Поиск по словарям.

Korporasiya termini latın dilində olan "corporatio" – birlik sözündən yaranmışdır. İstənilən cəmiyyətdə müəyyən məqsədlərə çatmaq üçün birliklər yaranır. Bu birliklərə daxil olan subyektlərin öz aralarında və bu subyektlərlə cəmiyyətin digər üzvləri arasında qarşılıqlı əlaqəni yaratmaq üçün müəyyən vasitə olmalıdır. İnformasiya belə bir vasitədir. Hər bir birlikdə olan informasiya həmin birliyi xarakterizə edir. Bundan başqa birliyə daxil olan subyektlər arsında informasiyanın paylanmasına və mübadiləsinə imkan verən bir əlaqə vasitəsinə ehtiyac yaranır. Birliyin subyektləri arasında informasiyanın paylanmasını və mübadiləsini həyata keçirmək üçün dil, kodlaşdırma, şifrləmə və şəbəkə texnologiyaları vasitə kimi istifadə oluna bilər. Korporasiya – subyektlərin ümumi məqsədə çatmaq üçün yaratdığı birlikdir. Korporasiyanın subyektləri arasında informasiya mübadiləsini həyata keçirmək üçün korporasiya daxilində başa düşülən, razılaşdırılmış və mühafizə olunan əlaqə yaradırlar. == Korporasiyanın üç əsas elementi == Korporasiyanın yaradılması üçün üç əsas elementin olması vacibdir.

Dövlət-korporasiya cinayəti — Kramer və Michalowski tərəfindən 1990-cı ildə kriminologiya elminə bəxş edilmiş termin. Kramer və Michalowski-ə görə, dövlət və korporasiyaların birgə törətdikləri cəmiyyətə zərərli və qeyri-qanuni əməllər, habelə, dövlətin üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirməməsindən bəhrələnən korporasiyaların törətdikləri cinayətlər dövlət-korporasiya yaxud dövlət-şirkət cinayətləri adlanır. Tənqidi kriminologiyanın bir hissəsi olan bu mövzu olduqca yeni olduğundan bu sahədə çoxsaylı genişmiqyaslı tədqiqatlara ehtiyac var, amma ki, Kramer və Michalowski-nin nəzəriyyəsi yarandığı gündən etibarən bir çox böyük miqyaslı cinayətlərə yeni baxış prizmaları ortaya çıxmaqdadır.

Korporativ hüquq – kommersiya hüququ institutu olaraq, özündə hüquqi şəxsin təsis olunmasını və fəaliyyəti ilə bağlı münasibətlərin hüquqi nizamlanmasının xüsusi və ümumi metodlarını, davranış norma və qaydalarının vəhdətini təşkil edir. Bu, hüquqi şəxslərin statusunu, fəaliyyətini və yaradılmasını tənzimləyən, eləcə də korporativ münasibətlərin bütün iştirakçıları üçün mütləq olan və dövlət məcburiyyətinin təsiri ilə qorunan hüquq normaları sistemidir. Həmçinin korporasiyanın idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən edilən, onların üzvlərinin iradəsini əks etdirən, korporasiyanın bütün iştirakçıları üçün mütləq olan və korporativ məcburiyyət gücü ilə qorunan, onun yetərsizliyi zamanı isə dövlət məcburiyyəti gücü ilə qorunan normaların cəmidir. Korporativ hüquq elmi biliklərin bir sahəsi kimi özündə korporativ normaların, doktrinal tədqiqatların, eləcə də əsas anlayışların təyini, korporativ münasibətlərinin hüquqi tənzimləməsi prinsipləri, nəzəriyyələri və korporativ hüququn predmeti olan tətbiqi baxışların işlənib hazırlanması da daxil olmaqla korporativ hüquqi münasibətləri birləşdirir. Korporativ hüquq elmi dedikdə təşkilatın hüquqi tənzimlənməsi və korporasiyanın fəaliyyəti haqda olan dinamik inkişaf edən bilik sahəsi (sistemi) başa düşülür. O, korporasiyanın yaranması və fəaliyyəti, korporativ münasibətlərin mahiyyəti ilə bağlı olan obyektiv qanunauyğunluqları öyrənir. == Ədəbiyyat == Emin Kərimov. Azərbaycan korporativ (şirkətlər) hüququ. Bakı, 2014, 233 səh.

