Поиск по словарям.

Toponimika — (q.yun. τόπος — topos — yer və ὄνομα — onoma) — coğrafi adları; toponimləri, onların mənasını, quruluşunu, mənşəyini və yayılma arealını öyrənir. Mənası yer deməkdir Hər bir ərazidəki toponimlərin məcmusu onun toponimiyasını təşkil edir. Azərbaycan toponimiyasının əsas fondunu Azərbaycan (türk) mənşəli adlar təşkil edir. Azərbaycanda qədimdən başlayaraq, hun, bolqar, suvar, peçeneq, xəzər, qıpçaq, oğuz-səlcuq və monqol qaydalarının, habelə İber-Qafqaz, İran, ərəb və s. xalq adları ilə bağlı toponim layları aşkara çıxarılmışdır. Ginnes Rekordlar kitabına görə ən uzun adlı toponim Yeni Zellandiyada hündürlüyü 305 metr olan Taumatavhakatanqihanqakoauauotamateaturipukakapikimaunqahoronukupokaivhenuakitanatahu (92 hərf) təpəsidir. == Toponimlərin növləri == Aqoronim— meydan adları (qədim yunanca ἀγορά — meydan, sahə). Antrotoponim — şəxs adlarından törəmiş coğrafi adlar (qədim yunanca ἄνθρωπος — insan). Astionim — şəhər adları (qədim yunanca ἄστυ — şəhər).

Albaniya — Qafqazdan Şotlandiyaya kimi müxtəlif ərazilərdə istifadə olunan toponimdir. Dünyada toponim daha çox balkan ölkələrindən biri olan Albaniya Respublikasının adı kimi məşhurdur. == Albaniya (Qafqaz) == Qafqaz Albaniyası (q.yun. Ἀλβανία, [Aluank], orta fars. Arran) e.ə. IV əsrdən b.e. VIII əsrinə kimi Cənubi Qafqazda, müasir Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan və Dağıstan ərazilərində mövcud olmuş tarixi dövlətdir. Ölkənin adının mənşəyi tam müəyyənləşdirilməmişdir. Rusiya tarixçisi Kamilla Trever özünün "Qafqaz Albaniyasının tarixi və mədəniyyəti haqqında oçerklər: e.ə. IV əsr – b.e.

Amerika — Qərb yarımkürəsində qitə. O, Şimali və Cənubi Amerika qitələrinə bölünür. Qitə Xristofor Kolumbun 1492-ci il səfərindən əvvəl yerlilər tərəfindən bir çox ada malik idi. O tarixdən sonra gələn əcnəbilər isə qitəni Amerika adlandırdılar. Ümumi olaraq, Amerika adının XVII əsrdə, bu iki qitədə tədqiqatlar aparmış İtaliya səyyahı Ameriqo Vespuççidən gəldiyi qəbul edilir. Buna baxmayaraq, bəzi tarixşünaslar müxtəlif açıqlamalar irəli sürüblər. == İstifadəsi == Müasir Azərbaycan dilində, Şimali və Cənubi Amerika ayrı qitələr hesab edilir. Bu, ingilis dilində də eynidir, amma onlar cəmdə "Americas" (azərb. Amerikalar‎) adlanır. Addan tək formada istifadə edən zaman, bu ad sadəcə Amerika qitəsinə aid edilir.

Andrey Popoviç - Macarıstan əsilli azərbaycanlı qapıçı. Oyunçu hazırda azad agent statusu daşıyır. == Həyatı == 1992-ci ilin mart ayında Ukraynanın Zakarpatya vilayətində yerləşən Çop şəhərində dünyaya göz açmışdır. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra Ujqorod şəhəri Dövlət Universitetində bakalavr səviyyəsində ali təhsil pilləsini bitirmişdir. 2008-ci ilədək Donetsk şəhərində yaşamış və yerli Metallurqun aşağı yaş qruplarında oynamışdır. Yeniyetmə yaşlarından futbolla məşğul olmağa başlayan Andrey Azərbaycana gəldikdən sonra peşəkar karyerasına qədəm qoymuşdur. == Karyerası == Azərbaycandakı peşəkar karyerasına Bakı FK-da başlamışdır. Burada daha çox əvəzedici heyətdə oynayan və öz potensialını tam üzə çıxara bilməyən gənc oyunçu tezliklə Abşeron PFK-a icarəyə verilir. "Abşeron"un heyətində 26 qarşılaşmaya çıxan qolkiper klubun birinci divionda qızıl medala yiyələnməsində böyük pay sahibi olur. Beləcə elita klublarının diqqətini cəlb edən qapıçı müxtəlif vaxtlarda Sumqayıt Şəhər FK və Turan FK-nun şərəfini qoruyub.

