Поиск по словарям.

Boqatı adası — Yeni Torpaq arxipelaqına daxil olan iri bir ada. İnzibati cəhətdən Rusiyanın Arxangelsk vilayəti ərazisinə daxildir. Ada Barens dənizi ilə əhatələnmişdir. Maksimmal hündürlüyü 42 metrdir. Şimal adasının qərb sahillərində yerləşən Ruski Havan körfəzinin akvatoriyasına aiddir. 1927-ci ildə Rudolf Samoyloviçin rəhbərliyi altında "Şimalı araşdırma İnstitutu" tərəfindən təşkil olunmuş ekspedisiya zamanı hazırkı adı verilmişdir.

Boşadır — 1728-ci ildə İrəvan əyalətinin Dərələyəz nahiyəsində kənd adı Başqa adı Daylaqan (yenə orada).

Ceyms Botrayt (ing. James Stephen Boatwright) — CAR botaniki.Bioqrafiya == Elmi fəaliyyəti == 360-a qədər takson təsnif etmiş Ceyms Botrayt toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. == Əsərləri == Kyalangalilwa, B., Boatwright, J.S., Daru, B.H., Maurin, O. & Bank, M. 2013. Phylogenetic position and revised classification of Acacia s.l. (Fabaceae: Mimosoideae) in Africa, including new combinations in Vachellia and Senegalia. Botanical Journal of the Linnean Society 172(4): 500–523. DOI: 10.1111/boj.12047J. S. Boatwright, M. M. le Roux, M. Wink, T. Morozova, B. Van Wyk less. Phylogenetic Relationships of Tribe Crotalarieae (Fabaceae) Inferred from DNA Sequences and Morphology. 2008. DOI:10.1600/036364408786500271.

Qatır — atla uzunqulağı cütləşdirməklə əldə edilmiş, təsərrüfatda mühüm əhəmiyyət kəsb etmiş, əhliləşdirilmiş heyvan. == Qatır nəqliyyat vasitəsi kimi == Azərbaycanın dağlıq və dağətəyi bölgələrində minik vasitəsi kimi hələ qədim zamanlardan qatırdan da geniş istifadə olunmuşdur. Çoxlu yükgötürmə qabiliyyəti, sıldırımlı dağ yoları üçün daha münasibliyi, aclığa və susuzluğa daha davamlı olması onun əhəmiyyətli nəqliyyat vasitələrindən birinə çevrilməsinə şərait yaratmışdır. Qatır Qafqazda ən azı ilk sinifli cəmiyyət dövründən əsas nəqliyyat vasitələrindən biri olmuşdur. Qatırı, atla uzunqulağı cütləşdirməklə də əldə edirdilər. Aşşur və Urartu, həmçinin orta əsr mənbələrinə əsasən, hələ qədim zamanlardan Cənubi Qafqazın dağlıq bölgələrində yük daşımaq üçün qatırdan istifadə edilmişdir. Vaxtilə Azərbaycanda olmuş, X əsr ərəb coğrafiyaşünas səyyahı İbn Hövqəl yazırdı ki, "burada sağlam gövdəli, güclü, dözümlü qatır cinsləri yetişdirilir". Bərdə də yetişdirilən qatır cinsləri o qədər şöhrət qazanmışdılar ki, onları Xorasan, Suriyaya və başqa ölkələrə aparırdılar. Avropa səyyahı L.Çempenin yazdığına görə, hər il 500, bəzən də 1000 baş qatıra yüklənmiş Azərbaycan ipəyi ölkənin sərhədlərində uzaqlara aprılırdı. XIX-XX əsrlərin əvvəllərində Azərbaycanda qatırdan geniş istifad olunması davam edirdi.

Bağatur xaqan — Tardu xaqanın oğlu, Göytürk xaqanı. Öncələr dövlətin şimal hissələrini idarə edirdi. == Hakimiyyəti == Xaqanlığa Tuluların dəstəyi ilə öz qardaşı oğlu Tonqu öldürərək gəlmişdi. Tan sülaləsindən bir şahzadə ilə evlənmək istəsə də buna nail olmadan üsyan nəticəsində devrildi. Altay dağlarına qaçdısa da orda öldürüldü. Yerinə Nuşibilərin dəstəklədiyi, öncəki xaqanın oğlu Si Yabqu xaqan gəldi.

