Поиск по словарям.

Meksikalılar Meksika vətəndaşlarıdır. Meksikalılar əsasən ispan dilində danışırlar. ABŞ-də, xüsusən də Texas və Kaliforniyada böyük bir Meksika diasporu var.

Meksika (isp. México) ya da rəsmi adı ilə Meksika Birləşmiş Ştatları (isp. Estados Unidos Mexicanos) — Şimali Amerikada ölkə, paytaxtı Mexiko şəhəri, sahəsi 1,972,550 km², əhalisinin sayı 2015-ci il hesablamalarına görə 119,530,753 nəfərdir. Dünya ölkələri arasında sahəsinə görə 13-cü, əhalisinə görə isə 11-ci yerdədir. İspan dilli ölkələr arasında əhalisinin sayına görə ilk yeri tutsa da, Latın Amerikası ölkələri arasında əhalisinin sayına görə 2-ci yerdədir. Coğrafi mövqeyinə görə şimaldan ABŞ, qərbdən və cənubdan Sakit okean, cənub-şərqdən Qvatemala, Beliz, Karib dənizi, şərq tərəfdən isə Meksika körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Meksika 3 ölkə ilə həmsərhəddir – ABŞ, Beliz və Qvatemala. Monterrey, Guadalajara, Puebla, Juárez, Tijuana, Nezahualcóyotl, Chihuahua və Leon Meksikanın ən böyük şəhərlərinidir. == Coğrafiyası == Hazırda Meksikanın ərazisi 1,972,550 kvadrat kilometrdir, ərazisinin böyüklüyünə görə Braziliya və Argentinadan sonra Latın Amerikasının üçüncü dövlətidir. 1959-cu il konstitusiyasındakı dəyişikliyə əsasən 200 m dərinliyə qədər materik dayazlığı (şelf zonası) da ölkənin Milli ərazisi hesab edilmişdir.

Mersiyalı Offa - 757-796-cı illər arasında Mersiya kralı olmuşdur və ilk dəfə özünə 774-cü ildə Ingiltərə kralı adını götürmüşdür. İngiltərənin cənubunda Anglosakson dövrünün ən güclü krallıqlarından birini qurmuşdur.

Buddizm Meksikada 108,701 ardıcıl və ya ümumi Meksika əhalisinin 0,09%-ni təşkil edən azlıq dinidir. == Tarix == Casa Tibet México (qərargahı Mexiko şəhərinin Colonia Romanında yerləşir) yaradılan Tibet Evlərinin üçüncüsü idi. Onun əsası XIV Dalay Lama tərəfindən Meksikaya ilk səfərində qoyulmuşdur. Casa Tibet-in əsas məqsədlərindən biri şərq kosmoqoniyasını əhatə edən ezoterik Yeni Əsr inancları ilə mübarizə aparmaq və əsl Tibet mədəniyyətini və mənəviyyatını yaymaq və qorumaqdır. Cari Direktor, Lama Marko Antonio Karam Dalay Lama tərəfindən Casa Tibet-ə başçılıq etmək üçün seçilmişdir. Casa Tibet-in iştirak etdiyi digər mühüm missiya Hindistanın Dharamşala şəhərində yerləşən tibetli uşaqların sponsorluğudur. Meksikada onlar küçə uşaqlarına, yerli uşaqlara və tək analara kömək ediblər. Casa Tibet prozelitizm etmir, lakin Tibet ideologiyası haqqında öyrənmək istəyən şəxsi rədd etməyəcək.

Mozambik metikalı — Mozambik dövlətinin pul vahididir. Pul mübadiləsində 20, 50, 100, 200, 500 və 1000 metikallıq əsginaslardan, 1, 5, 10, 20 və 50 sentavoluq, 1, 2, 5 və 10 metikallıq sikkələrdən daha çox istifadə olunur. Metikal (MZM) 1980-ci ilin iyunun 16-sından eskudonu əvəz etmişdir. Metikal hiperinflyasiyaya məruz qaldı və bir müddət təxminən mübadilə kursuyla 24 500 metikal bir Amerika dollarına (USD) bərabər idi və dünyada ən az qiymətli valyuta ünvanına sahib olmuşdur. Bu titul 2005-ci ilin avqust ayından Zimbabve dollarına ötürüldü. 1 iyul 2006-cı ildə Mozambik məzənnə ilə 1000:1 nisbətində denominasiya edən metikala keçdi. ISO 4217-də metikalın yeni kodu MZN qəbul edilmişdir. Yeni əsginaslar və sikkələr 1 iyul 2006-cı il tarixində təqdim edilmişdi. Keçid dövrü zamanı həm köhnə, həm də yeni valyutadan mübadilədə istifadə olunurdu. 31 dekabr 2006-cı ildə keçid dövrü başa çatdı.

