Поиск по словарям.

Çaxnaşma — bir affekt növü, doğru ya da yalan təhlükə ilə birgə gələn dəhşət duyğusudru. Çaxnaşmaya düşdüyü zaman insan keçirdiyi böyük qorxu nəticəsində özünü düşüncəli kontrol edə bilmir.

Azərbaycan Respublikasının Minatəmizləmə Agentliyi və ya qısaca ANAMA (ing. Azerbaijan National Agency for Mine Action) — Azərbaycan Respublikası Müharibədən Təsirlənən Bölgələrin Yenidən Qurulması və Bərpası üzrə Dövlət Komissiyası nəzdində fəaliyyət göstərən mina təmizləmə agentliyi və icra orqanı. Agentlik Azərbaycan ərazisindəki minaları zərərsizləşdirmək üçün Azərbaycan Minalardan Təmizləmə Proqramına uyğun bütün lazımi prosedurların həyata keçirilməsinə cavabdehdir. Agentliyin donorları Azərbaycan hökuməti (2,400,000 $) və BMT-nin İnkişaf proqramıdır (160,000 $). == Tarixi == Azərbaycan Prezidentinin 15 yanvar 2021-ci il tarixli fərmanına əsasən Azərbaycan Respublikası Ərazilərinin Minalardan Təmizlənməsi üzrə Milli Agentliyin əsasında publik hüquqi şəxs statuslu Azərbaycan Respublikasının Minatəmizləmə Agentliyi yaradılıb. == Fəaliyyəti == ANAMA öz səlahiyyətləri daxilində Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının minalardan və partlayıcı qurğulardan əziyyət çəkmədikləri bir mühit yaratmağa çalışır. Bu məqsədə çatmaq üçün agentlik minalardan təmizləmə qabiliyyətini artırmağa çalışır. Buna görə də, Azərbaycanda mina əleyhinə fəaliyyətlə əlaqəli tədqiqat-inkişaf prosesini təşviq etmək üçün İnformasiya Texnologiyaları potensialını artırır. Əlavə olaraq, baş ofis, partlayışlar nəticəsində meydana gələn ölümlə nəticələnən qəza və xəsarətlərin sayını azaltmaq, infrastrukturu bərpa etmək və yenidən qurmaq və qida təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müəyyən siyasətləri davam etdirir. Bu tədbirlər nəticəsində məcburi köçkünlərin yenidən vətənlərinə qayıda biləcəyi gözlənilir.

Adaptiv yanaşma — insan psixikasının fəaliyyətinə və prinsiplərinə dair neofreydçi nəzəri baxışlardan biridir. Bu yanaşma, genetik yanaşma ilə yanaşı, Ziqmund Freydin metapsixologiya sahəsindəki ilkin inkişaflarına əlavə olaraq, 1940-cı illərin əvvəllərində ingilis psixoanalitiki Edvard Qlover tərəfindən tərtib edilmişdir. Adaptiv yanaşma müxtəlif psixososial amillərin insan psixikasına təsirini nəzərdə tutur. Bu yanaşmaya görə, insanın qəbul etdiyi istənilən qərarlar, hətta nevrotik qərarlar da (məsələn, iddia) fərdin ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqə təcrübəsinə əsaslanır. Ümumiyyətlə, adaptiv nöqteyi-nəzər nəzərə alır ki, insan ətraf mühitə uyğunlaşma prosesini heç vaxt dayandırmır (uyğunlaşma prinsipcə mövcudluğun ayrılmaz hissəsi kimi əldə edilir) — müvafiq olaraq, fərdlərin ətraf mühitin təsiri altında dəyişməsi faktı fiziki və sosial mühit nəzərə alınır.

Kibernetik yanaşma – kibernetik yanaşmanın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, hər bir məqsədyönlü davranış idarəetmə kimi nəzərdən keçirilir. Geniş, kibernetik mənada idarəetmə – süni obyektlər və canlı orqanizmlərin idarə olunması haqqında müxtəlif elmlərdə toplanmış metod və üsulların ümumiləşdirilməsidir. İdarəetmə dedikdə mühitin, idarəetmənin obyekti adlandırılan bir hissəsinə məqsədyönlü təsirin təşkili prosesi başa düşülür. Bu proses zamanı obyektlə qarşılıqlı təsirdə olan subyektin tələbatları ödənilir. == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.

