Поиск по словарям.

Period — bir tam rəqsə sərf olunan zamandır. Düsturla ifadəsi belədir: T = 1 f {\displaystyle T={\frac {1}{f}}} T = t N {\displaystyle T={\frac {t}{N}}} burada T - period, t - zaman, N - rəqslər sayı, f isə tezlikdir.

1-ci period elementləri — birinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 2 element yerləşir: Hidrogen və Helium. == Xarici keçidlər == Bloch, D. R. Organic Chemistry Demystified. McGraw-Hill Professional. 2006. ISBN 0-07-145920-0.

2-ci period elementləri — ikinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 8 element yerləşir.

Fırlanma periodu — Planetlərin, peyklərin və digər səma cisimlərinin hər hansı bir nöqtəsinin həmin cismin mərkəzi oxlarının ətrafında dönməsi nəticəsində ərtaf-mühitə nəzərən yenidən eyni yerdə olmasına qədər sərf olunan zaman müddəti. Yer kürəsinin fırlanma periodu 1 sideral gün, yəni 23 saat 56 dəqiqə təşkil edir. == Dönmənin növləri == Sideral dönmə — Ayın Yer ətrafında fırlanaraq müəyyən müddət sonra Yerin mərkəzində duran müşahidəçiyə nəzərən ikinci dəfə eyni nöqtəyə gəlməsi onun sideral dönməsi olub, 27.3 günə bərabərdir. Sinodal dönmə — Ayın fırlanaraq müəyyən müddət sonra Günəşlə Yer arasında yenidən eyni bucaqda olmasıdır, 29.5 gün təşkil edir.

Yarımçevrilmə periodu- radioaktiv nüvələrin yarısının çevrilməyə məruz qaldığı müddət. Onun vahidi saniyədir və T hərfi ilə işarə olunur. Hər bir kimyəvi elementin və radioaktiv izotopun yarımçevrilmə periodu var.

5-ci period elementləri — beşinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 8 element yerləşir.

6-cı period elementləri — altıncı periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda Lantanoidlərlə birlikdə 32 element yerləşir.

1-ci period elementləri — birinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 2 element yerləşir: Hidrogen və Helium. == Xarici keçidlər == Bloch, D. R. Organic Chemistry Demystified. McGraw-Hill Professional. 2006. ISBN 0-07-145920-0.

4-cü period elementləri — dördüncü periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 18 element yerləşir.

2-ci period elementləri — ikinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 8 element yerləşir.

7-ci period elementləri — yeddinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda Aktinoidlərlə birlikdə 32 element yerləşir.

7-ci period elementləri - yeddinci periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda Lantanoidlərlə birlikdə 32 element yerləşir. Perioddakı elementlərin hamısı Radioaktiv elementlərdir. Periodda Yer kürəsində təbii halda ən ağır element olan Uran elementi yerləşir.

3-cü period elementləri — üçüncü periodda yerləşən elementlərdir. Bu periodda 8 element yerləşir.

Periodiklik (həmçinin daimilik) Kainatdakı sistemlərdə baş verən hadisələrin üç əsas xassəsindən biridir. Bu fizika və astronomiyanın tədqiqat obyektidir və bütün fiziki proseslər üçün səciyyəvidir.

Periodontit — periodontun iltihabı. == Ümumi məlumatlar == Periodont – diş və onun sümük qundağı (çənənin alveol artımı) arasındakı ensiz boşluğu dolduran birləşdirici toxumadır. Periodontda sinirlər, dişi qidalandıran qan və limfa damarları yerləşir. Periodontun əsas funksiyaları – amortizasiya və trofikadır. Qidanı çeynədikdə, periodont dişin üzərinə düşən yükü amortizasiya edir və sümük üzərinə bərabər yayır. Periodontit kəskin və xroniki olur. Kəskin periodontit nadir hallarda rast gəlir. Bu onunla izah olunur ki, içindəkilərin axınına görə, periodontit uzun müddət əlamətsiz keçə bilər, baxmayaraq ki, iltihab var və davam edir. == Xəstəliyin səbəbləri == Əksər hallarda periodontit, periodontun infeksiyaya yoluxması nəticəsində baş verir. İnfeksiyanın daxil olma yollarından asılı olaraq, periodontit intradental və ekstradental (dişdaxili və dişxarici) olur.

