Adr.

Almaniya Demokratik Respublikası — 7 oktyabr 1949 - 3 oktyabr 1990-cı illərdə Almaniyanın şərq hissəsində mövcud olmuş sosialist dövlət. Azərbaycan Demokratik Respublikası — 28 may 1918 - 28 aprel 1920-ci illərdə mövcud olmuş və şərqdə respublika üsul-idarəsinə malik ilk dövlət.

Himantoglossum adriaticum (lat. Himantoglossum adriaticum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin qayışləçək cinsinə aid bitki növü.

Himantoglossum adriaticum (lat. Himantoglossum adriaticum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin qayışləçək cinsinə aid bitki növü.

Himantoglossum adriaticum (lat. Himantoglossum adriaticum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin qayışləçək cinsinə aid bitki növü.

II Adrian (lat. Hadrianus II; 792, Roma, Frank dövləti – 14 dekabr 872, Roma, Müqəddəs Roma imperiyası) — 867–872-ci illərdə Roma Papası. Onun papalığı dövründə Qərb və Şərq kilsələri tərəfindən tanınan Ekumenik məclislərin sonuncusu baş tutmuşdur. == Həyatı == II Adrian 792-ci ildə Roma şəhərində anadan olmuşdur. O, Papa IV Stefan və II Serginin də üzvü olduğu zadəgan və nüfuzlu ailənin nümayəndəsi olmuşdur. Gəncliyində ailə qurmuş, hətta Müqəddəs Pyotr kafedrasına seçildikdən sonra da həyat yoldaşı və qızı ilə ayrılmamışdır. I Nikolayın (858–867) varisi olan II Adrianın pontifikatı Şərq və Qərb kilsələri arasında münaqişə illərinə düşmüşdür. 867-ci ildə Papa tərəfindən Konstantinopolda Foti və I Nikolayın tərəfdarları və davamçıları arasında kompromis tapmaq üçün Ekumenik məclis çağırılmışdır. Bu məclis Şərqdə Roma tərəfindən tanınan Ekumenik məclislərin sonuncusudur. 10 ildən sonra 383 yepiskop papa legatlarının iştirakı ilə onun qərarlarını ləğv etmişdir.

IV Adrian (lat. Hadrianus IV) və ya Nikolas Breykspir (ing. Nicholas Breakspeare; ən tezi 1100 və ən geci 1120, Sant Albans, İngiltərə krallığı və ya Abbosts-Lanqli[d], İngiltərə krallığı – 1 sentyabr 1159, Anani[d], Papa dövləti, Müqəddəs Roma imperiyası) — 1154-cü ildən Roma Papası. O, yeganə ingilis Roma papası olmuşdur. IV Adrian Avinyon yaxınlığındakı Müqəddəs Ruf Avqustin monastırının rahibi, sonra abbatı, nəhayət 1150-ci ildə kardinalı olmuşdur. O, 1152-ci ildə Skandinaviyada Papa legatı olmuş və burada kilsəni Qriqorian islahatı prinsipləri əsasında yenidən təşkil etmişdir. IV Adrian Romada Breşiyalı Arnoldun başçılıq etdiyi respublikaçı hərəkatına qarşı mübarizə aparmışdır. 1155-ci ildə o, imperator I Fridrix Barbarossanı taclandırmışdır.

I Adrian (lat. Hadrianus I; 700, Roma – 25 dekabr 795, Roma) — 772-ci ildən Roma Papası. O, Böyük Karl ilə sıx ittifaq siyasəti yürütmüş, papalıq mülklərini genişləndirməyə çalışmışdır. I Adrian adopsionizm bidətinə qarşı mübarizə aparmışdır. O, Nikeyadakı 7-ci Ekumenik məclisinə legatlar göndərmiş, orada ikonoborçuluğu pisləmiş, bundan sonra Şərq və Qərb kilsələri arasında münasibətlər yaxşılaşdırmışdır. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Barton, Simon. Conquerors, Brides, and Concubines: Interfaith Relations and Social Power in Medieval Iberia. University of Pennsylvania Press. 2015. Cavadini, John C. The Last Christology of the West: Adoptionism in Spain and in Gaul, AD 785–817 (Doctoral thesis).

Kampimodromus adrianae (lat. Kampimodromus adrianae) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin kampimodromus cinsinə aid heyvan növü.