Sistemli yanaşma – mürəkkəb sistemlərin bütün baş xassələrini və onların qarşılıqlı əlaqələrini nəzərə alan, elmi cəhətdən əsaslandırılmış metoddur. Sistemli yanaşma mütəxəssislərin formal bilik və intuisiyalarını birləşdirərək məqsədyönlü analitik idəretməni stimullaşdırır. Sistemli yanaşmada tədqiqat prosesinin alt proseslərə ayrılması, proseslərin məqsədyönlü modelləşdirilməsi və təyin olunmuş problemlərin həlli üçün qərarların qəbulu alqoritmlərinin işlənməsi nəzərdə tutulur.

Anlaşma memorandumu iki (ikitərəfli) və ya daha çox (çoxtərəfli) tərəflər arasında bağlanan müqavilə növüdür. O, nəzərdə tutulan ümumi fəaliyyət xəttini göstərməklə tərəflər arasında iradənin yaxınlaşmasını ifadə edir. Bu, çox vaxt ya tərəflərin hüquqi öhdəliyi nəzərdə tutmadığı hallarda, ya da tərəflərin qanuni qüvvəyə minən müqavilə yarada bilmədiyi hallarda istifadə olunur. Bu, centlmen sazişinə daha formal alternativdir. Sənədin icbari müqavilə olub-olmaması yalnız sənədin mətnində ("dörd künc" adlanan) dəqiq müəyyən edilmiş hüquqi elementlərin olub-olmamasından asılıdır. Tələb olunan elementlər təklif və qəbul, nəzərə alma və qanuni olaraq bağlı olmaq niyyətidir (animus contrahendi). ABŞ-də müqavilənin mallar (Vahid Ticarət Məcəlləsinə müvafiqdir) və ya xidmətlər (ştatın ümumi qanunlarına müvafiq) üçün olmasından asılı olaraq xüsusiyyətlər bir qədər fərqlənə bilər. Bir çox şirkətlər və dövlət orqanları departamentlər, agentliklər və ya yaxın şirkətlər arasında əlaqələri müəyyən etmək üçün anlaşma memorandumlarından istifadə edirlər.

Ağlama divarı — Qüdsdə Məbəd dağının qərb tərəfində yerləşmiş qədim yəhudi məbədi divarının qalıqları. Qüdsdə olan yəhudilər üçün müqəddəs hesab edilən, Qüds məbədinin aşağı hissəsində qalmış qərb divarıdır. Buna görə Qərb divarı (ivr. ‏ הַכּוֹתֶל הַמַּעֲרָבִי‏‎) adı ilə tanınır.. Yəhudilərin, Süleymanın Qüdsdə tikdirdiyi Beyt-ül-Makdisdən qaldığına inandıqları və müqəddəs olaraq qəbul etdikləri divardır. Yəhudilərin ha-Kotel ha-Ma’aravi (Qərb Divarı) dedikləri bu divar zamanla Xristianlığın təsiriylə "Ağlama Divarı" olaraq adlandırılmışdır. Təxmini olaraq 485 m uzunluğunda olan Ağlama Divarı, torpaq səviyyəsinin üstündə olan iyirmi dörd böyük daş cərgəsi ilə yerin altında qalmış olan on doqquz daş cərgəsindən meydana gəlmişdir. Hündürlüyü torpaq səviyyəsindən etibarən,18 m olub 6 metri məbəd sahəsinin səviyyəsini keçir. Daşlardan bəzilərinin uzunluğu 12 m, hündürlüyü 1 m, ağırlığı isə 100 tondan artıqdır.