Boğayrı və ya Bəğayrı Gəraylı elinin oymaqlarındandı.3 əsr qabaqdan İsfərayenin neçə qismində və Nişapur ilə Səbzivarın neçə kəndində yaşayırdılar.Əfşarlar dövründə, Boğayrıların neçə başçısı Azərbaycan və Gürcüstanın baş komandiri və Farsın hakimi oldular.Fətəli şah Qacar dövründə bu tayfanın bəzi əmirləri dəfələrlə Qacar dövlət ilə düşmənçiliyə qalxdılar. Onların ən məşhuru Səadət Qulu xan Boğayrı və qardaşları idi.Nasirəddin şah Qacar dövründə Boğayrı əmirlərinin gücü, tədricən azaldı və irsi hükimət Boğayrı əmirlərinin ailəsindən çıxdı.İndi bu oymağın törəmələri Esfərayenin Bam və Səfiabad şəhərləri ilə yanaşı Məşhəd və Tehranda da yaşayırlar. == Bəğayirilər Nadir şah dövründə == Nadirqulu xana qarşı fitnə quran qüvvələr bununla da kifayətlənmədilər. Onlar qərara aldılar ki, Nişapurla Səbzəvar arasında məskunlaşan Bəğayiri tayfasına divan tutsunlar. Çünki bu tayfa Nadiri müdafiə edirdi və həmin tayfanın talan edilməsi Nadiri də özündən çıxara bilərdi. Nadir Herata tərəf hərəkət etdiyi zaman doğrudan da Səbzəvar ətrafında toplanmış olan dəstələr Bəğayiri camaatını soyub talamağa başladılar. Bəğayiri camaatı onları təhdid edən təhlükənin xeyli ciddi olduğunu görüb şah qoşunlarına qarşı müxalifət yaratdılar və müqavimətə əl atdılar. Eyni zamanda baş verənlər barədə Nadirə xəbər göndərdilər. Bu xəbəri alan kimi Nadir qoşunları ilə yenidən Məşhədə döndü. Əbdali əfqanları da bundan istifadə etdilər.

Rodriqo Manuel Boqarin Ximenes (isp. Rodrigo Manuel Bogarín Giménez; 24 may 1997, Asunsyon, Paraqvay) — Paraqvay təmsilçilərindən olan Quarani klubunda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar Paraqvay futbolçusudur. == Klub karyerası == Boqarin peşəkar karyerasına Quarani klubunda başlamışdır. O, peşəkar karyerasında debütünü 6 dekabr 2014-cü ildə Paraqvay Premyer Liqasında 3 fevral klubuna qarşı oyunda etmişdir. Boqarin ilk qolunu 21 fevral 2015-ci ildə Quarani klubu ilə Sportivo San-Lorenso klubuna qarşı oyunda vurmuşdur. 2016-cı ildə Boqarin klubu ilə Paraqvay çempionu olmuşdur. == Milli karyerası == 2017-ci ildə Boqarin Paraqvayın gənclərdən ibarət milli komandası ilə Ekvadorun ev sahibliyi ilə keçirilən Cənubi Amerika Gənclər Çempionatında iştirak etmişdir. Turnirdə Boqarin Kolumbiya, Çili, Braziliya və Ekvador milli komandalarına qarşı oyunlarda meydana çıxmışdır.

Şmeral Boqumir — (25.10.1880, Trşebiç-8.05.1941, Moskva) Çexoslovakiya və beynəlxalq fəhlə və komunist hərəkatı xadimi. Hüquq doktoru (1904). 1897 ildən Çexoslovakiya S.-D. Fəhlə Partiyasının (ÇSDFP) üzvü; 1914-1917 illərdə ÇSDFP-nin sədri olmuşdur. Çex torpaqlarında Oktyabr ümumi siyasi tətilinin (1918) təşkilatçılarından biri idi. 1920 ildə Sovet Rusiyasında olmuş, V.İ.Leninlə görüşmüşdür. “Sovet Rusiyası haqqında həqiqət” kitabında (1920, Praqa) Böyük Oktyabr sosialist inqilabının beynəlxalq əhəmiyyətini göstərmişdir. Ş. Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının (ÇKP;1921) bani və rəhbərlərindəndir. 1920-1929 illərdə Milli məclisin deputatı, 1935-1938 illərdə senator olmuşdur. 1922-1935 illərdə Kominternin İçraiyyə Komitəsinin və onun Rəyasət Heyətinin, 1935 ildən isə Kominternin Beynəlmiləl Nəzarət Komissiyasının üzvü idi. 1938 ildə ÇKP MK-nın qərarı ilə ÇKP-nin rəhbər mərkəzində işləmişdir.

