Поиск по словарям.

Cılxa xan — türk və altay mifologiyasında uşaq tanrısı. Uşaq doğulduğunda taleyini təyin edər. Doğumu edən qadını da qoruyur. Uşağı olmayan qadınlar tərəfindən ondan uşaq istənilər. Yakutlarınn mifoloji inanclarında, xeyirxah və "Ayıhı"lardan olan bir ruhdur. İnanışa görə "Cılka Xan", uşaq doğulduğunda onun qədərini təyin edər. Mifoloji mətnlərdə, onun və həyat yoldaşının göylərdə yaşadığı deyilər. Dəğum ruhu uşaq vermədiyi zaman, Yakutlar uşağı bu dəfə "Cılka Xan" dan diləyərlər. Canını "Cılka Xan"ın verdiyi uşağın gələcəyi yaxşı olar və bu uşaq, hər hansı bir xəstəlikdən və ya qəzadan ötəri ölməz. Hevyanların tələf olduğu və ya quraqlıq vaxtlarda, yenə "Cılka Xana yalvarılıp dua edilər.

Yıldo (türk. Ahmet Yıldırım Benayyat; 18 oktyabr 1945, Konya) — türk şoumen, serial aktyoru, keçmiş futbolçu və voleybolçu. Əsl adı Əhməd Yıldırım Benayyat olan Yıldo, Konya ilinin Ereğli şəhərində anadan olub. Ömər Rəşid adında bir böyük qardaşı, 1983 doğulan Alihan adlı bir oğlu vardır. Təhsil həyatı, atasının peşəs səbəbindən Anadolu 'nun müxtəlif şəhər lerinde keçdi. Ankara Respublika Liseyində voleybol oynayarkən 1965-ci ildə Boluspor 'a futbolçu olaraq transfer olduğu üçün Bolu Liseyində lisey təhsil ini tamamladı. Daha sonra, 1973-cü ildə universitet təhsilini İstanbul İqtisadi və ticari Elmlər Akademiyası (indiki Marmara Universiteti) 'nde tamamladı. İdman həyatında ilk dəfə 1962-ci ildə gənclər Türkiyə 400 metr maneəli rekordunu qıraraq adını eşitdirdi. 1965-ci ildə liseydə voleybol oynayarkən Bolusporaa futbolçu olaraq transfer oldu. 1967-ci ildə futbol oynayarkən təkrar voleybola dönən Yıldo, Qalatasaray idman klubunun voleybol komandasında oynadı.

Çılə şəv — Dekabrın 21-dən 22-nə keçən gecə qeyd olunan talış milli bayramı. Çıla şəv ilin ən uzun gecəsində (qış bərabərliyi) qeyd olunur və talış təqvim döngüsündə xüsusi yer tutur. Bayram, talış mifologiyasına görə Xeyirin Şər üzərində qələbəsini və ilin ən sərt vaxtı olan qışı, ardınca yeni il, bahar, təbiətin oyanışı ərəfəsində qüvvələrin yenidən doğulmasını qeyd edir. "Çılə şəv" iki talış sözü olan "çıl" – qırx və "şəv" – gecə sözlərindən olub, hərfi mənada "qırxıncı gecə" və ya "qırx gecə" mənasını verir. Çillə gecəsi sözü azərbaycan dilinə məhz talış dilindən keçmədir. Bu gecədə böyüklər dan yeri sökülənə qədər qədər uşaqlara xalq nağılları, əfsanələr danışır, uşaqlar isə mahnı oxuyur, müxtəlif oyunlar, əyləncələr təşkil edirlər. Bayrama qədər kəsilməsi üçün hər evdə ən azı bir qarpız saxlanılır, əgər qarpız yoxdursa, o gecə kəsilən balqabaq və ya qovun da ola bilər. Qarpız və ya balqabaq, Günəşi simvollaşdırır. Adətə görə insanlar sübh tezdən Günəşin doğulması Xeyirin, Şər üzərində qələbəsini təcəssüm etdirir. Talışların daha bir qədim adətinə görə, həmin gecə yeyilən qovun, balqabaq yaxud qarpız bütün xəstəliklərə qarşı kömək edir.