Korporativ idarəetmə — biznesin təşkilati-hüquqi formasının idarə olunması, təşkilati srukturların optimallaşdırılması, qəbul olunmuş məqsədlərə müvafiq olaraq kompaniyanın firmalararası və firmadaxili münasibətlərinin qurulması. Korporativ idarəetməni xüsusi tip kimi ayırsaq başlıca xüsusiyyətləri korporasiyanın spesifikliyi ilə şərtlənən idarəetmə obyekti olaraq onu müəyyənləşdirir: "Səhmdarların prioritet maraqları və onların korporasiyanın inkişafındakı rolu üzərində qurulan idarəetmə, səhmdarların qarşılıqlı təsirini nəzərdə tutan mülkiyyət hüquqlarının reallaşdırılmasını hesaba alan idaretmə və sonda, korporativ mədəniyyəti doğuran idarəetmə, başqa sözlə, ümumi ənənələr kompleksi, nizamnamələr, davranışlar prinsipi kimi başa düşülür". Korporativ idarəetmənin başlıca funksiyası — mülkiyyətçilərin, başqa sözlə, korporasiya təşkil edən maliyyə resurslarının maraqları çərçivəsində korporasiyanın işinin təmin olunmasıdır.

Korporativ katib — Korporativ İdarəetmə Məcəlləsinə görə səhmdarlarla qarşılıqlı əlaqəni, səhmdarların hüquq və mənafelərini qorumaq üçün şirkətin fəaliyyətlərinin koordinasiyasını, həmçinin direktorlar şurasının işini təmin edən bir səhmdar cəmiyyətin (şirkətin) işçisi. Korporativ katibin fəaliyyəti şirkətin inkişafını sahiblərinin mənafeyi naminə idarəetmənin səmərəliliyinin artırılmasına, şirkətin investisiya cəlbediciliyinin artırılmasına, kapitallaşmasının artırılmasına, müəssisənin gəlirliliyinin artırılmasına yönəldilmişdir. Korporativ katibdən vəzifələrini yerinə yetirmək üçün kifayət qədər müəyyən səviyyədə peşəkar bilik, təcrübə və vərdişlərə sahib olması tələb olunur. Korporativ katib qüsursuz bir nüfuza sahib olmalı və səhmdarlar tərəfindən etibar edilməlidir. Korporativ katibin səhmdar cəmiyyətinin icra orqanlarından kifayət qədər müstəqilliyi olmalı və tapşırıqları yerinə yetirmək üçün səlahiyyəti və mənbələri olmalıdır. == Yaranması == Korporativ katiblik institutu XIX əsrin ortalarında Böyük Britaniyada yaranmışdır. 1855-ci ildə ölkədə məhdud məsuliyyət leqallaşdırıldı və 1862-ci ildə ilk Şirkətlər Qanunu qəbul edildi və bu, səhmdar cəmiyyətlərinin sayının sürətlə artmasına səbəb oldu. 1892-ci ildə Böyük Britaniyada onsuz da 15 min cəmiyyət var idi. Korporativ idarəçiliyinin təşkilini asanlaşdırmaq üçün şirkət katibi vəzifəsi ortaya çıxdı. 1891-ci ildə onların maraqlarını təmsil etmək üçün Böyük Britaniyada Katiblər İnstitutu (Institute of Secretaries) quruldu.

Korporativ maliyyə (təşkilatın maliyyəsi, ing. Corporate finance) — maliyyələşmə mənbələri, korporasiyaların kapital strukturu, menecerlərin firmanın səhmdarlar üçün dəyərini artırmaq üçün gördüyü tədbirlər və maliyyə resurslarının bölüşdürülməsi üçün istifadə olunan alətlər və təhlillərlə məşğul olan maliyyə sahəsi. == Tərifi == Amerikalı professor Stiven Rossun fikrincə, korporativ maliyyə biznes qərarları, pul vəsaitlərinin hərəkəti və firmanın səhmlərinin dəyəri arasındakı əlaqənin öyrənilməsidir. Bir sıra iqtisadçılar təşkilatın maliyyəsini təşkilatın təsərrüfat fəaliyyəti zamanı yaranan və onun pul vəsaitlərinin hərəkətinin formalaşması, bölüşdürülməsi və istifadəsi ilə bağlı olan iqtisadi münasibətlər kimi müəyyən edirlər. == Korporativ maliyyənin vəzifələri == Korporativ maliyyənin vəzifələrindən biri təşkilatın xərclərinin davamlı olaraq pul vəsaitləri ilə təmin edilməsidir. Təşkilatın təsərrüfat fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsinin əsas mənbəyi onun öz kapitalıdır (nizamnamə kapitalı və mənfəət). Müəssisə aparmaq xərclərinin öz dövriyyə kapitalının həcmindən müvəqqəti artıq olması ilə təşkilat borc kapitalını cəlb edir. Uzunmüddətli ehtiyacları ödəmək üçün daha tez-tez istiqrazlar və ya səhmlər buraxılır və ya uzunmüddətli kreditlər alınır. Kreditin alınması və ya səhmlərin buraxılması ilə bağlı bu cür strateji qərarlar son nəticədə təşkilatın kapitalının strukturunu müəyyən edir . Qeyd etmək lazımdır ki, mənfəətin ənənəvi mühasibat göstəricisi iqtisadi mənfəət yaratmaq üçün istifadə olunan kapitalın cəlb edilməsi ilə bağlı fürsət xərclərini, həmçinin əlavə dəyər yaratmaq, dövriyyə vəsaitlərinin həcminə, kapital qoyuluşlarına nəzarət etmək üçün zəruri olan artımı nəzərə almır, lakin əsas vəsaitlərin və qeyri-maddi aktivlərin köhnəlməsi kimi qeyri-monetar göstəricini nəzərə alır, ona görə də bəzi maliyyə mütəxəssisləri şirkətin fəaliyyətinin əsas göstəricisi kimi gözlənilən diskontlaşdırılmış pul vəsaitlərinin hərəkətini seçirlər.