Temperamentin strukturuna fəal-xüsusi yanaşma — temperament xüsusiyyətlərinin necə təsnif və təşkil oluna biləcəyi modelini təsvir edən nəzəriyyə. Bu yanaşma, fəaliyyətin üç spesifik aspekti ilə əlaqəli əlamətləri ayırmağı təklif edir - fiziki, sosial-şifahi və zehni. Məsələn, insan uzun və/və ya gərgin fiziki işi uğurla yerinə yetirə bilər, lakin ünsiyyətdən çox tez yorulur və ya əksinə. Sürətli danışan insan fiziki obyektləri idarə etməkdə o qədər də sürətli olmaya bilər. Bu yanaşma yetkinlərin temperamentinin tədqiqində işlənib hazırlanmışdır və buna görə də Qərbdə uşaq psixologiyasında ümumi deyildi (burada temperament əsasən uşaqlarda fərdi fərqlərlə əlaqələndirilir). Bu yanaşmadan fərqli olaraq, temperamentin bütün digər modellərinə “enerjili” xüsusiyyətlər (məsələn, Fəaliyyət və ya Ekstraversiya) daxildir, lakin davranışın bu üç spesifik aspektinin tənzimlənməsi ilə bağlı enerji əlamətlərinin növləri arasında fərq qoyulmur. == Tarixi == Bu fikri ilk irəli sürən zehni əməliyyatlar zamanı yorğunluğu tədqiq edən Dodc olmuşdur. Dodc, fiziki və zehni səylərin müxtəlif sinir prosesləri tərəfindən tənzimləndiyini təklif etdi. Üç fərqli fəaliyyət növünə (fiziki, sosial-şifahi və zehni) aid olan davranış aspektlərini nəzərdən keçirmək ideyası həm neyroanatomik, həm də neyrokimyəvi cəhətdən dəstəklənmişdir. Tədqiqatın temperament əlamətlərinin neyrokimyasına inteqrasiyası 12 temperament əlamətinin tənzimlənməsində monoamin neyrotransmitterlərin, neyropeptidlərin və hormonların rolunu təsvir edən Funksional Temperamental Ansamblın neyrokimyəvi modelinin əsasını təşkil etdi.

Sen Ağlama – Sezen Aksunun 6 sentyabr 1984-cü ildə çıxan altıncı studiya albomudur. == Albom haqqında == Albomda yer alan mahnıların bəstələri Onno Tunç, sözləri isə daha Aysel Gürel və Sezen Aksunun özünə məxsus olub. Albomdakı musiqi və sözlərin hər biri türk popunda saysız-hesabsız mahnılara ilham verib. Albom LP və MC formatlarında nəşr olunub və 1984-1985 mövsümündə həftələrlə hit-paradların başında yer alıb və Sezen Aksunun ən populyar və ən çox satılan klassik albomu olub. Uzun illər sonra CD nəşri də buraxılıb.

Holokosta aşağıdan-yuxarıya yanaşma — Holokostun səbəblərinə baxış zamanı istifadə olunan yanaşma. Bu yanaşma adətən Holokostu başa düşmək üçün funksionalizmə qarşı intensionalizm müzakirəsi kimi tanınan ümumi müzakirələr çərçivəsində aparılır. Funksionalistlər yəhudilərin öldürülməsi qərarının zamanla "kumulyativ radikallaşma" adlı konsepsiya ilə inkişaf etdiyi arqumentini təmsil edirlər. İntensialistlər, digər tərəfdən, Son həllin başdan-başa baş verməsi üçün nəzərdə tutulduğuna inanırlar və bu fikri sübut etmək üçün antisemitizm mövzusundan istifadə edirlər. Funksionalizmə qarşı intensionalizm mübahisəsində aşağıdan yuxarıya yanaşma funksionalist baxış bucağından yaranmışdır. Bu yanaşma Holokostu izah etmək üçün istifadə edilən çoxsaylı arqumentlərdən biri kimi ən yaxşı şəkildə müəyyən edilmişlərdən biridir. Bu mülahizə əsasən aşağı rütbəlilərə və onların Son həll adlanan planı həyata keçirmək üçün daha yüksək rütbələrə təzyiq göstərməsinə yönəlmişdir.

== Məzmun == Film Qarabağ müharibəsində ermənilərə əsir düşmüş azərbaycan əsgərlərinin, qadınlarının əzab-əziyyətli günlərindən danışır. == Film haqqında == Filmin çəkilişlərinə Şamaxı bölgəsi Kərkəng kənd sakinləri köməklik göstərmişdir.

