkəzi. == Mənbə == Аджман Arxivləşdirilib 2007-09-27 at the Wayback Machine — BƏƏ kurortları == Ədəbiyyat == Густерин П.В. Города Арабского Востока, М., Восток—Запад, 2007, 352 с.

Əlzin (az-əbcəd. الزین‎, fars. الزین‎) - İranın Zəncan ostanının Tarım şəhristanının Çəvərzəq bəxşinin Dəstgirdə qəsəbəsinin ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2016-cı ilin məlumatına görə kənddə 398 nəfər yaşayır (124 ailə).

Ərzev (ərəb. أرزيو‎, fr. Arzew) — Əlcəzairin şimalında, Vəhran vilayətində kommuna və liman şəhəri. == Coğrafi mövqe == Kommuna vilayətin şimal-şərq hissəsində, dəniz səviyyəsindən 131 metr (430 ft) yüksəklikdə yerləşir. Kommuna ölkənin paytaxtı Əlcəzairdən təqribən 400 kilometr (250 mil) qərbdə və Vəhran vilayətinin inzibati mərkəzindən 35 kilometr (22 mil) şimal-şərqdə yerləşir.

Aytən Mutlu, Türk şairəsi. 1952-ci ildə Balıkəsirin Bandırma kəndində anadan olub. İstanbul Universiteti İşlətmə Fakültəsini bitirib. Ulduz Tekniki Universitetinin İnşaat Mühəndisliyi Fakültəsindəki təhsilini 3-cü kursdan yarımçıq qoyub. İlk deneme, öykü ve şiirleri, ortaokul yıllarından başlayarak yerel gazetelerde yayımlandı. Daha sonra İmece, Yazko Edebiyat, Edebiyat 81, Varlık, Hürriyet Gösteri, Yaşasın Edebiyat, Şiirlik, Yeni Biçem, Düşlem, Sombahar, Ludingirra, öteki-siz, Şiiri Özlüyorum dergilerinde ve değişik gazetelerde deneme ve inceleme yazıları ile şiirleri yayımlandı. 1997 İbrahim Yıldızoğlu Şiir ödülünde birinciliğe, 2001’de Yalova Uluslararası Şiir Etkinliğinin Şiir ödülüne 2005’de M.Sunullah Arısoy şiir ödülüne değer görüldü. Ayten Mutlu'nun imgelerle yoğunlaştırılmış şiirinde bir yandan korkunun ve güzelliğin uyumlu bir biçimde birbirine karıştığı bir dünyanın kapıları aralanırken, öte yandan da onun kendisiyle mücadelesininin yansıdığı lirik bir atmosfer görülür.