Hesiod (bəzən Heziod kimi də yazırlar; qədim yunanca Ἡσίοδος, e.ə VIII-VII əsrlər) — qədim yunan şairi və epos söyləyəni (rapsod), didaktik və genealoji epos cərəyanının nümayəndəsi. == Həyatı == Hesiod Eolidada (Kiçik Asiya, müasir Türkiyə ərazisi) yerləşən Kimdə Diy adlı yoxsullaşmış tacirin ailəsində anadan olmuşdu. Atası sonradan Beotiyaya köçmüş və Helikon dağı yaxınlığında yerləşən Askra kəndində kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmuşdu. Hesiod yazırdı ki, burada “yay ağır, qış pis, heç vaxt xoş olmayan” idi. Kasıb kəndli ailəsindən olan oğlanın niyə şair olması məlum deyil. Hesiod özü danışırdı ki, yeniyetmə çağlarında, mal-qara otaran zaman Helikon nimfaları onun yanına gələrək ona ilahi mahnılar bəstələmək istedadı və rapsodun (el-obanı gəzərək epos danışan şair) fərqlənmə nişanı olan dəfnədən hazırlanmış əsa verdilər. Hesiod peşəkar rapsod (rapsodu bizim aşıqlarla müqayisə etmək olar) idi. Öz əsərlərində o kiçik Asiya qəhrəmanlı eposunun dilinidən və stilistik texnikasından yeni məqsədlər üçün- dini və mənəvi ehkamların təbliği üçün istifadə edirdi. Hesiod muzaların həqiqəti demək üçün “çağırdığı” peyğəmbər qismində çıxış edir və Homerin adsız davamçılarından fərqli olaraq, ilk dəfə yunan poeziyasında özünü şəxsiyyət kimi müəyyən edir və öz adını söyləyir. Xronoloji cəhətdən mümkünlüyü şübhə doğuran əfsanəyə görə, Hesiod hətta Homerin özü ilə də yarışaraq ona qalib gələ bilmişdi.

Perikl (yun. Περικλῆς, περί + κλέος — "şöhrətlə əhatələnmiş"; təxminən E.ə. 495 və ya E.ə. 494 — E.ə. 429) — Afinalı dövlət xadimi, Afina demokratiyasının banilərindən biri, məşhur natiq və sərkərdə. Perikl Afinada aristokrat ailəsində doğulub. Aktiv siyasi fəaliyyətinə Alkmeonların qrupuna başçılıq etməklə başlayıb. Aristokrat mənşəyinə baxmayaraq, demokratiya tərəfdarı kimi tanınıb. Aristokrat qrupunun başçısı Kimonla mübarizədə ona xalqın dəstəyi lazım idi. E.ə 461-ci ildə Kimonun qovulmasına nail olan Perikl, Afinanın ən nüfuzlu siyasətçilərindən birinə çevrildi və Afina polisinin demokratikləşdirilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən bir sıra islahatlar həyata keçirdi.

Periton (lat. peritoneum) — ən böyük seroz qişa, qarın və çanaq boşluğu divarlarını daxildən və burada olan üzvləri xaricdən örtür. Qarın boşluğu - lat. cavum abdominis yuxarıdan tərəfdən - diafraqma ilə, on və yan tərəflərdən qarın əzələləri ilə, arxa tərəfdən - bel əzələləri və bel fəqərələlərinin cisimləri ilə əhatə olunmuşdur. Aşağı tərəfdən bu boşluq böyük və sonra kiçik çanaq boşluğuna keçir.

Prixod (yun. παροικία ( yun. παρά — "yaxın" və yun. οἶκος — "ev") — xristianlıqda aşağı kilsə təşkilatı və bu təşkilat üzvülərinin yaşadığı yer, məhəllə. == Mənbə == Rusca-azərbaycanca lüğət (Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının baş redaksiyası), II cild, Bakı, 1991. Səh. 644 (Приход, приходский).