Çənəsizlər (lat. Agnatha) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin onurğalılar yarımtipinə aid heyvan infratipi. == Xarakteristikası == Çənəsizlərə həm qazıntı halında tapılan, həm də müasir onurğalılar aiddir. Bu heyvanların xordası bütün ömur boyu qalaraq bədənə dayaq durur. Çənəsizlərin çox az nümayəndələrində fəqərələr əmələ gəlməyə başlayır. Kəllə qutusu qığırdaqdandır. O, beyni altdan və yanlardan əhatə edir. Bəzi qazıntı nümayəndələrində bu qutu qismən sümükləşmişdir. Kəllə skeletinin visseral hissəsi qəlsəmə qövslərindən ibarət olub qəlsəməətrafı toru əmələ gətirir. Bəzi qazıntı formalar nəzərə alınmazsa bu tor beyin qutusu ilə əlaqədar olmur.

Qanaxma — hər hansı travma zamanı qan damarlarının zədələnməsidir. Qan bədən boşluqlarına axarsa, daxili qanaxma adlanır. Arterial Venoz Kapilyar Bu qanaxmalar qan dövranı sisteminin üst təbəqəsi zədələndiyi halda baş verir. Bu halda qan yavaş axaraq yaranı nazik qatla örtür. Bu zaman işlənmiş qanı orqanlardan ürəyə daşıyan damarlar zədələnir. Oksigenlə zəngin olmayan belə qan tünd qırmızı rəngdə, yapışqan və qatı olur. Bu zaman qan eyni həcmdə olmaqla yavaş axır. Əlamətlər: Qan yaradan sakit axır. Qan tünd-qırmızı rəngli olur. Kapilyar qanaxmada yara qan verir və axan qan tez laxtalaşır.

Sonchus (lat. Sonchus) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Cryptolepis sinensis (lat. Cryptolepis sinensis) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin kəndirkimilər fəsiləsinin cryptolepis cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Emericia sinensis (Lour.) Roem. & Schult. Pergularia sinensis Lour.

Korlaşma — Almaniya yazıçısı və Nobel mükafatı laureatı Elias Kanettinin 1935-ci ildə yazdığı roman. "Korlaşma" romanında yazılıdığı dövrə aid izlərə rast gəlmək mümkündür. Əsər 1930-cu illərdə, hələ nasistlərin hakimiyyətə yenicə gəldiyi dövrdə yəhudi əsilli alman Elias Kanetti tərəfindən yazılmışdır. Bu ilk romanında Kanettinin hakimiyyətə olan marağı hiss ediliməkdədir. Kanetti bu romanını 26 yaşında yazmışdır. Roman Birinci dünya müharibəsi ilə İkinci dünya müharibəsi arasındakı dövrdə Almaniyadakı vəziyyəti, Almaniyanın Birinci dünya müharibəsindəki məğlubiyyətinin təsirini qaldırmaq üçün nasistlərin fəaliyyətindən bəhs edir. Kitabın anti-qəhrəmanı olan Kin kitablara və elmə bağlıdır. Evində 25.000 kitabı olan Kin xarici dünyadan soyumuş, evindən qıraqda olan hər kəsə cahil, savadsız gözü ilə baxır. Roman 3 hissədən ibarətdir: Dünyasız bir baş : Evindəki kitabları ilə yaşayan Kinin evindəki həyatından bəhs edən bu bölümdə xidmətçisi Terezaya kitablarını göstərən Kinin onunla evlənməsi də danışılır. Kin xarici dünyadan ayrı yaşayır.