Klod Adrian Helvetsi (26 yanvar 1715[…] – 26 dekabr 1771[…], Paris) — Fransa filosofu. == Fəlsəfəsi == O, insanı sırf təbii-elmi nöqteyi-nəzərdən izah etməyə çalışırdı. O, "elmi" izahlardan qeyri heç bir izahı qəbul etməyən alimlərdən idi. O, əmin idi ki, elm sosioloji və psixoloji hadisələr də daxil olmaqla, bütün halları izah etməyə qadirdir. Hobbsdan fərqli olaraq, Helvetsi öz sistemini özünü qoruyub saxlama instinktindən başlamırdı. Helvetsiyə görə, şəxsi maraq hərəkətverici qüvvə kimi çıxış edir. İnsan həzz axtarır və iztirablardan qaçır. Tərifinə görə, həzz və iztirab ancaq ayrı-ayrı fərdlərə aid olan eqoist hisslərdir. (Biz başqaları ilə birgə narahat ola bilərik, lakin onların hisslərini bölə bilmərik). Helvetsi insan fəaliyyətinin hərəkətverici qüvvəsinə sadə psixoloji izahat verir: insanların davranışı belə izah olunur ki, onlar avtomatik olaraq məmnunluğa can atır, ağrıdan isə qaçırlar.

Nikomediyalı Adrian (yun. Ἁδριανὸς Νικομηδείας, Adrianos Nikomedeyas; təq. 278, Konstantinopol – 4 mart 306, Nikomediya, Yalova ili) — xristianlıqda şəhid, pretor. Roma imperatoru Qay Qaleri Valeri Maksimianın təqiblərindən əziyyət çəkmişdir. Nikomediyadan olan Müqəddəs Natalyanın əri olmuşdur. Onun xatirəsi 26 avqustda pravoslav kilsəsində, 8 sentyabrda katolik kilsəsində yad edilir. Həyat yoldaşı Müqəddəs Natalyanın xatirəsi pravoslav kilsəsində 26 avqustda (8 sentyabr), katolik kilsəsində isə 1 dekabrda yad edilir. Attwater, Donald and Catherine Rachel John. The Penguin Dictionary of Saints (3rd). New York: Penguin Books.

Ondrusovlu Adrian (rus. Адриа́н Ондру́совский) və ya Andrey Nikiforoviç Zavalişin (rus. Андрей Никифорович Завалишин; XV əsr, Moskva – 15 may 1550) — xristianlıqda şəhid, rahib Svirli Aleksandrın şagirdi. O, Ladoqa gölünün şərq sahilindəki Müqəddəs Nikolay monastırının qurucusu olmuşdur. Ondrusovlu Adrian quldurlar tərəfindən öldürülmüşdür. Onun xatirəsi 26 avqust (8 sentyabr) və 17 may (30) tarixlərində Şərqi Ortodoks Kilsəsində yad edilir. Голубинский Е. История канонизации святых в русской церкви. — М., 1903 Олонецкий патерик. — Петрозаводск, 1910 Православная энциклопедия. — М., 2000, Т. 1.

Talış məxməri kəpənəyi (lat. Pararge adrastoides) — pararge cinsinə aid heyvan növü. Yoxa çıxmaqda olan Talış avtoxtonudur. Talışın ovalıq, dağətəyi və dağları (meşənin yuxarı hissəsinə qədər). Kölgəli sıx otluqlu meşə kənarları talaları və meşə zolaqları. Azsaylıdır. Ovalıqda yazda və yayın ortalarında uçuşur, ildə iki nəsil verir, dağlarda (Lerik, Yardımlı rayonları) bir nəsil verir, kəpənəklər iyun – iyulda uçuşur. Tırtıllar yayın əvvəlində, payızda (ovalıqda) və avqustda (dağlarda) müxtəlif yabanı dənli bitkilər üzərində yaşayırlar. Pup mərhələsində qışlayır. Təbii düşməni və xəstəlikləri məlum deyildir.

Poşexonyeli Adrian (rus. Адриан Пошехонский; XV əsr, Rostov – 5 mart 1550) — Rus Pravoslav Kilsəsinin hegumeni, şəhidi, Poşexonye ecazkarı, Adrianov Uspeniye monastırının qurucusu. Onun xatirəsi 19 noyabrda – qalıqların tapıldığı gündə, 5 martda, həmçinin 23 mayda Rostov-Yaroslavl Müqəddəslər Kafedralında yad edilir.