Abşeron boğazı - Abşeron yarımadasının şərqini Pirallahı adasının qərb hissəsindən ayırır. Boğazın uzunluğu 12 km-dən bir qədər çoxdur. Eni şimaldan cənuba doğru kiçilir. Bölgə inzibati cəhətdən Pirallahı rayonu ərazisinə daxildir. Boğazda əsasən qış ayları xəzri, yayda isə gilavar küləkləri əsir. == Tarixi == Tarixən boğaz gəmi və qayıqlar vastəsi ilə Pirallahı adası arasında əlaqə yaradılırdı. 1939-cu ildə Azərneftyağ Sənaye Nazirliyi tərəfindən Moskva şəhərində "Damba" tipli körpü tikilməsi üçün layihə təsdiq edilmişdir. Adanı sahilə birləşdirən dambanın tikintisi 1941-ci ildə başlanılmış, 1944-cu ildə başa çatdırılmışdır. Bununla da faktiki olaraq, Pirallahı adası yarımadaya çevrilmişdir. Abşeron körfəzi isə iki hissəyə bölünmüşdür.

Alas boğazı - Lombok adasını Sumbava adasından ayırır. Bu adalar İndoneziyanın Qərbi Nusa Tenggara vilayətinə aiddir. Boğazın əmələ gəlməsi 14000 il bundan əvvələ aiddir. Uzunluğu 75 km, eni 15–40 km arası dəyişir. Boğazın yaxınlığında Alor boğazı və Lombok boğazı vardır. Boğazda Lombok, Adonara, Sumbava, Flores, Sumbata, Solor və Konada adaları yerləşir. Hind okeanını Sakit okeanından ayırır.

Alor boğazı (ind. Selat Alor) və ya Alloo boğazı — İndoneziyada yerləşən və Solor arxipelaqını Alor arxipelaqından ayıran boğaz. Bu adalar İndoneziyanın Şərqi Nusa Tenqqara vilayətinə aiddir. Sakit okeanına aid olan Banda dənizini Savu dənizi ilə birləşdirir. Pantar adasını Lembata adasından ayırır.

Amukta boğazı (ing. Amukta Pass) - Sakit okeanı Berinq dənizi ilə birləşdirir, genişliyi ilə fərqlənir. Aleut adaları hövzəsində yerləşir. Amukta və Siquam adalarını ayırır. Siquam qərbdə, Amukta isə şərqdə yerləşir. == 2011-ci il zəlzələsi == 23 iyun 2011- ci ildə Alyaska vaxtı ilə 7:10 Amukta boğazında 20 mil (32 km) cənubda 7,4, ardından isə 7,2 bal gücündə zəlzələ baş verib. Zəlzələnin təsiri 155 mil (250 km) radiusunda yayılır. Ardından sunami baş verir. == Ədəbiyyat == Merriam-Webster's Geographical Dictionary, Third Edition. Springfield, Massachusetts: Merriam-Webster, Incorporated, 1997.

Amçitka boğazı (ing. Amchitka Pass) Boğaz Aleut adaları hövzəsinədə yerləşir. Boğaz Siçovul adasını Delarov adasından ayırır. Ən ensiz yeri 50 mil, ən dayaz yeri isə 49 m təşkil edir. Ən dərin yeri isə 1000 m-dir. Gəmilərə boğazın hər iki sahilindən 5 mil aralı üzmək məsləhət görülür. Pis havalarda xırda və orta tutumlu gəmilərin üzməsi təhlükəlidir. Burada güclü axınlar olur ki, oda böyük dağıntılara səbəb olur. Sahəsi 308,6 km² təşkil edir. Boğaz Berinq dənizi Sakit okean ilə birləşdirir.