Ankara — Türkiyə Cümhuriyyətinin paytaxtı, İstanbuldan sonra ölkənin ən böyük ikinci şəhərinın adı. Ankara şəhərinin adı tarix boyu dəyişmişdir. Şəhər, frigiyalılar, qalatiyalılar və qədim romalılar (Antik, Helenistik ve Bizans dövrlərində) tərəfindən mənası gəmi lövbəri olan Ἄγκυρα (Qədim yunan dilində Anqira və Ankira olaraq tələffüz edilir) olaraq adlandırıldı; bu ad latın əlifbası ilə qərb mənbələrində Ankyra və Ancyra olaraq yazılmışdır. Ankara şəhəri, ərəb mənbələrində "Bəldəyi-əl Səlasil", "Məmuriyə" və "Mə'muriyə-i Səlasə" olaraq yazılmışdır. Qədim yunan dilində "Anküra" olaraq tələffüz edilən şəhər adı ərəblər tərəfindən qorunub saxlanılmışdı. Böyük Səlcuq İmperiyasının Anadoluya gəlməsindən sonra bu ad "Ankara" və "Əngürü", qərb dillərində isə "Anqora" (Angora) olaraq dəyişmişdir. "Əngürü" (Engürü) adı, ərəb şəkilçisiylə "Əngüriyyə" olmuşdur. Ankaranı suverenliyi altında saxlayan dövlətlər tərəfindən zərb edilən sikkələrdə istifadə olunan rəsmi ad, Böyük Səlcuq İmperiyasında "Ankara", Elxanilər Dövlətində "Əngürü" və "Əngüriyyə", Osmanlı İmperiyasında isə "Əngürü" və "Ankara" olmuşdur. Şəhərin adı Osmanlı İmperiyası dövründə, XVI əsrdən etibarən rəsmi olaraq Ankara (آنقره) olmasına baxmayaraq, xalq arasında "Əngürü", qərb ölkələrində isə "Anqora" adlarından istifadə edilirdi. Türkiyə Respublikasının öz müstəqilliyini əldə etməsindən sonra digər adların istifadəsi sona çatmış, Ankara adı isə universallaşdırmışdır.

Azərbaycan — müxtəlif dövrlərdə Şimali və Cənubi Azərbaycan üçün hal-hazırda müasir Azərbaycan Respublikası üçün istifadə edilən toponim. == Etimologiya == "Azərbaycan" toponimi parf və ya orta dövr fars dilində, Atropatena adlı qədim dövlətin adı olan Aturpatakandan (Āturpātakān) əmələ gəlmişdir. Makedoniyalı İsgəndərin işğalından sonra Əhəmənilər imperiyasının Midiya satrapı Atropatın öz çarlığının əsasını qoyduğu Midiyanın şimalı Atropat Midiyası və ya sadəcə Atropatena adlandırılır. Qədim müəlliflər həmçinin Atropatena üçün Kiçik Midiya adını istifadə edirlər. "Aturpatkan" toponimindən orta dövr fars dili toponimi "Adərbadqan" (fars. Âzarâbâdagân‎) vasitəsilə "Azərbaycan" toponimi ortaya çıxır. Bu ərazinin sakinləri irandilli midiyalılar idi. Midiya Atropatenası coğrafi olaraq böyük hissəsi Cənubi Azərbaycanı və həmçinin Araz sərhəd olmaqla Azərbaycan Respublikasının cənub-şərqini əhatə edirdi. Ancaq eramızdan əvvəl II əsrin əvvəllərində Atropatenanın siyasi gücü Azərbaycan Respublikasında yerləşən Naxçıvana qədər yayılmışdı. Orta əsr ərəb coğrafişünasları ekzonimi fərqli şəkildə, şəxs adı Adarbadordan xalq etimologiyasının nəticəsi kimi əmələ gəlmiş olaraq şərh ediblər.

Boyana Popoviç (20 noyabr 1979, Niş[d]) — Monteneqronu təmsil edən həndbolçu. == Karyerası == Boyana Popoviç Monteneqro yığmasının heyətində 2012-ci ildə London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Final oyununda Norveç yığmasına 26:24 hesabı ilə məğlub olan Monteneqro yığması, London Olimpiadasını 2-ci yerdə başa vurdu və gümüş medal qazandı. Daha sonra Boyana Popoviç Monteneqro yığmasının heyətində 2016-cı ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. Qrup mərhələsində baş tutan beş oyunun hamısında məğlub olan Monteneqro yığması, Rio-de-Janeyro Olimpiadasını 11-ci yerdə başa vurdu.

Erigeron popovii (lat. Erigeron popovii) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xırdaləçək cinsinə aid bitki növü.

Jurinea popovii (lat. Jurinea popovii) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin jurinea cinsinə aid bitki növü.

Silviya Popoviç (15 mart 1986, Nikşiç) — Serbiya voleybolçusu.