Pentod (q. yun. πέντε) — ekranlama toru olan vakuum elektron lampasıdır, içərisində dinatron effektini boğaraq, ekranlama toru ilə anod arasında üçüncü (qoruyucu və ya anti-dinatron) şəbəkə yerləşdirilir. Əksər pentodlarda üçüncü tor və katod şüşə içərisində birləşdirilir, buna görə də onların yalnız dörd siqnçıxışınainə malikdir. Tarixi ədəbiyyatda məhz bu dörd çıxışlı lampalar ciddi mənada pentodlar, üçüncü toru ayrıca çıxışı olan pentodlar isə "üç torlu lampalar" adlanırdı.

Perlo (Averon)

Peryö (fr. Peyrieu) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Şampan-an-Valrome kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01097. == Coğrafiyası == Kommuna Paris şəhərinin 420 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 70 km şərqdə yerləşir və Burk-an-Bres şəhərindən 55 km cənub-şərqdə yerləşir. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 199 nəfər təşkil edirdi. == İqritisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 131 nəfər (15-64 yaş arasında) 93 nəfər iqtisadi cəhətdən, 38 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 71.0%, 1999-cu ildə 68.8%). Fəaliyyət göstərən 93 sakindən 90 nəfəri (40 kişi və 50 qadın), 3 nəfər işsiz (3 kişi və 0 qadın) idi.

Triod — giriş siqnalının elektrik dövrəsində cərəyanı idarə etməyə imkan verən elektron borudur. Onun üç elektrodu var: termoelektron katod (birbaşa və ya dolayı qızdırılan), anod və bir idarəetmə şəbəkəsi.

Cozef Person (ing. Joseph Pearson; d. 1868 – ö. məlum deyil) — ingilis futbolçu; onun müntəzəm mövqeyi yarımmüdafiəçi idi. "Liverpul" komandasında çıxış edib. == Həyatı == Cozef Person 1868-ci ildə anadan olmuşdur. == Karyerası == 1892-ci ildə "Liverpul" komandasında 1 oyunda meydana çıxmışdır.

Jorj Perro (fr. Georges Perrot; 12 noyabr 1832[…], Vilnöv-Sen-Jorj – 30 iyun 1914, Paris) ― Fransa arxeoloqu. 1875-ci ildən Sarbonnada dərs demiş və 1888-1902-ci illərdə École Normale Supérieureun direktoru olmuşdur. 1874-cü ildə Academie des Inscriptions et Belles-Lettresə seçilmiş və 1904-cü ildən ölümünə qədər burada daimi katib vəzifəsində işləmişdir. Ən məşhur arxeoloji kəşfi 1861 və 1862-ci illərdə Kiçik Asiyaya təşkil edilmiş bir ekspedisiyada olarkən “İmperator Avqustun Siyasi vəsiyyəti” kimi tanınan sənədin yunan dilinə tərcüməsini tapmasıdır. Perrot Revue Archéologique jurnalının redaktorluğunu etmiş və bu jurnala öz töhfələrini vermişdir. Əsərlərinə Souvenirs d'un voyage en Asie mineur (1863) və Şarl Şipye (1882-1914) ilə birlikdə yazdığı on cildlik "Histoire de l'art dans l'antiquité" daxildir.

Jorj Perro (fr. Georges Perrot; 12 noyabr 1832[…], Vilnöv-Sen-Jorj – 30 iyun 1914, Paris) ― Fransa arxeoloqu. 1875-ci ildən Sarbonnada dərs demiş və 1888-1902-ci illərdə École Normale Supérieureun direktoru olmuşdur. 1874-cü ildə Academie des Inscriptions et Belles-Lettresə seçilmiş və 1904-cü ildən ölümünə qədər burada daimi katib vəzifəsində işləmişdir. Ən məşhur arxeoloji kəşfi 1861 və 1862-ci illərdə Kiçik Asiyaya təşkil edilmiş bir ekspedisiyada olarkən “İmperator Avqustun Siyasi vəsiyyəti” kimi tanınan sənədin yunan dilinə tərcüməsini tapmasıdır. Perrot Revue Archéologique jurnalının redaktorluğunu etmiş və bu jurnala öz töhfələrini vermişdir. Əsərlərinə Souvenirs d'un voyage en Asie mineur (1863) və Şarl Şipye (1882-1914) ilə birlikdə yazdığı on cildlik "Histoire de l'art dans l'antiquité" daxildir.