Bilyö (fr. Bilieu) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Viryo kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — La-Tur-dyu-Pen. INSEE kodu — 38043. Kommunanın 2006-cı il üçün əhalisi 931 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 488 ilə 810 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 450 km cənub-şərqdə, Liondan 65 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 33 km şimal-qərbdə yerləşir.

CISCO, Cisco Systems, Inc. — 1984-cü ildə korporativ şəbəkələr üçün avadanlıqların istehsalı ilə məşğul olan CISCO şirkəti yaradılmışdır. Şirkətin ofisi Kaliforniya ştatının San-Xose şəhərində yerləşir. Prezidenti və baş direktoru Con Çembersdir. CISCO adını San-Francisco şəhərinin sonuncu 5 hərifinin birləşməsindən götürüb.

Cilən — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Arakül kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 2 oktyabr 1992-ci ildən 9 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Cilən kəndi 9 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Kəndi 1840-cı ildə Ermənistanın Qafan rayonunun Balx kəndindən və Cənubi Azərbaycanın Qaradağ mahalından köçüb gəlmiş erməni ailələri Cilan adlı yerdə salmışdılar. Cilan "bataqlıq, sucaq yer" deməkdir. Kənd öz adını salındığı yerin adından almışdır. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qarabağ silsiləsinin ətəyində yerləşir. == Əhalisi == == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil. == Təhsil == Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil.

Migel İqnasio Lillo (isp. Miguel Ignacio Lillo; 27 iyul 1862 – 4 may 1931) — Argentina kimyaçısı, botaniki və zooloqu. == Elmi fəaliyyəti == Migel İqnasio Lillo bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. == Əsərləri == Lillo, M. Contribución al conocimiento de los árboles de Argentina. — Buenos Aires, 1910. — 127 p. == Şərəfinə adlandırılmış taksonlar == Lilloa Speg., 1897 [= Synandrospadix Engl., 1883] †Michelilloa S.Archang. & D.W.Brett, 1963 == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Stafleu F. A., Cowan R. S. Taxonomic Literature : [англ.]. — Ed. 2.

Çilaxor (Ərdəbil)

Çiloe adası́ (isp. Isla de Chiloé) — Sakit okeanda yerləşən, Çiliyə məxsus olan ada. Sahəsi 8394 km² təşkil edir. Çiloe arxipelaqının əsas adası olaraq arxipelaqın 91,4 % ərazisini təşkil edir (9181 km²). Sahəsinə görə Çilinin Odlu Torpaqdan sonra ikinci adasıdır. Cənubi Amerikanın isə sahəsinə görə dördüncü adasıdır. Onun şimaldan cənuba uzunluğu 190 km, maksimal hündürlüyü 1048 metr təşkil edir. Şərqdən qərbə eni 60 km-dir. Şərqi təpəli düzənliklərdən ibarətdir. Ada materikdən Ankud körfəzi və Korkovado körfəzi şərqdən, Cakao boğazı şimaldan, Quafo boğazı ilə isə cənubdan ayrılır.

Çilov (əvvəlki adı: Jiloy) — Azərbaycan Respublikasının Pirallahı rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Bakı şəhərinin Əzizbəyov rayonunun Jiloy qəsəbə inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki Jiloy şəhər tipli qəsəbə Çilov şəhər tipli qəsəbə, Jiloy qəsəbə inzibati-ərazi vahidi Çilov qəsəbə inzibati-ərazi vahidi adlandırılmışdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 21 dekabr 2012-ci il tarixli, 519-IVQ saylı Qərarı ilə Bakı şəhəri Xəzər rayonunun Çilov qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Çilov qəsəbəsi Bakı şəhəri Pirallahı rayonunun inzibati ərazi bölgüsünə daxil edilmiş, Çilov qəsəbə inzibati ərazi dairəsi Bakı şəhəri Xəzər rayonunun tabeliyindən çıxarılaraq Bakı şəhəri Pirallahı rayonunun tabeliyinə verilmişdir. Xəzər dənizinin Abşeron körfəzində eyniadlı arxipelaqa aid olan adadır. Çilov adası səsləşməsinə görə "Jiloy" adlandırılıb. Adanın qədim adı Çilov – Şahilandır, daha əvvəl isə o, Ronis adlanıb. Qəsəbə daha çox neft hasilatı ilə tanınmışdır. 1949-cu ildə qəsəbə statusu almışdır. Əhalisi 1,7 min nəfərdir. Əhalisi əsasən sənaye müəssisələrində və qismən də kənd təsərrüfatı sahələrində çalışır.

