КЪЕНИ

1. mədəni, becərilən, əkilən; calaq edilmiş; къени чуьхвер bağ armudu; 2. düz, təmiz, səmimi, safürəkli, yaxşı, nəcib; къунши къени хьайила буьркьуь руш гъуьлуьз фида. Ata. sözü qonşu qonşu olsa, kor qız ərə gedər; 3. məc. xoş, ürəyəyatan, xoşagələn, yaxşı, gözəl; къени къилих xoş xasiyyət; 4. məc. abad, səliqəli; hərcəhətli təmin (təchiz) olunmuş; ви кӀвал къени хьуй! bax кӀвал; 5. məc. bərəkətli, bol, bollu, zəngin; куь суфраяр къени хьуй süfrəniz bərəkətli olsun; 6. qısır olmayan, döllük, dölə yarayan (heyvanlar haqqında); къени кал döllük inək; 7. məc. saf, təmiz, pak, nəcib; 8. müxt. mən.: saz; къени мотор saz mühərrik; кефияр къени хьун keyfi saz (kök) olmaq; * къени авун a) saz eləmək, düzəltmək, sazlamaq; b) calaq etmək, peyvənd etmək, calamaq, aşılamaq; cinsini yaxşılaşdırmaq, cinsləşdirmək (heyvanı, bitkini və s.); c) məc. abad etmək, abadlaşdırmaq; къени хьун a) saz olmaq; işlək vəziyyətdə olmaq, pərgar olmaq, nöqsansız olmaq, düz işləmək; b) sadə olmaq, ürəyiaçıq olmaq, səmimi olmaq; c) saz olmaq, yaxşı olmaq, yerində olmaq, öz qaydasında olmaq; дуьнья къени хьун sülh, əmin-amanlıq, dinclik, sakitlik, asayiş (dünyada qayda və nizamın hökm sürdüyü hal); руфун къени хьун dan. yeyib doymaq, tox olmaq.