Tokio və ya Tokyo (yap. 東京 ) — Yaponiyanın paytaxtı. Ölkənin əsas iqtisadi və mədəniyyət mərkəzi. == Tarix == Tokio Körfəzi sahilində liman şəhəri Tokio, Edo (körfəz qapısı) adı ilə tanınmışdı. Edo Qalası XII əsrdə güclü samuray qəbilənin-i Edo ailəsinin yurdu olaraq yapon tarixində meydana çıxdı. 1603de Tokugawa Şogunluğu banisi Tokugawa Ieyasu, Edoyu zərbənin rəhbərliyinin paytaxtı etdi. Şogunluk rejimi altında Edo, Yaponiyanın mədəni və iqtisadi, siyasi sahədə mərkəzinə inkişaf etmişdir. 1868-ci ildə Zərbənin hakimiyyətinə son qoyan İmperator Meiji, 3 sentyabr 1868-ci il tarixli Edonun adını Tokio etməsinə dair imperator fərmanı ilə Kioto Edo qalasındakı qədim zərbənin sarayına köç edib, qədim paytaxt Kioto şərqdə paytaxt olduğuna görə şəhərin adı Tokioya dəyişdi. Tokio, 12 sentyabr 1923-cü ildəki zəlzələdən böyük zərər gördü. Zəlzələdən sonra şəhər yenidən inşa edilib və bu dövrdə ətrafında şəhərətrafılar təşəkkül etməyə başladı.

Xylanthemum fisherae (lat. Xylanthemum fisherae) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xylanthemum cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Chrysanthemum fisherae (Aitch. & Hemsl.) Rech.f. Pyrethrum fisherae (Aitch. & Hemsl.) Boiss. Tanacetum fisherae Aitch. & Hemsl. === Heterotipik sinonimləri === Cancrinia rupestris (Popov) Poljakov Chrysanthemum polycladum Rech.f. Chrysanthemum popovii Gilli Chrysanthemum rupestre (Popov) Rech.f.

Ukrayna — bir sıra ərazilərin tarixi adı, eləcə də müasir Ukrayna dövlətinin adı. == Toponimin mənşəyi == Ukrayna sözü Kiyev Rusunun dövründən — ən azı XII əsrdən bəri mövcuddur. İlk dəfə 1187-ci ildə Pereyaslavl knyazı Vladimir Qleboviçin ölümü ilə əlaqədar XV–XVI əsrlərin siyahılarından məlum olan İpatiev Məcəlləsinin Kiyev xronikasında xatırlandı, daha sonra eyni salnamədə Ukraynanın adı çəkildi. 1189-cu ilə qədər və Qalisiya-Volın xronikasında ("и приѣхавшю же емѹ ко Ѹкраинѣ Галичькои") 1213-cü ilə qədər ("və Berestiya, Ouqrovesk, Vereşçin və Stqolp və Komov və bütün Ukraynada"). 1268-ci ilə qədər Qalisiya-Volın xronikasında da müvafiq demonim mövcuddur ("и зане вѣсть бѧхѹть подали имъ Лѧхове Ѹкраинѧнѣ"). === Əsas versiya === Alimlərin əksəriyyətinin dəstəklədiyi versiyaya görə, "Ukrayna" adı sərhədyanı ərazi ilə əlaqələndirilir. Andrey Zaliznyakın yazdığı kimi, bu, qədim rusca "ukraina" sözünə gedib çıxır — sərhəd bölgəsi, knyazlığın kənarındakı torpaq. Başlanğıcda bu sözün mənası knyazlığın bütün periferiyası ətrafında, kənarları boyunca xarici ərazini ifadə edən "kənar" sözünün mənasından bir qədər fərqli idi. "Ukrayna" sözü əvvəlcə Kiyev Rusunun müxtəlif sərhədyanı ərazilərinə və ayrı-ayrı rus knyazlıqlarına şamil edilmişdir. Bu mənada Ukrayna sözünün etimologiyasını rus, eləcə də Orest Subtelnı, Pol Maqoçi, Omelyan Pritsak, Mixail Qruşevski, İvan Oqienko, Pyotr Toloçko və s.

Skrjabinus popovi (lat. Skrjabinus popovi) Yastı qurdlar tipinin Trematodlar sinfinə aid olan növ. == Xarici quruluşu == Lanset şəkilli trematodlardır, uzunluğu 4,3, eni isə 1,05 mm-dir. Ağız sormacının uzunluğu 0,28 mm, eni 0,031 mm-dir. Bədənin ön qurtaracağından 0,966 mm məsafədə yerləşən, ağız sormacından 2 dəfə böyük müqayisəedici dərəcədə möhkəm olan qarın sormacının diametri 0,52 mm-dir. Udlaq qısadır. Dairəvi farinksin diametri 0,105 mm-dir. Oval şəkilli yumurtalıqlar asimmetrik şəkildə yanlarda, qarın sormacının arxa qurtaracağında yerləşir. Sağ toxumluğun böyüklüyü 0,178 mm, eni isə 0,241 mm, sol toxumluğunki isə 0,126 mm, eni 0,210 mm-dir. Cinsi bursa qarın sormacından öndə yerləşib uzunluğu 0,210 mm, eni 0,168 mm-ə çatır.