Çilər (İsp. Chilenos) — Çili milli etnik qruplar. Çilər əksəriyyəti Çili yaşayır baxmayaraq, əhəmiyyətli icmalar çox ölkələrdə, ən xeyli Argentina və ABŞ-də yaradılıb. Digər böyük Çili icmalar Avstraliya, Kanada və İsveç var. sıra kiçik olsa da, Çili xalqı da Antarktida və Falkland adaları daimi əhalisinin böyük hissəsini təşkil edir.

Çilət — Azərbaycan Respublikası Kəlbəcər rayonunun Çıldıran kəndindən cənubda dağ. Hündürlüyü 1561 m. Cilet variantında da qeydə alınmışdır. Çilət "ciskin, sis, qatı duman" mənasındadır.

Dillo aşağı səviyyəli Linux əməliyyat sistemləri olan kompüterlər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Dillo yalnız sadə HTML/XHTML və HTTP üzərində təsvirləri dəstəkləyir; skript tamamilə nəzərə alınmır. Tətbiq C və C++ kodlaşdırma dillərindən ibarətdir və FLTK əsaslıdır.

Çieko — ad. Çieko Hase — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu. Çieko Homma — keçmiş Yaponiya qadın futbolçusu.

Naz və ya cilvə — şirin görünmək üçün davranılan rəftar və davranışlar.

Çili (isp. Chile) və ya rəsmi adı ilə Çili Respublikası (isp. República de Chile) – Cənubi Amerikada dövlət. Çili şərqdə And dağları ilə qərbdə Sakit okean arasında qalan, şimaldan cənuba 4300 km boyunca uzanan ərazidə yerləşir. Şimalda Peru, şimal-şərqdə Boliviya, şərqdə Argentina ilə həmsərhəddir. Cənubda Dreyk boğazı, qərbdə isə Sakit okeanla əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Santyaqo, ümumi sahəsi 756,096.3 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 18 milyon nəfərdən çoxdur. Çili BMT (1945), BVF (1945), BYİB (1945), ADT (1948), ÜTT (1995),Merkosur (1996, assosiativ üzv) üzvüdür. Ölkənin adı Aymara dilində "dünyanın sonu" mənasını verən "chilli" sözündən gəlir. Tarixçi Xose de Akostanın göstərdiyi kimi, "Chile" sözü keçua dilində "soyuq" və ya "hədd" mənasını verirdi.

Çilə — Sufi dərvişlərin nəfslərini tərbiyə edib təsəvvüf yolunda irəlləmək üçün qırx gün inzivaya çəkilib riyazət (dünyanın rahatlıq və ləzzətlərindən əl çəkmə) və ibadətlə məşğul olmaları.

Dəri — insanın və heyvanların bədənini bir sıra kənar təsirlərdən qoruyan, habelə hissiyyat, tənəffüs və istiliyin tənzimi proseslərində iştirak edən xarici örtükdür. Dəri özündən altda yerləşən toxumaları müxtəlif mexaniki zədələrdən qoruyur, bədənə xəstəlik törədən mikrobları və yad maddələri keçməyə qoymur. Həmçinin, dəri toxumalardan artıq su itkisinə mane olur və bədənin temperatur tənzimində mühüm rol oynayır. Eyni zamanda, dəri onda yerləşən xüsusi törəmələr – reseptorlar vasitəsi ilə xarici mühitin qıcıqlarını (mexaniki, istilik və s.) qəbul etdiyindən duyğu üzvlərindən biridir. Dəridə olan müxtəlif reseptorlar orqanizmlə xarici mühitin qarışılıqlı təsirində böyük rol oynayır. Dəri ifrazat orqanı kimi də dissimilyasiyasının son məhsullarının çox az bir hissəsinin orqanizmdən xaric olunmasında iştirak edir. Dəridə ifrazat məsulları tər və piy vəziləri vasitəsilə xaric olunur. Dəridən tər daima xaric olur və bununla bədənin temperaturu və qanın osmotik təzyiqi tənzim olunur. İnsan bir gündə 500-900 sm³ tər xaric edir. Yay aylarında isə tərin miqdarı 2-3 dəfə artır.