Samuel Adrian (2 mart 1998-ci ildə İsveçdə anadan olub) — İsveç Allsvenskan təmsilçilərindən olan Malmö klubunda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar İsveçli futbolçudur. Adrian Malmö akademiyası vasitəsilə inkişaf etmişdir. Adrian öz peşəkar karyerasında debütünü 22 iyul 2017-ci ildə Yönköpinqs klubuna qarşı oyunda etmişdir. O, 85-ci dəqiqədə Kinqsli Sarfonu əvəz etmişdir. Həmin görüşdə Malmö liqa görüşündə rəqibinə 2-0 hesabı ilə qalib gəlmişdir. 23 iyul 2018 tarixində yenilənib 1UEFA Çempionlar Liqası görüşləri daxildir. 2İsveç Superkuboku görüşləri daxildir.

Senecio adrianicus (lat. Senecio adrianicus) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.

Adrian (3 yanvar 1987, Sevilya) — İngiltərə Premyer Liqasında çıxış edən Liverpulun ispan əsilli qapıçısı.

Adriatik plitəsi — Təbaşir dövründə transformasiya qırılması ilə Afrika plitəsindən qopan kiçik tektonik mikroplitədir. Kontinental qabığasahibdir. Avrasiya plitəsi ilə toqquşma zamanı lövhənin şimal hissəsi Alp qırışıqlığı zamanı deformasiyaya məruz qalmışdır. Adətən Avrasiya lövhəsinin bir hissəsi hesab olunur. Adriatik plitəsi hələ də Avrasiya plitəsinə doğru irəliləyir, bununla belə ikincisi birincinin altına enir. Alp dağlarından keçən periadriatik qırılma bu lövhələri ayırır. Afrika plitəsinin okean qabığının bir hissəsi Adriatik plitəsinin cənub sərhəddində aşağı enərək İtaliyanın cənubundakı vulkanları əmələ gətirir. Apennin yarımadasının şərqi və Adriatik dənizi Adriatik plitəsinin bir hissəsidir. Mezozoy çöküntüləri plitə introduksiyasıdır, əhəngdaşıdan ibarətdir və Cənubi Əhəngdaşı Alplarını təşkil edir.

Trans Adriatik Boru Xətti (alb. Gazsjellësi Trans-Adriatik, yun. Αδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου, it. Gasdotto Trans-Adriatico) — Xəzərin Azərbaycan sektorundan təbii qazı Yunanıstandan Albaniya və Adriatik dənizindən keçərək İtaliyaya və daha sonra qərbi Avropaya nəql edəcək boru xətti proyektidir. Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin bir hissəsi olan TAP kəməri ilə "Şahdəniz-2" layihəsi çərçivəsində hasil olunan qazın ilkin olaraq ildə 10 mlrd. kubmetrinin Avropaya nəqli nəzərdə tutulur, bununla Avropada təxminən 7 milyon ailə enerji ilə təmin ediləcək. Bu boru kəməri Türkiyə-Yunanıstan sərhədində TANAP (Trans-Anadolu) boru kəmərinə qoşularaq Yunanıstan, Albaniya və Adriatik dənizindən keçməklə İtaliyanın cənubuna qədər uzanacaq. 2019-cu il iyunun sonuna Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) üzrə işlərin 88,5%-i tamamlanıb. Trans-Adriatik qaz kəməri layihəsi 2003-cü ildə İsveçrənin EGL Group (sonradan Axpo) enerji şirkəti tərəfindən elan edilib. Texniki-iqtisadi əsaslandırma 2006-cı ilin martında başa çatdırılmışdır.