Andikitira boğazı -Andikitira adasını Krit adasından ayırır. Aralıq dənizini Egey dənizi ilə birləşdirən üç əsas boğazdan biridir. Eni 30 km, dərinliyi 823 m təşkil edir. Andikitira adasında Apolitares, Aqriya-Qramvus adasında Kokala burunları vardır.

Antarktik boğazı- Juenvil adası ilə Antarktik yarımadasını bir-birindən ayırır. Onun uzunluğu 50 km (30 mil), eni isə 11–19 km arası dəyişir (7-12 mil). Adlanmasına gəldikdə isə bu boğazı İsveç səyyahı Otto Nordenşeldin Antarktidaya espedisiya nəticəsində kəşf edilir. Boğazı isə 1902-ci ildə kapitan Karl Anton Lares “Antarktik” gəmisində keçmişdir. Demək olar ki, ilin böyük qismi buzla örtülü olur.

Antoş boğazı — Fransanın Biskay körfəzi hövzəsində yerləşən İl-de-Pe adaları ilə Oleron adası arasında yerləşir. Ərazi baxımından şərqi Aşağı Saranta departamenti, digər hissəsi Bask reydi ərazisində yerləşir. Ərazidə fransız donanması (Zaxarii Alman) və Britaniya donanması (Ceyms Uambe) arasında dəniz döyüşü baş vermişdir. Napoleon dönəmində Boyard qalası əsas istinadgaha çevrilir. Vaterloo döyüşündən sonra ABŞ-a qaçmaq istəsə də limanın Britaniya donanması tərəfindən mühasirəsi onu təslim olmağa vadar edir. Sonradan Müqəddəs Yelena adasına sürgün edilir. İkinci Dünya müharibəsi dönəmində bölgəni faşizm güvvələri işğal edərək burada güçlü müdafiə istinadgahı təşkil edilir. Üstəlik burada Kriqsmarin və La-Pasel sualtı qayıq bazası yaradılır. Avropada ikinci cəbhə açılanda belə ərazi yenə də faşistlərin əlində qalırdı.

Arabat boğazı - Kryac adasını Arabat əqrəbindən (Ukrayna, Krım yarımadası) ayırır. Azov dənizini Sivaş körfəzi ilə birləşdirir. Uzunluğu 6 km, eni ortalama olaraq 100 m, Azoz dənizi ilə birləşdiyi yerdə 150 m təşkil edir. Yaxın zamanlara qədər boğaz mövcud olmamış və Arabat bərzəxi üzərində dəmir yolu fəaliyyət göstərmişdir. 1970-ci ilin mart ayında bölgədə baş verən və gücü 30–35 km/s-a çatan fırtına baş verir və nəticədə bərzəx boğaza çevrilir. Rusiya vətəndaş müharibəsində Ağlarla Qırmızılarla baş verən əsas döyüşlər burada olmuşdur. Sahillərində yaşayış məntəqəsi yoxdur.

Avstriya boğazı — Frans-İosif arxipelaqına daxil olan adaları ayırır. Arxengelsk vilayətinin ərazisinə daxildir. Boğaz 1874-cü ildə Avstriya-Macarıstan ekspedisiyası tərəfindən kəşf edilir. Ekspedisiya tərəfindən anoloji olaraq Avstriya adlandırılmışdır.

Babül-Məndəb boğazı (ərəb. باب المندب‎ Babül-məndəb — kədər, göz yaşı darvazası) — Ərəbistan yarımadasının cənub-qərbinin qurtaracağı ilə Afrika arasında boğaz. Qırmızı dənizi Ədən körfəzi və Ərəbistan dənizi ilə birləşdirir. Uzunluğu 109 km, Ən ensiz yeri 26 km, farvaterdə ən dayaz yeri 31 metrdir. Perim adası boğazı iki keçidə (Böyük və Kiçik) bölür. Boğazın böyük iqtisadi və strateji əhəmiyyəti var. Avropadan Şərqi və Cənubi Asiyaya, Avstraliyaya yol Babül-Məndəb boğazından keçir.