Meksika ardıcı (lat. Juniperus ashei) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin cupressales dəstəsinin sərvkimilər fəsiləsinin ardıc cinsinə aid bitki növü.

Meksika bayrağı — Meksikanın Dövlət bayrağı

1986-cı ildə Meksikada futbol üzrə dünya çempionatı keçiriləndə meksikalı azarkeşlər çiyin-çiyinə verərək stadionda möhtəşəm bir dalğa yaratmışdılar ki, bu terminin yaranması da onunla bağlıdır.

Meksika erməniləri (erm. Հայերը Մեքսիկայում; isp. armenia en México) — Şimali Amerika qitəsində yerləşən Meksikada məskunlaşmış erməni əsilli əhali. Meksikaya ermənilərin kütləvi gəlişi 1910–1928-ci illər aralığında baş vermişdir. == Tarixi == Meksikaya gəlmiş ilk ermənilərdən biri 1672-ci ildə Fransisko Martin adlı şəxs olmuşdur. Don Pedro de Zárate adlı bir digər erməni isə 1723-cü ildə İspan qalyonunun tərkibində Çindən Sakit okeanın sahilində yerləşən liman şəhəri Akapulko səfər etmişdir. 1897-ci ildə Meksika prezidenti Porfirio Diasın təklifi ilə ölkənin şimalında yerləşən Tamaulipas ştatında ermənilərin kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmaları üçün torpaq sahəsinin ayrılması planlaşdırılsada, təklif icra olunmamışdır. Erməni icmasının Meksikada əsas fəaliyyətləri Erməni soyqırımından sonrakı dövrlərə təsadüf edir. 1921–1928-ci illərdə Meksika hökümətinin miqrantlara qarşı açıq qapı siyasətinin tətbiq etməsindən faydalanan ermənilər öz saylarını bu qanunun hesabına artırmağa çalışırdılar. İqtisadi baxımdan ölkənin zəifləməsindən sonra erməni icmasının üzvləri Amerika Birləşmiş Ştatlarına yaxın olan ərazilərə köçməyə başladı.

Meksika inqilabı (isp. Revolución mexicana) və ya Meksikada vətəndaş müharibəsi (isp. Guerra civil mexicana) — 1910-1917-ci illərdə Meksika tarixində baş vermiş vətəndaş müharibəsi. Porfirio Dias diktaturasına qarşı üsyan kimi başlanmış və yeni konstitusiyanın qəbul edilməsi ilə sona çatmışdır. Vətəndaş müharibəsi dövründə əhalinin arasında müxtəlif mənbələrə görə 500.000 nəfərdən 2.000.000 qədər əhali, 1910-cu ildə isə ölkə əhalisi 15.000.000 nəfər olub.. == Mərhələləri == Tədqiqatçılar Meksika inqilabını dörd mərhələyə bölürlər: Birinci mərhələ (1910-cu ilin noyabrından 1911-ci ilə qədər) Porfirio Dias diktaturasının devrilməsidir. Liberal torpaq sahibləri və sahibkarlar, işçilər və kəndlilər, liberal-demokrat liderlərin siyasi rəhbərliyi altında vahid bir cəbhə kimi çıxış etdi. İnqilabın ikinci mərhələsində (1911-ci ilin mayından 1913-cü ilə qədər) liberal demokratlar hakimiyyətdə idi, lakin inqilabçı qüvvələr arasında birliyin olmaması əks-inqilabçı çevrilişə gətirib çıxardı. Üçüncü mərhələ (1913-cü ilin fevralından 1914-cü ilin iyununa qədər) konstitusiya rejiminin bərpasıdır. İnqilabçılar yenidən birləşmiş cəbhədə çıxış etmiş, kəndli kütlələrinin rolu artmışdır.

Meksika körfəzi (isp. Golfo de México) — dünyanın doqquzuncu böyük su həcmi. Əsasən Şimali Amerika materiki və Kuba adası ilə əhatə olunub. Meksika körfəzi hövzəsi təxminən oval formasındadır və şərqdən qərbə qədər uzunluğu 1500 km-dir. Körfəz Atlantik okeanın bir hissəsidir və onu okeandan ABŞ və Kuba arasındakı Florida boğazı, Karib dənizindən isə Meksika və Kuba arasındakı Yukatan boğazı ayırır. Ən dərin yeri 4.384 metrdir. Meksika körfəzi ən yüksək temperaturlu suya malik su hövzələrindən biridir. == Geologiyası == Meksika körfəzini tədqiq edən alimlərin ümumi gəldiyi nəticəyə görə, körfəz Trias dövrünə kimi mövcud olmayıb. Bəzi dənizlərin adı səhvən körfəz yazılıb. Bunların içərisində Meksika körfəzi vardır.