Adrenoxrom (3-hidroksi-1-metil-2,3-dihidro-1H-indol-5,6-dion) bənövşəyi kristallar (480 nm-də sönmə əmsalı EmM = 4,02) adrenalinin metabolitlərindən (oksidləşmə məhsulu) biridir. Təsnifatına görə disleptiklər qrupuna aiddir. == Şizofreniya patogenezinin adrenoxrom hipotezi == 1952-ci ildə ing. John Smithies və Humphry Osmond meskalin səbəb olduğu hallüsinasiyaların şizofreniya hallüsinasiyaları ilə oxşarlığına əsaslanaraq, şizofreniyanın M faktoru (meskalinə bənzər faktor) adlandırdıqları endogen halüsinogenin səbəb ola biləcəyini fərz etdilər. Onlar həmçinin qeyd ediblər ki, bəzi hallarda oksidləşmə məhsulları ilə çəhrayı rəngə boyanmış adrenalin yeridilmiş xəstələrdə meskalin səbəb olduğu vəziyyətlərə oxşar vəziyyətlər yaşanır. Bu müşahidələrə əsaslanaraq və oksidləşmə məhsulunu adrenoxrom kimi müəyyən edərək, onlar adrenoxromun əmələ gəlməsi ilə adrenalinin anormal metabolizminin nəticəsi kimi şizofreniyanın patogenezi fərziyyəsini formalaşdırdılar. Eləcə də şizofreniyanın patogenezində endogen adrenoxromun iştirak edə biləcəyi fərz edilirdi, lakin patoloji vəziyyətin səbəbi orqanizmdə adrenoxromun həddindən artıq sintezi deyil, adrenoxrom metabolizmində iştirak edən glutatyon-S-transferaza fermentinin genetik olaraq müəyyən edilmiş çatışmazlığı ola bilər. Bunları nəzərə alan Osmond və Hoffer şizofreniyanı baş beyində adrenoxromun azalmasına yönələn vitamin C və vitamin B3-dən yüksək miqdarda təyin etməklə müalicə etməyi təklif etdilər. Hal-hazırda adrenoxrom hipotezi elmi olaraq tanınmır. Farmakoloq Aleksandr Şulqin "PiHKAL" kitabında yazıb ki, adrenoxrom heç bir psixodelik xüsusiyyətə malik deyil.

Adrian Minune (əsl adı: Adrian Kopilul Simionesku; ing. Adrian Copilul Simionescu) — romaəsilli Rumıniya manele müğənnisi və skripkaçısı. == Həyatı == Adrian Kopilul Simionesku 24 sentyabr 1974-cü ildə Rumıniyanın paytaxtı Buxarestdə anadan olmuşdur. Adrianın valideynləri əslən romanidir. Rumıniyada Adrian Minunaya populyarlıq gətirən ilk hit Kosti İonitse ilə birlikdə ifa olunan "Of! Mea Viaţa …" ("Oy! Mənim həyatım …") mahnısı idi. Adriano tezliklə "manele" mahnılarının ən populyar ifaçılarından birinə çevrilmişdir. O, "Manele imperatoru" tituluna malikdir. == Diskoqrafiyası == == Filmoqrafiyası == Aşağıdakı filmlərdə rol alıb: Dəli özgə (1997) — "L'Enfant Prodige" rolunda Adrian Copilul Minune (1999) — özü kimi.

IP ünvanı (aypi-ünvan, ingilis dilindəki Internet Protocol address sözlərinin qısaltmasıdır) — internet şəbəkəsinə qoşulmuş hər bir kompüterin rəqəmlərdən ibarət elektron ünvanı. İnternet sistemində kompüterlər iki variantda ünvana malikdirlər: rəqəm IP ünvanı və simvolik domen ünvanı. İnternetə qoşulan hər bir kompüterin öz IP ünvanı olur. Digər bütün kompüterlər bu IP ünvanla əlaqə saxlayırlar. İki ayrı kompüter eyni şəbəkədə olmasalar da IP ünvanları onların bir-biri ilə əlaqə qurmasına imkan verir. Hal-hazırda ən çox istifadə edilməkdə olan IPv4 üçün 32 bit həcmində IP ünvanları istifadə edilir və nöqtələr ilə ayrılmış 4 ədəd 8 bitlik rəqəmlərlə göstərilir. Məsələn, 212.85.102.14. Belə işarələmə IP ünvanı forması adlanır. İnternet şəbəkəsinin istifadəçiləri üçün ünvanları bu sistemlə yadda saxlamaq çətin olduğu üçün mütəxəssislər istifadəçilərin ünvanlarının yaradılmasında "domen adları sistemi"ni (DNS) təklif etdilər. == Funksiyası == IP ünvanı iki əsas funksiyaya xidmət edir: hostu, daha dəqiq desək, onun şəbəkə interfeysini müəyyən edir və şəbəkədə hostun yerini və həmin hosta yol yaratmaq qabiliyyətini təmin edir.

Adrenalin — (lat. ad – yanında+renalis – böyrək) – böyrəküstü vəzilərin "beyin" qatının hormonu. Adrenalina — San-Marinonun 2021 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsindəki mahnısı.