Kermod ayısı (lat. Ursus arctos kermodei) — Baribal ayısının bir yarımnövü. Kermod ayıları əsasən Kanadanın qərb sahillərində yerləşən, meşəlik ərazilərdə yayılmışdır. Kermod ayılarına aid populyasiyanın 10 % ağ və ya solğun sarı rəngə sahibdirlər. Xəzlərinin rənginin belə olması omnların genləri ilə əlaqədardır. Bu xüsusiyyət albinizm və ya ağ ayılarla qohum olması ilə əlaqədar deyildir. == Tarixi == Kermod ayıları Frensiz Kermodun şərəfinə adlandırılmışdır. O, ilk dəfə bu ayıları təsvir etmişdir. Yeli qəbilələr bu ayıları "Ruh ayılar" adlandırırlar (Spirit Bear).

Monte Perdido (İspan dilində) (Fransızca Mont Perdito; Aragonese'de Mont Perdito; Katalonadakı Mont Perdut, dördü də itmiş dağ deməkdir) Pireneydəki üçüncü ən yüksək dağdır. İspaniyada yerləşən Monte Perdido zirvəsi (3355 m) Fransadan Gavarnie və Estaubé Cirques'larının görünməz zirvələri ilə gizlidir. Huesca əyalətinin şimalında dayanır.Dağ Monte Perdido silsiləsinin bir hissəsini təşkil edir və Ordesa y Monte Perdido Milli Parkında, Pireneyin qərb hissəsində, İspaniyanın Araqon icmasında yerləşir. Bu əhəng daşı, ərazisi 30,6 min hektar olan bir obyektin bir hissəsi olaraq 1997-ci ildə UNESCO-nun Ümumdünya İrsi Siyahısına daxil edilmişdir. Buraya Avropanın ən dərin iki kanyonu (İspaniya tərəfində) və üç böyük buzlaq sirkası (Fransa) daxildir. Bölgənin keçmiş pastoral mənzərələri (kəndlər, tarlalar və fermalar, dağ otlaqları və yollar) əvvəllər Avropanın dağlıq bölgələri üçün çox xarakterik olan kənd təsərrüfatı quruluşunu göstərir.İspaniyadan dağa giriş Fransadan daha asandır.Cığır Ordesa Vadisindəki Arlanonun Torla kəndi yaxınlığında başlayır və sərt zirvəyə qalxmadan Cirque de Soaso'dan Goriz'in Sığınacağına doğru gedir. Qışda bir buz balta və dırmaşan pişiklər qaldırmaq üçün lazımdır. İlk fəthin tarixi bəlli deyil, zirvəyə ilk sənədli qalxma 6 avqust 1802-ci ildə Fransız alpinistləri tərəfindən baş tutdu. == Milli Park == Monte Perdido, 1918-ci ildə qurulan və 21 kvadrat metr sahəsi olan İspaniya Ordesa y Monte Perdido Milli Parkının mərkəzi bölgəsidir.Park, 156 kvadrat kilometrə qədər əhəmiyyətli dərəcədə böyüdü və bütün Anisclo Kanyonunu özündə cəmləşdirdi.Ordesada 1500-dən çox növ çiçək, 171 növ quş, 32 müxtəlif məməli və 8 növ sürünən var.Ən möhtəşəm, 3 metrlik bir qanadlı lammergeierdir (saqqallı gövdə).Pirenelər Avropada bu quşların görünə biləcəyi yerlərdən biridir. Bölgənin iqlim şəraitinə şimaldan okean, cənubdan Aralıq dənizi öncəsi iqlim təsir edir.