Bodunq boğazı (ind. Bodung Selat) - Bodunq boğazı Malay arxipelaqına aid olan İndoneziyaya məxsus Bali, Nusa Penida adalarını ayırır. Fevral 1942-ci ildə İkinci Dünya müharibəsinə aid olan Bodunq boğazı döyüşü baş vermişdir. Boğazın əsas limanı Padanq Bey şəhəridir. == Coğrafiyası == Sakit okeanına aid olan Bali dənizininə aid (şimaldan) Lombok boğazını Hind okeanı (qərbdən) ilə birləşdirir. Boğazın uzunluğu 60 km, eni isə 20 km təşkil edir. Lombok boğazının bir keçidini təşkil edir.

Bali boğazı (ind. Selat Bali) - Malay arxipelaqına daxil olan Yava adasını Bali adasından ayırır. Sakit okeanına daxil olan Bali dənizini Hind okeanı ilə birləşdirir. == Coğrafiyası == Ən dar yeri 2,4 km, ən dərin yeri isə 60 metr təşkil edir. Boğaz təbii sərhəd olaraq Böyük Zond adalarını, Kiçik Zond adalarından (Flores, Timor, Sumba, Sumbava, Lombok) ayırır. Yava adası sahilində Banyuvanqi, Vonqsoredjo, Ketapanq, Bali adasında Qilimanuk, Melaya adlı yaşayış məntəqələri vardır. Hər iki ada arasında kiçik adalar və qayalıqlar vardır. == Təbiəti == Boğazın suyu Bali dənizinin suyunun xüsusiyyətlərinə uyğundur. Suyun temperaturu 27 - 28 S təşkil edir. Bura tökülən çaylar suyun duzluğuna az təsir göstərir.

Bangka Boğazı İndoneziya Yava dənizindəki Sumatra adasını Banqka (ind. Pulau Banka) adasından ayıran boğazdır.

Bass boğazı — Sakit okeanı Hind okeanı ilə birləşdirən coğrafi boğaz. Avstraliya materikini Tasmaniya adasından ayırır. Boğazın eni 240 km, orta dərinliyi isə 50 m təşkil edir. Boğazın əmələ gəlməsi 10,000 il bundan əvvələ təsadüf edir. Belə ki, Tasman adası materikin bir hissəsi olmuşdur. Suyun qalxması nəticəsində Tasman adası əmələ gəlmişdir. Adına gəldikdə isə onu ilk dəfə üzüb keçən Metyu Flinders tərəfindən gəmi həkimi Corc Bassın şərəfinə vermişdir (1798). 21 oktyabr 1978-ci ildə boğazın üzərindən uçan Federik Valentik səssiz-səmirsiz itkin düşmüşdür.

Berinq boğazı (bering) — Çukot dənizi ilə Berinq dənizini bir-birinə bağlayır. Berinq boğazı, Asiyanın ən şərq nöqtəsi (169 ° 44 'W) ilə Amerikanın ən qərb nöqtəsi (168 ° 05' W) arasında bir boğazdır. Rusiya ilə ABŞ (Alyaska) arasında coğrafi bir sərhəd mövqeyində olması ilə birlikdə Amerika və Asiya qitələrinin bir-birinə ən yaxın olduğu yerdir. Boğaz təxminən 83 km genişliyində, 30–50 m dərinliyində olub şimalındakı Çukot dənizi (Şimal Buzlu okean) ilə cənubundakı Berinq dənizini (Sakit Okean) bir-birinə bağlayır. 1648-ci ildə Semyon Dejnev tərəfindən keçildiyi qəbul edilməsinə baxmayaraq, adını boğazı 1728-ci ildə keçən Rus əsilli Danimarkalı səyyah Vitus Berinqdən almışdır. Buzlaq dövründə boğazın bir quru körpü rolu oynadığı məlumdur. Bəzi elm adamları, bu çağlarda suların böyük hissəsinin buza çevrilərək dəniz səviyyəsini saldığına və daha çox quru parçasını göz önünə çıxardığına inanır; bəziləri də boğazın tamamilə donduğunu, beləliklə insanlarla heyvanların üzərindən keçməsinin mümkün olduğuna inanır. == Mənbə == PBS Video of St.

Berkezund boğazı (isv. Björkösund, fin Koivistonsalmi) - Baltik dənizinin akvatoriyasına daxil olan Fin körfəzi ərazisində yerləşir. Materikin Kiperort yarımadasını Berk arxipelaqına daxil olan Berezov adasından ayırır. Sərt qış ayları boğaz donur. == Mənbə == Fin körfəzinin dib xəritəsi.