Adrenalin (ing. Crank) — Mark Naveldine və Brayan Taylorun rejissorluğu ilə çəkilmiş, bir insanın məcbur edilərsə yaşamaq üçün nələr edə biləcəyindən bəhs edən döyüş - triller filmidir. Lionsgate tərəfindən çəkilən Adrenalin filmində baş rollarda Ceyson Steytem və Emi Smart çəkilmişdirlər. == Süjet xətti == Çev Çelios (Ceyson Steytem) muzdlu qatildir, işini çox sakit və ehtiyatla yerinə yetirir. Hər cür insanı öldürmək məcburiyyətində olan Çev indi bu gərgin iş qrafikası olan həyatından bezmiş və təqaüdə çıxıb sadəcə olaraq həyatdan həzz almaq fəlsəfəsinə sahib olan sevgilisi Yeva (Emi Smart) ilə sakit bir həyat sürmək istəyir. O, sevgilisinə kompüter ustası olduğunu bildirir, lakin onun bu hiş ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. O, indi daha könülsüz şəkildə qətllər törədir və onun son işi onun üçün olduqca sadədir. O, məşhur çinli kriminal rəhbəri öldürməlidir, lakin naməlum səbəbdən onu öldürməyərək azad edir, lakin hamı onun öldüyünü zənn edir. Çevin düşməni Verona isə bu qətli törətdiyi üçün onu öldürmək istəyir. Çev səhər yatağından qalxarkən hiss edir ki, başı gicəllənir, çətinliklə ayağa qalxaraq, Çelius DVD -dəki mesaja qulaq asır və bu zaman öyrənir ki, o yatarkən ona dərman vurmuşdurlar və bundan sonra onun əsas məqsədi antidotu tapmaqdır, çünki əgər o antidotu tapa bilməsə yalnız bir dəqiqə yaşaya biləcəkdir.

Adrenalin 2: Yüksək gərginlik (ing. Crank: High Voltage) — 8 may 2009-cu ildə yayımlanan, baş rollarında Ceyson Steytem və Emi Smartın oynadığı, rejissoru və ssenaristi isə Mark Neveldayn və Brayan Teylor olan döyüş filmidir. == Süjet xətti == İlk filmin bitdiyi yerdən davam edən "Adrenalin 2" Çevin Los-Anceles küçələrində ölümcül tullanışdan xilas olması və daha sonra məxfi bir Çin mafiyası tərəfindən qaçırılması ilə başlayır. Üç aydan sonra isə Çev gözlərini açır və bu zaman məlum olur ki, onun demək olar ki, ölümsüz olan ürəyi cərrahi yolla çıxarılmış və onun yerinə isə işləməsi üçün müntəzəm olaraq elektrik qüvvəsinə ehtiyacı olan batareya ilə işləyən cihaz yerləşdirilmişdir. Onu əsir saxlayanlardan təhlükəli bir formada qaçmağı bacaran Çev yenidən problemlərin içinə düşür. Bu dəfə isə o, xarizmatik meksikalı quldur dəstəsinin lideri olan El Hurondan və əslən Çindən olan bir cinayət təşkilatının rəhbəri 100 yaşlı Poon Donqdan qaçır. Tibbi yardım üçün yenidən Doktor Maylza müraciət edən Çev bu dəfə isə dostu Kaylonun əkiz qardaşı olan Veneradan da dəstək alır. Artıq nə etdiyini bilən sevgilisi Yevaya qovuşan Çev əsl ürəyini tapmaq və onu oğurlayanlardan qisas almaq qərarına gəlir. Beləliklə, o, sağ qalmaq üçün hər şeyin edilə biləcəyi Los-Anceles şəhərində yenidən maraqlı macəralara başlayır. Filmin axırında isə elektrik dirəklərindən dəstək alaraq yanmağa başlayan Çevin ürəyini həkimi yerinə qoyarkən onun öldüyü zənn edilsə də birinci filmdəki kimi yenidən gözlərini qırpır.

Dezara Kristina Çarlz (ing. Dezarae Kristiana Charles; 4 noyabr 1991, Dauninqtaun[d], Pensilvaniya, ABŞ), səhnə adı ilə Adriana Çeçik (ing. Adriana Chechik) — ABŞ fotomodeli və pornoaktrisası.

Adriana — ad. Adriana Lima — Braziliyalı model. Adriana Martin — İspaniyalı oxatan. Adriana Çeçik — ABŞ fotomodeli və pornoaktrisası. Adriana Lopez — Campo Grande şəhərinin meri olan braziliyalı hüquqşünas.