Xuan Emmanuel Kulio (30 avqust 1983, Buenos-Ayres) — Türkiyənin "Galatasaray" futbol klubunun argentinalı futbolçusu. == Futbol kariyerası == Kulio 19 yaşında futbol oynamağa başlamışdır. Əvvəllər isə tikintidə işləmişdir. O, 16 sentyabr 2008-ci il tarixində UEFA Çempionlar Liqasında "AS Roma" futbol klubu ilə oyunda vurduğu iki qolla komandasına qalibiyyəti gətirir və matçın ən yaxşı oyunçusu adlandırılır. == "CFR Cluj"dakı oyunları == Liga I (2): 2007–08, 2009–10 Romanian Cup (3): 2008, 2009, 2010 Romanian Supercup (2): 2009, 2010 == "Galatasaray"da oyunları == Culionu transfer etmək üçün "Galatasaray" futbol klubu "Cluj" klubuna 2 milyon avro məbləğ ödəyir. 6 yanvar 2010 tarixində "Galatasaray" ilə 2013–2014 futbol sezonunun sonuna kimi müqavilə bağlayır. Türk klubundakı oyunu ilə tez bir zamanda azarkeşlərin rəğbətini qazanır.

Kiçik Çillə (az.-əski. کیچیک چیلله‎) – Azərbaycan xalq təqviminə görə qışın ikinci ayı. Bu dövrdə Səddə və Xızır Nəbi bayramları keçirilir. == Müddəti == Kiçik Çillə Böyük Çillədən sonrakı, Boz aydan əvvəlki qış ayıdır. 20 gün davam edir, fevralın 1-dən 20-nə qədərdir. == Təsviri == Kiçik Çillə qışın ən sərt keçdiyi dövrdür. Buna görə də bu dövr "qışın oğlan çağı", "qışın zəlo-zəlo vaxtı", "girəvəli qış" da adlandırılır. Kiçik Çillənin "yalquzaq zamanı" adlanan ilk 10 günü daha şiddətli keçir. Kiçik Çillə xalq inanclarında əsəbi oğlan kimi təsvir edilir, bu dövr dəqiq olmamasına görə xaos dövrüdür. Kiçik Çillənin ilk günündən Xıdır Nəbi bayramına hazırlıqlar gedir.

Luidji Lilio (ing. Aloysius Lilius, rus. Луиджи Лилио, təq. 1510[…], Çiro[d], Kalabriya – təq. 1576, Roma) — İtaliya həkimi və riyaziyyatçısıdır; Roma papası XIII Qriqori (1582-ci il) tərəfindən aparılan islahat nəticəsində qəbul edilmiş təqvimin layihəsinin yaradıcılarından biridir, o, indi də Qriqorian təqvimi adlanır. == Həyatı == 1510-cu ildə doğulub. 1576-cı ildə vəfat edib.

Monsteru-Milyö (fr. Monsteroux-Milieu) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Boreper kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vyen. INSEE kodu — 38244. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 516 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 267 ilə 425 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 430 km cənub-şərqdə, Liondan 38 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 70 km şimal-qərbdə yerləşir.