Meksika mətbəxi — Qarğıdalı, lobya, meyvə növləri və müəyyən bitki növləri ümumiyyətlə zəngin bitki örtüyünə malik olan bu isti, tropik ölkə mətbəxində mühüm rol oynayır. Meksikada çox müxtəlif regional mətbəxlər var. İspan mətbəxinin təsiri Meksikanın şimalında yayılıb. Yerli əhalinin mətbəxi cənubdadır. == Tarixi == Meksika bütün dünyada yayılmış kakao, vanil, avokado, yerfıstığı, pomidor, çili və qarğıdalının yaradıcısıdır. Demək olar ki, Meksikada bir çox yeməklər qarğıdalı ilə hazırlanır. Qarğıdalı o qədər mühümdür ki, Asteklər tərəfindən qarğıdalı tanrısı olaraq ucaldılıb. İkinci isə ədviyyat kimi istifadə olunan çilidir. Meksikada ev heyvanı kimi it saxlanılır. Meksikada Qabaq çiçəyi Flor de Calabaza hind inciri adlandırılır.

Meksika pesosu (isp. Peso mexicano) — Meksika dövlətinin valyutası. Meksikanın milli pul vahidi olan Meksika pesosu (işarəsi: $ kodu: MXN) dünyada ən çox ticarət aparılan pul vahidlərindən biridir. MXN kodundan əvvəl MXP kodu Meksika pesosunun göstərilməsi üçün istifadə olunub. Peso 100 sentavosdan ibarətdir. 20 aprel 2009-cu ildə 13.4102 Meksika Pesosu 1 ABŞ dollarına bərabər olub. == Beynəlxalq istifadəsi == ABŞ-nin Meksika sərhəddinə yaxın yerlərində xüsusilə marketlərdə Meksika pesosu ilə alış-veriş etmək mümkündür lakin digər Amerika şəhərlərində peso alış-verişdə istifadə edilmir.

Meksika qaraçöhrəsi (lat. Taxus globosa) — qaraçöhrəkimilər fəsiləsinin qaraçöhrə cinsinə aid bitki növü.

Meksika qızılquşu (lat. Falco mexicanus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qızılquşkimilər dəstəsinin qızılquşlar fəsiləsinin qızılquş cinsinə aid heyvan növü.

Meksika suzanbağı (lat. Nymphaea mexicana) – suzanbağıkimilər fəsiləsinin suzanbağı cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Castalia flava (Leitn. ex A.Gray) Greene Castalia mexicana (Zucc.) J.M.Coult. Leuconymphaea flava (Leitn. ex A.Gray) Kuntze Leuconymphaea mexicana (Zucc.) Kuntze Nymphaea flava Leitn. ex A.Gray Nymphaea lutea Treat Nymphaea planchonii Casp.

Meksika suzanbağı (lat. Nymphaea mexicana) – suzanbağıkimilər fəsiləsinin suzanbağı cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Castalia flava (Leitn. ex A.Gray) Greene Castalia mexicana (Zucc.) J.M.Coult. Leuconymphaea flava (Leitn. ex A.Gray) Kuntze Leuconymphaea mexicana (Zucc.) Kuntze Nymphaea flava Leitn. ex A.Gray Nymphaea lutea Treat Nymphaea planchonii Casp.

Meksika tamanduası (lat. Tamandua mexicana) — heyvanlar aləminin dişsiz məməlilər dəstəsinin qarışqayeyənlər fəsiləsinin tamandua cinsinə aid heyvan növü. == Görünüşü == Meksika tamanduasının başı və gövdəsi 77 sm, quyruğu 40 ilə 67 sm arasındadır. Ağzı uzun və əyridir. Ağız boşluğu 40 sm uzunluğu olan dilə sahibdir və kiçik bir diametrə malikdir. Heyvanlar arxa tərəfində tünd zolaqlara sahibdirlər. Çiyinlər və bədən nahiyyəsi tünd rəngdədir. Bədənin qalan hissəsi daha açıqdır. Demək olar ki, ağdan qəhvəyi rəngə qədər çalarlar vardır. Meksika tamanduası anal vəzinin ifraz etdiyi güclü bir qoxu ilə seçilir və bu səbəbdən "meşə iylənmişi" ləqəbini almışlar.

