Поиск по словарям.

Papaverin- C20H21NO4 Bilinən ən güclü saya əzələ boşaldıcı maddədir. Fosfodiesteraz fermentini əngəlləyərək saya əzələləri birbaşa boşaldır. Damarların, mədə-bağırsaq və sidik sistemin saya əzələlərini boşaldaraq antispazmodik təsir göstərir. Tiryək bitkisindən (Papaver somniferum) əldə edilir. Papaverinin sistemik qan dövranı vazodilatasiya təsiri miyokarda və ya beyinə gedən qanın daha da azalmasına səbəb ola bilər (steal effect). Damar xaricinə sızan dərman irritasiya və tromboza səbəb ola bilər. Üzdə qızartı, başağrısı, tərləmə, mürgüləmə, hipotoniya, başdönməsi, bulanma, qəbizlik və iştahsızlıq kimi yan təsirlərlə, nadir hallarda qaraciyərdə sarılıq (gözdə və dəridə), görmə bulanıqlığı və cüt görmə, tromboz (inyeksiya yerində) kimi yan təsirlərə də səbəb ola bilər. Papaverin izokinolin sinfinə aid opioid alkaloididir . O, tiryəkdə 0,5–1% nisbətində olur. İlk dəfə 1848-ci ildə Merck tərəfindən təcrid edilmişdir.

Lalə və ya xaşxaş (lat. Papaver) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Xaşxaş ildə bir dəfə, mart və ya apreldə çiçək açar. Soğanlı bitkilərdən olub zanbaqgillər ailəsindəndir. Çoxaldılması toxum ilə deyil bala soğanları ilə olur. Toxum ilə çıxarmaq son dərəcə çətindir, bu üsula yalnız yeni növlər əldə etmək üçün müraciət edilir. Əksəriyyətlə bir soğan bir çiçək açır, amma bir soğanda iki və ya üç çiçək çıxaran xaşxaşlar da vardır. Bir və ya birdən çox olsa belə ildə bir dəfə çiçək açarlar. Çoxlu çiçək açan xaşxaşları çiçəkləri birdən birə ardınca ıçarlar. Əgər yalnız bir çiçək varsa bu il bir daha çıxarmayacaq deməkdir.

Papaver alpinum (lat. Papaver alpinum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Papaver argemone (lat. Papaver argemone) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Papaver atlanticum (lat. Papaver atlanticum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Papaver bracteatum (lat. Papaver bracteatum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Papaver commutatum (lat. Papaver commutatum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Sarı buynuzlalə (lat. Glaucium flavum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin buynuzlalə cinsinə aid bitki növü. İkiillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 50sm-ə qədər olur. Gövdəsi düz, dəyirmi olub, budaqlanandır. İnkişafının birinci ilində çətiri böyük liraşəkilli-lələkvari yarılmış, yarpaqları sıxtükcüklü olmaqla, uzunluğu 35 sm-ə qədərdir. Gövdəyəbənzər yarpaqları çoxsaylı, şişkin, göyümtül, oturaq, yuxarı hissəsi qısa, oval, demək olar ki, kənarları bütövdür. Çiçəkləri tək, iri, diametri 1,5-3sm, ləçəkləri 4, böyük tərsyumurtaşəkilli və ya dairəvi, uzunluğu 3,5 sm, parlaq-sarı və ya tünd-sarıdır. Toxumları böyrəkşəkilli, qəhvəyi və ya qaradır. Bitkinin bütün hissələri şirəli soka malik olub, şirəsi çıxarıla bilir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabr ayında isə meyvələri yetişir.

Papaver dubium (lat. Papaver dubium) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Papaver hybridum (lat. Papaver hybridum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Papaver lapponicum (lat. Papaver lapponicum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Papaver nudicaule (lat. Papaver nudicaule) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Şərq xaşxaşı (lat. Papaver orientale) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Qütb xaşxaşı (lat. Papaver radicatum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Yabanı xaşxaş (lat. Papaver rhoeas) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Yuxu xaşxaşı (lat. Papaver somniferum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü. Birillik ot bitkisi olub, hündürlüyü 100-150 sm olub, tərkibi çoxlu şirəyə malikdir. Gövdəsi düzqalxan, sıxyarpaqlı, göyümtül-yaşıl, yuxarı hissəsi adətən budaqlıdır. Yarpaqları növbəli, göyümtül, sıx, və ya aşağı hissəsi damarlı, nadir hallarda tükcüklüdür. Kökətrafı yarpaqlarının uzunluğu 30 sm, çətir kimi toplanmış, qısa saplaqlı, ellipssəkilli, iridişcikli və ya kəsilmiş-pərli olub, kənarları kəskin dişciklidir. Gövdə yarpaqlarının uzunluğu 20 sm, enli ellipssəkilli və ya tükcüklü itidişciklidir. Çiçəkləri 1-10 saylı, iri, gövdə zirvəsi budaqlanan, çiçəkləri uzun və yağlı şişkindir. Çiçəkləmə dövründə başı aşağı əyilmiş çiçəklər hamar, tərkibində tiryək olan sortlar göyümtül-yaşıl, uzunsov-ellipssəkilli, zirvəsinin uzunluğu 3-4,5 sm, yağlı sortlarda isə onların ölçülərinin uzunluğu 2-2,5 sm, aşağı hissəsi qırmızı-bənövşəyi və ya tam yaşıl, enli-ellipssəkillidir. Kasacığı çılpaq, çiçəkləmədən əvvəl açılmağa başlayır.

Papaver setiferum (lat. Papaver setiferum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə cinsinə aid bitki növü.

Roma Papaları - Latınca : "ata" mənasını verən papa sözündən qaynaqlanan bu ad, bəzi kilsələr tərəfindən yüksək ruhani liderlərini izah etmək üçün istifadə edilmiş və zamanla Roma Katolik Kilsəsinin dünyadakı rəhbərinə müraciət etməyə başlandı. Papa Sirik'in imtiyazından bəri rəsmi olaraq Roma Katolik Kilsəsinin rəhbəri üçün istifadə olunur. Herman Kontrakt, bəlkə də papaları siyahıya alan ilk tarixçi idi. Onun siyahısı 1049-cu ildə 154-cü Papa IX Leo ilə bitir. Bu siyahını nəzərə alsaq, bu gün papa olan Papa Fransisk 268-ci papadır. Papa. Rəsmi Papa siyahısı olmasa da, Vatikan tərəfindən nəşr olunan Annuario Pontificio ("Papa salnamələri") ən nüfuzlu siyahı sayılır. Annuario Pontificio siyahısında Papa Fransisk 266-cı Papadır XX əsrdə siyahıda bir neçə dəyişiklik edildi. Antipapa Xristofor uzun müddət qanuni bir Papa olaraq tanınırdı. Papa olmuş Stefan 1961-ci ilə qədər II Stefan adı ilə rəsmi olaraq Papa olaraq qəbul edildi və sonra siyahıdan silindi.