Qaleatsso Çiano əsil adı: Gian Galeazzo Giano, Cortellazzo və Buccari'nin 2-ci qrafı (/ˈtʃɑːnoʊ/ CHAH-noh, italyan: [ɡaleˈattso ˈtʃaːno]; 18 mart 1903[…], Livorno, Toskana – 11 yanvar 1944[…], Verona, Veneto) — O, 1936-1943-cü illərdə qayınatası Benito Mussolininin hökumətində Xarici İşlər Naziri vəzifəsində çalışmış italyan diplomatı və siyasətçisi idi. Bu dövrdə o, hökumət başçısı kimi Mussolininin ən çox ehtimal olunan varisi kimi görülürdü. O, Milli Faşist Partiyasının qurucu üzvü admiral Kostanzo Çianonun oğlu idi; ata və oğul hər ikisi 1922-ci ildə Mussolininin Romaya yürüşündə iştirak etdilər. Ciano İtaliya-Efiopiya müharibəsində (1935-36) hərəkətə keçdi və qayıtdıqdan sonra Xarici İşlər Naziri təyin edildi. İkinci Dünya Müharibəsində bir sıra Axis məğlubiyyətlərindən sonra, Çiano İtaliyanın çıxması üçün təzyiq göstərməyə başladı və nəticədə o, vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı. Daha sonra Vatikanda səfir vəzifəsində çalışıb. 1943-cü ilin iyulunda Ciano Mussolinini devirməyə və sonradan həbs etməyə məcbur edən Böyük Faşizm Şurasının üzvləri arasında idi. Ciano Almaniyaya qaçmağa davam etdi, lakin həbs edildi və İtaliya Sosial Respublikasının Salo şəhərində yerləşən Mussolininin yeni rejiminə təhvil verildi. Alman təzyiqi altında Mussolini Cianonun ölümünü əmr etdi və 1944-cü ilin yanvarında o, güllələnərək edam edildi. Ciano "Üçüncü Reyxin yüksəlişi və süqutu" filmində və dörd saatlıq HBO sənədli dramında Uilyam Şirer də daxil olmaqla, bir neçə tarixçi tərəfindən mənbə kimi istifadə edilən gündəlik yazıb və geridə qoyub.

Silbo Gomero — İspaniyanın Kanar adaları arxipelaqına aid La Qomera adasında istifadə olunan sadəcə fitdən ibarət ünsiyyət vasitəsi. Yerlilər tərəfindən El Silbo olaraq adlandırılan fit dili məişətdə hələ də aktiv şəkildə istifadə olunur. İki sait və 4 samitdən ibarət fit dili dərin vadilər və sıldırımlı qayalara malik adada mükəmməl ünsiyyət vasitəsidir. 3.2 km məsafəni qət etməyə qadir olan fit bu cəhətdən adi nitq imkanlarını üstələyir. Dilin yaranması barədə dəqiq məlumat yoxdur. Lakin məlumdur ki, 15-ci əsrdə, avropalıların La Qomerada məskunlaşmağa başladığı dövrdə adanın Şimali Afrika mənşəli sakinləri fit dilindən istifadə ediblər. Yerlilərin dilini əks etdirən fit sonradan mənimsənilərək İspan dilinə uyğunlaşdırılıb. La Qomera sakinləri fit dilinin 1940 və 1950-ci illərdə geniş işlədildiyini xatırlayırlar. İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı illərdə iqtisadi çətinliklər üzündən yerlilər adanı tərk etməyə başlayıblar. Eyni zamanda rabitə ilə yol şəbəkəsinin inkişafı ilə fit dilinə olan ehtiyac da get-gedə azalmaqda idi.

İlxan Çilər (1972, Dənizli) — türk yazıçısı və iş adamı. 1993-cü ildə Yaşar Nəbi Gənclik Mükafatları 'Möhtəşəm Hekayə Mükafatını' qazanan yazıçı Sürgün kitabı ilə 2011-ci ildə Avropa Birliyi Ədəbiyyat Mükafatına layiq görülüb. Onun hekayə və məqalələri iyirmidən çox milli və beynəlxalq antologiyada dərc olunur. Dənizlidə doğulub, İzmirdə böyüyüb. 1990-cı ildə İzmir Özəl Türk Kollecini bitirmişdir. 10 yaşında şeir yazmağa başlayıb. Orta məktəbdə oxuyarkən teatr tamaşaları və daha sonra gündəliklər yazaraq ədəbi əsərlər yaratmağa davam etmişdir. 1993-cü ildə Yaşar Nəbi Gənclik Mükafatları "Möhtəşəm Hekayə Mükafatı"na layiq görülüb. Boğaziçi Universitetinin Beynəlxalq Əlaqələr və Siyasi Elmlər fakültəsini bitirib. Öz ifadəsinə görə, o, Boğaziçi Universitetində tələbə olarkən şüurlu şəkildə öz sözləri ilə hekayələr yazmağa başlayıb.

Çıx Yaşıl Düzə - Azərbaycan musiqiçisi Qara Dərvişin National Pearls albomuna daxil olan mahnısı. Mahnının sözləri İslam Səfərliyə, bəstə Arif Məlikova, aranjemanı isə Qara Dərvişə aiddir.