Meksika tarixi Şimali Amerikanın cənub hissəsində yerləşən bir ölkə olan Meksikanın üç min illik dövrünü əhatə edir. İlk dəfə 13.000 il əvvəl sivilizasiyalar tərəfindən kəşf edilmişdir.Ərazi 16-cı əsrdə ispanlar tərəfindən işğal edilməzdən əvvəl Meksika hinduları və asteklər kimi tanınan yerli sivilizasiyalar mövcud idi. 1519-cu ildə Meksikanın ən köklü yerli sivilizasiyaları ispanlarla qarışmağa başladı və Avropa Mədəniyyətini mənimsəməyə doğru irəlilədi. Ölkə dünyanın ən çox ispandilli bölgəsi olsa da, yerli Amerika dilləri baxımından Şimali Amerikanın əksəriyyətinə də ev sahibliyi edir. Üç əsr ərzində İspaniya İmperiyasının bir hissəsi olan ölkə, ispan dilinin, eləcə də katolikliyin və Qərb mədəniyyətinin təsirinə məruz qalmışdır. Uzun mübarizədən sonra Meksika 1810-cu ildə İspaniyadan müstəqilliyini elan etdi. 1846-cı ildə Meksika-Amerika müharibəsinin başlaması ilə Meksika iki illik müharibədə ərazisinin demək olar ki yarısını ABŞ-yə verdi. Daha sonra 19-cu əsrdə Fransa Meksikanı işğal etdi (1861) və Maksimilian taxtına salaraq İkinci Meksika İmperiyasını qurdu. Lakin bu rejim 1867-ci ilə qədər davam etdi. Yarım əsrlik iqtisadi durğunluq və siyasi xaosdan sonra 1884-cü ildə hakimiyyəti ələ keçirən Porfirio Diaz dövlətin gücünü idarə etdi, cəmiyyəti və iqtisadiyyatı modernləşdirdi.

Meksika əhalisi — 126,014,024 nəfərdir ki, bu da ispandilli ölkələr arasında ən böyük, Latın Amerikasında Braziliyadan sonra ikinci, dünyada isə onuncu yerdədir və bu yaxınlarda əhalinin sayına görə Yaponiyanı geridə qoyur. 20-ci əsrdə Meksika əhalisi 1940–1980-ci illər arasında ildə təxminən 3% artaraq 13,6 milyondan 97,5 milyona yüksəldi. Bu artım tempi o dövrdə inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün ümumiləşdirilmiş, demoqrafik keçid kimi təsnif edilmiş və 1970-ci illərdən kontraseptiv siyasətin qəbul edilməsinə səbəb olmuşdur. Bu tendensiya yavaşlasa və son illərdə orta illik artım tempi 1,5%-dən aşağı olsa da, demoqrafik keçid hələ də davam edir və Meksikada gənclərin böyük əhalisi var. Ölkənin ən sıx məskunlaşdığı şəhər 8,7 milyon əhalisi olan paytaxt Mexiko şəhəridir (2005), şəhərin metropoliten ərazisi isə 20,137 152 nəfərlə (2010) ölkənin ən sıx məskunlaşdığı şəhərdir. Əhalinin təqribən 50%-i Meksikanın 59 metropoliyasından birində yaşayır. Siyahıyaalmaların hazırlanmasına cavabdeh olan qurum Milli Statistika və Coğrafiya İnstitutudur (INEGI). Daxili İşlər Nazirliyindən asılı olan Milli Əhali Şurası (CONAPO) demoqrafik hadisələrlə bağlı məlumatların təhlili, qiymətləndirilməsi və sistemləşdirilməsinə cavabdeh olan qurumdur. Yerli Xalqların İnkişafı üzrə Milli Komissiya (CDI) digər məsələlərlə yanaşı, Meksikanın yerli xalqlarının tədqiqatı və sosial-demoqrafik və linqvistik təhlilinə cavabdehdir.