Subaraxnoidal qanaxma - Subaraxnoidal qanaxma dedikdə subaraxnoidal sahədə qanın müəyyən edilməsidir. - bir sıra səbəblərdən irəli gələn sindromdur, lakin əksər hallarda bu termindən istifadə edərkən məhz anevrizmanın partlaması (ədətən qeyri-travmatik səbəblərdən) düşünülür. Əsas əlaməti baş ağrısıdır.. Baş ağrısının əsas xüsusiyyətləri - - adətən çox kəskin ("həyatımda ən pis ağrı") baş ağrısı ilə başlayır və bir neçə saniyə ərzində ağrının kəskinliyi daha da artmış olur. - bu cür baş ağrısından müayinə edilən xəstələrdə SAQ (subaraxnoid qanaxma) ehtimalı cəmisi 10% olur (əgər digər simptomlar, məsələn, huşun itirilməsi və ya fokal nevroloji tapıntılar varsa, ehtimal dərəcəsi xeyli artır). - xəstələrin təxminən yarısı bir neçə saniyədən bir neçə dəqiqəyədək yavaş-yavaş artan baş ağrısı ilə müraciət edir - bəzi xəstələrdə çox kiçik qanaxma olduqda isə ağrı daha az davam edir və ağrı günlər və həftələr ərzində artır - bir çox hallarda başlanğıcda keçib gedən zəiflik və ya huşun itkisi müşahidə edilir (beyindaxili təzyiqin artması səbəbindən) - digər xəstələr keyləşmiş və ya dizoriyentasiyalı olur başlanğıcda. - əgər ağrı daha çox boyundadırsa və ya kürək sümükləri (inter-scpular) arasındadırsa, bu zaman onurğa beyin (spinal) AVM (arterio-venoz malformasiya) və ya fistula barəsində düşünmək lazımdır. Baş ağrısı ilə yanaşı qıcolmalar, ürək bulanma və qusma, fokal nevroloji defisit müşahidə oluna bilər. Aşağıdakı əlamətlər və ya simptomlarla müraciət etmiş xəstədə SAQ daim nəzərdən keçirilməli və araşdırılmalıdır: - həddən artıq kəskin baş ağrısı - yenicə yaranmış və ya əvvəlki baş ağrılarından fərqlənən baş ağrısı - huşun itirilməsi və ya dərhal sonra davamlı və güclü baş ağrısı ilə müşahidə edilən ilk qıcolma. - 3-cü Kəllə Sinirinin iflici ilə əlaqəli bəbəklərin iflici pupillary-involving CN III palsy of recent onset (suggests compressive lesion).

Rektal qanaxma — Anal kanaldan öz-özünə qan gəlməsi, defekasiya və ya gücənmə zamanı qan xaric olunması hadisəsidir. Yoğun bağırsağın anal kanala yaxın sol hissəsindən qanaxmalar açıq və parlaq qırmızı rəngli olur. Yoğun bağırsağın sağ yarısından qanaxma tünd rəngdə, mədə və onikibarmaq bağırsaqdan qanaxmalar isə qara rəngdə, qəhvə çöküntüsünə bənzər (melena) olur.

Dendrobium anosmum (lat. Dendrobium anosmum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin dendrobium cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Callista anosma (Lindl.) Kuntze Dendrobium superbum Rchb.f. === Heterotipik sinonimləri === Callista scortechinii (Hook.f.) Kuntze Dendrobium anosmum var. dearei (Rolfe) Ames & Quisumb. Dendrobium anosmum var. huttonii (Rchb.f.) Ames & Quisumb. Dendrobium dayanum B.S.Williams Dendrobium leucorhodum Schltr. Dendrobium macranthum Hook. Dendrobium macrophyllum Lindl.

Fransalı Aqnessa (fr. Agnès de France; 1260 – 19 dekabr 1327) — Burqundiya hersoqu II Robertin xanımı, Burqundiya hersoqinası. == Həyatı == Aqnessa 1260-cı ildə Fransa kralı IX Lüdovik və xanımı Provanslı Marqaritanın ən kiçik qızı olaraq dünyaya gəldi. Uşaqlıq illəriylə bağlı yetərli məlumat yoxdur. 1279-cu ildə Burqundiya hersoqu II Robertlə evləndirildi və bu Burqundiya hersoqinası oldu. Bu evlilikdən 8 övladı dünyaya gələn Aqnessa, ərinin 1306-cı ildə vəfatının ardından böyük oğlu Hüqonun azyaşlı olması səbəbilə taxt naibəsi elan edildi. 5 il boyunca bu vəzifədə xidmət edən Aqnessa, oğlunun yetkinliyə çatmasıyla dövlət işlərindən uzaqlaşdı. Daha sonra isə digər oğlu Edo hersoq elan edildi. Bu dönəmdə isə saraydan tamamilə uzaqlaşan Aqnessa 1327-ci ilin dekabrında Kot-d'Orda vəfat etdi. == Mənbə == Topping, Peter (1974).