Korporativ şəbəkə (KŞ) - korporasiyanın hesablama, kommunikasiya və informasiya resurslarının birləşdirilməsi və elektron verilənlərin (məsələn, elektron sənədlərin, səsin, video görüntünün və s.) ötürülməsi üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi şəbəkədir. Ümumi halda, KŞ korporasiyada istifadə olunan müxtəlif tətbiqi proqramlar arasında informasiya mübadiləsini təmin edən sistemdir. KŞ sistem və tətbiqi proqram təminatları, şəbəkə adapterləri, konsentratorlar, komutatorlar və marşrutlayıcılar, kabel sistemi kimi müxtəlif komponentlərdən ibarətdir. İngilis dilli ədəbiyyatda KŞ "enterprise-wide networks" adlandırılır və tərcüməsinə uyğun olaraq müəssisə miqyaslı şəbəkə kimi adlandırılır. Bu termin özündə birləşmə mənasını daşıyır, yəni KŞ bir qayda olaraq bir neçə qeyri-bircinsli şəbəkələrin (bir müəssisəyə – firmaya məxsus olan) birləşməsi nəticəsində əmələ gəlir (məsələn, kampus şəbəkəsinin, lokal şəbəkələrin (LŞ), territorial şəbəkələrin, İnternet və digərlərinin). == Korporativ şəbəkənin xidmətləri == Müasir KŞ müxtəlif növ xidmətləri təmin edir. Bu xidmətlərə verilənlərin ənənəvi ötürülməsi, İP-telefoniya, video və audio konfranslar və videoyayımlar, mihafizə və videonəzarət aiddir. KŞ-nin müəssisədə istifadəsi aşağıdakıları təmin edir: kompüter istifadəçilərinin birgə effektiv işləməsini; kompüterlərin, periferiya qurğularının və proqram təminatlarının maksimum səmərəli istifadəsini; ümumi istifadə olunan verilənlərə daxilolmalarlarin sadəliyini və rahatlığını; və. s. == Korporativ şəbəkənin yaradılmasında məqsəd == KŞ-nin məqsədi müəssisə çərçivəsində vahid informasiya fəzasının yaradılmasıdır, yəni müxtəlif qovşaqlarda yerləşən sistem tətbiqi proqramlarının qarşılıqlı əlaqəsini və onlara, uzaqda yerləşən istifadəçilərin daxil olmasını təmin etməkdir.