Ekatepek (isp. ekateˈpek) rəsmi olaraq Ekatepek de Morelos, Meksikanın orta Meksika əyalətində bir bələdiyyədir və daha böyük Meksika şəhər ərazisinin şimal kəsimində yer alır . Bələdiyyə mərkəzi San Kristobal Ekatepekdir. .Ekatepek şəhəri, 1.645.352 toplam bələdiyyə əhalisinin %99-ni təşkil edən, praktikada bələdiyyə ilə eyni mənanı verir. Tiyuana , Leon və Puebladan sonra Meksikanın ən böyük dördüncü bələdiyyəsi və Qreater Meksika şəhərinin ən böyük şəhər ətrafı yaşayış məntəqəsidir . "Ekatepek" adı Nahuatldan ortaya çıxıb və "küləklj təpə" velə ya "Ehekatla ( külək tanrısı) adanmış təpə" anlamına gelir.Eyni zamanda tanrı Quetzalkoatla alternativ bir addır ."Morelos", Meksika Müstəqillik savaşı dönəmindən qəhrəmanı Jose Maria Morelosun soyadıdır . Əziz Xristofer , 25 İyulda qeyd edilən şəhərdə qoruyucu əzizdir. Ekatepese Meksima şəhər metrosu , Meksika Əyalətinin Mexibús Avtobus sürətli tranzit xətləri və Mexicable kanat xətləri xidmət edir . Maraq doğurucu yerlər arasında Meksikadakı ən yeni Katolik Katedralı , Saqrado Korazon de Jesus , bir neçə kolonyal dönəm kilsəsi ve "Kasa de los Virreyes"dəki Morelos Muzeyi yer alır. Meksikanın ən işlək ticarət mərkəzi Multiplaza Araqonda Ekatepekdə yerləşir == Coğrafiya == Bələdiyyə MeKsika şəhərinin şimalında,Şimal 19º29'23" minimum, maksimum 19º40'28", Qərb 98°58'30" minimum, maksimum 99°08'35" coğrafi kordinatlarında yerləşir.

Meksika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti — Meksikanın icraedici hakimiyyətinin başçısı . == Səlahiyyətlər == Prezident icraedici hakimiyyətin başçısı kimi bütün dövlət aparatına rəhbərlik edir, Federasiyanın və Federal Dairənin yüksək vəzifəli şəxslərini vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edir, silahlı qüvvələrə rəhbərlik edir. Ona qanunvericilik təşəbbüsü hüququ verilmişdir və praktikada Konqresdə müzakirə edilən və təsdiqlənən qanun layihələrinin böyük əksəriyyəti icraedici hakimiyyətdən gəlir. Prezidentin veto hüququ var, lakin qanunvericilik prosesinə tam nəzarət etmək imkanına malik olduğu üçün bu, Meksikada geniş yayılmamışdır. Prezidentin fövqəladə vəziyyət tətbiq etmək, konstitusiya təminatlarını dayandırmaq və ştatların daxili işlərinə federal müdaxilə imkanlarını həyata keçirmək hüququ var. O, qanuni qüvvəyə malik fərmanlar verir. Prezidentin bütün qərarları, fərmanları, qərarları və sərəncamları müvafiq akta cavabdeh olan dövlət katibi tərəfindən əks imzalanmalıdır.

Meksika quşəppəyi (lat. Capsella mexicana) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin quşəppəyi cinsinə aid bitki növü.

Meksika filtrı – inkişaf etməmiş ölkələrdə, xüsusilə, Meksikada baş verən film və televiziya səhnələri üçün istifadə olunan sarı və ya sepiya rəngli filtr. == Tarixi == 2000-ci ildə buraxılmış "Traffik" filminin rejissoru Stiven Soderberq filmin Meksikada baş verən səhnələri üçün sarı filtrdən istifadə etmişdir. Tezliklə ABŞ və Avropadakı film istehsalçıları Latın Amerikası və Cənub-Şərqi Asiyada baş verən səhnələri fərqləndirmək üçün bu filtrdən istifadə etməyə başlamışdırlar. 2008-ci ildə yayımlanan, hadisələri Meksika ilə əlaqəli olan "Breaking Bad" serialında sarı rəngli filtrın tez-tez istifadə olunmasından sonra fanatlar bu filtrı "Meksika filtrı" adlandırmışdırlar. "Meksika filtrı" termini 2023-cü ildə baş verən Kanada meşə yanğınları zamanı Nyu-York şəhərinin görünüşünü təsvir etmək üçün istifadə olunmuşdur. == İstifadə == Sarı rəngin isti iqlim, kriminalistika, təhlükə ilə əlaqələndirilməsi Meksika filtrından istifadəyə səbəblər kimi göstərilir. Rejissorlar "üçüncü dünya ölkəsi" estetikası yaxalamaq üçün bu filtrı tətbiq edirlər. Meksika filtrının istifadə olunduğu bəzi film və seriallar: "Traffik" "Sikario" "Breaking Bad" "Mişar 10" "Xilasetmə" == Tənqid == Meksika filtrı Meksika və Cənub-Şərqi Asiya ölkələrini steriotipik təsvir etdiyinə görə tənqid olunur və haqqında internet memləri hazırlanır.

Mexikali — Meksikanın şimal-qərbində yerləşən şəhər və Aşağı Kaliforniya ştatının paytaxtıdır.