Korporativ davranış qaydaları — qiymətli kağızlar bazarı iştirakçıları tərəfindən uyğunluq üçün tövsiyə olunan və investorların hüquqlarının qorunmasına, habelə korporativ idarəetmənin digər aspektlərinin təkmilləşdirilməsinə yönəlmiş bir sıra qaydalar. == İlkin şərtlər == Davranış qaydalarının birbaşa müəllifləri ictimai kapital bazarlarına çıxışı olan və ya bu ölkələrə giriş istəyən iri şirkətlərdir. Qiymətli kağızlarla alqı-satqı və digər əməliyyatların həyata keçirildiyi fond birjaları və digər ticarət platformaları şəklində geyimli dövlət kapitalı bazarı, qiymətli kağızlar bazarında investorlar və emitentlərdən tənzimləyici və maliyyə orqanlarına qədər müxtəlif iştirakçıların maraqlarının uyğunlaşdırılması üçün kompleks bir mexanizmdir. İqtisadiyyatın inkişafı üçün son dərəcə vacib olan bu mexanizm eyni zamanda son dərəcə kövrəkdir, əgər balanssız olduqda ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Dövlət kapital bazarlarının mürəkkəbliyi və kövrəkliyi onların davamlılığını təmin etmək üçün istifadə olunan tədbirləri və metodları kompleksləşdirir. Rəqabətli iş mühitində tələb olunan çeviklik və fərdilikdən məhrum olan dövlət tənzimləyici təsiri çatışmazlığı geniş şəkildə qəbul edilir. Qarşılıqlı inamı dərinləşdirmək və bunun əsasında əlavə rəqabətçi üstünlüklər əldə etmək üçün mövcud ehtiyacları cavablandıraraq qiymətli kağızlar bazarının iştirakçıları əlaqələrini uyğunlaşdırmaq üçün müstəqil olaraq müxtəlif mexanizmlər inkişaf etdirdilər. 80–90-cı illərdən bəri. Keçən əsrdə hökumətlər və beynəlxalq təşkilatların (Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı və s.) dəstəyi ilə bu səylər mərkəzləşdirilmiş və institusional hala gəldi. Bu fəaliyyətin nəticələrindən biri, təcrübələr və qiymətli kağızlar bazarı iştirakçıları icması tərəfindən bir sıra rəsmi tövsiyələr hazırlanan şirkətlər və investorlar arasında ən yaxşı əməkdaşlıq nümunələrinin ümumiləşdirilməsi idi.

Korporativ e-mail — müəssisənin adı ilə örtüşən elektron poçt ünvanı. Bu yolla müəssisə müştərilərinə və ya tərəfdaşlarına özünü daha yaxşı tanıtmağı, professional görünməyi və yadda qalmağı həfədləyir. Əsas məqsəd isə əsasən satışın artırılmasıdır. Korporativ e-poçt bir çox cəhətdən qeyri-rəsmi imeyldən fərqlənir. == Əməl olunacaq qaydalar == Korporativ e-poçt ünvanına kənar poçt xidmətləri vasitəsi ilə (yandex.ru, mail.ru, rambler, hotmail və s.) giriş etmək doğru deyil. Çünki kənar poçt xidməti burada vasitəçi rolunu oynayır və kənar poçt xidmətində yaranan problem sizin korporativ e-poçtunuza təsir edir. Kənar e-poçt xidmətlərindən istifadə edərək korporativ e-poçta daxil olmaq təhlükəlidir. Çünki burada kənar poçt xidməti vasitəçi olduğuna görə sizin korporativ sirrləriniz, maliyyə hesabatlarınız, bank bilgiləriniz təhlükə altına düşə bilər. Korporativ e-poçt ünvanına mütləq şəkildə server tərəfindən sizə təqdim olunan xüsusi link vasitəsi ilə girin. Belə olduğu halda sizin təhlükəsizliyinizə qoşulduğunuz server xidməti cavabdeh olur və göndərdiyiniz məktublar rahatlıqla qarşı tərəfə ötürülür.

Prezident — təşkilatın, şirkətin, icmanın, klubun, həmkarlar ittifaqının, universitetin və ya digər qrupun rəhbəri. Prezident və baş icraçı direktor arasındakı münasibət konkret təşkilatın strukturundan asılı olaraq dəyişir. Baş əməliyyat direktoruna bənzər şəkildə, korporativ prezident titulu ayrıca vəzifə kimi sərbəst şəkildə müəyyən edilir. Prezident adətən səlahiyyət baxımından müxtəlif vitse-prezidentlərdən (o cümlədən, baş vitse-prezident və icraçı vitse-prezident) yuxarıda yer alan korporativ məmurun qanuni olaraq tanınan ən yüksək rütbəsidir, lakin təkbaşına ümumiyyətlə, praktikada baş icraçı direktora tabe sayılır. Prezidentin səlahiyyətləri təşkilatlar arasında geniş şəkildə dəyişir və belə səlahiyyətlər "Robertin nizamnamə qaydaları" kimi nizamnamələrdəki xüsusi icazədən irəli gəlir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyat == Bennett, Nathan; Stephen A. Miles. Riding Shotgun: The Role of the COO. Stanford, California: Stanford University Press. 2006. ISBN 0-8047-5166-8. National Association of Parliamentarians, Education Committee.