Adi oleandr (lat. Nerium oleander) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin kəndirkimilər fəsiləsinin oleandr cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Oleandrın vətəni — qərbdə Mərakeş və Portuqaliyadan şərqdə cənubi Çinə qədər quru və yarımquru subtropiklərin geniş zolağıdır. Təbii halda Aralıq dənizi sahili ölkələrində, Yaponiyada və Hindistanda yayılan 3 növü məlumdur. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 6 m olan həmişəyaşıl kol və ya kiçik ağacdır. Budaqlanan gövdələri qonur rəngli, yumru qabıqlarla örtülmüşdür. Yarpaqlarının uzunluğu 12 sm olub, neştərvari formalı, bozumtul-yaşıl rənglidir, üzbəüz və ya dəstələrdə 3-4 ədəd lansetvari və ya xətvari, kənarları bütöv və ya oyuqlu, qısa saplaqda, çılpaq, dərili, açıq orta damarcıqlıdır. Çiçəkləri parlaq, iri, beşləçəkli, qalxanvari çiçək qruplarında yerləşmişdir. Yayda çiçəkləyir. Əsasən toxumla, qələmlə, pöhrələrlə çoxaldılır.

Periqö (fr. Périgueux) — Fransanın Akvitaniya regionun rayonlarından biri (fr. Arrondissement). Departamenti — Dordon. Suprefektura — Periqö. Rayon əhalisi 2006-cı ildə 181 182 nəfər təşkil edirdi. Əhalinin sıxlığı — 54 nəf / km². Rayon ərazisi — 3337 km².

Perçot dağı — Antarktidanın Qreyam Torpağının Qreyam sahiliindən qərbdə yerləşən, 2040 m hündürlüklü, şimaldan cənuba doğru uzanan dağ silsiləsidir. Perçot dağı Maqniye zirvələrindən 7 km cənub-şərqdə yerləşmişdir. Lisiya silsiləsinin bir hissəsidir.Dağ 1908-10-cu illərdə Fransa Antarktik Ekspediyası zamanı kəşf olunmuşdur. Ekspedisiya üçün yetmiş cüt çəkmə hədiyyə edən, Jan-Martin Şarkonun yanında çalışan Monsiye Perçotun adını daşıyır. == Yerləşməsi == Perçot dağı 65°44′ c. e. 64°10′ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Alman-Biritaniya xəritəsinə 1996-cı ildə daxil edilmişdir.

Rudolf Perina — ABŞ diplomatı. Bir müddət ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri olmuşdur.

Afrika qaratoyuğu (lat. Turdus pelios) — qaratoyuqlar fəsiləsinin qaratoyuq cinsinə aid heyvan növü.

Şerzod Fayziyev (1 fevral 1969, Daşkənd) — Özbəkistanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri (2012-ci ildən) == Həyatı == 1969-cu il fevralın 1-də anadan olub. Daşkənd Dövlət Aqrar Universitetini və Moskvada Diplomatiya Akademiyasını bitirib. 1993-cü ildən Özbəkistan XİN-də işləyir. 2007-2008-ci illərdə Avrasiya İqtisadi Birliyinin Baş katibinin müavini olub. 2009-cu ilin aprelindən Fayziyev Özbəkistanın Türkmənistandakı səfiri vəzifəsini icra edib. 2012-ci ildə Özbəkistan parlamentinin Yuxarı palatası Şerzod Fayziyevi ölkənin Azərbaycandakı səfiri vəzifəsinə təyin edib. Şerzod Fayziyev İsmətulla İrqaşevi əvəzləyəcək.

Pərənd (fars. پرند‎) — İranın Tehran ostanınında yeni şəhər. Rubatkərim şəhərinin 10 km qərbində və Tehranın 35 km cənub qərbində yerləşir.

Fərid — kişi adı.

Pərili köşk (əslən Yusif Ziya Paşa köşkü olaraq tanınır və hal hazırda Borusan Holdinq və Borusan Contemporary incəsənət muzeyinin mərkəzi binasıdır) ― Türkiyənin İstanbul ilində, Sarıyer ilçəsinin Rumelihisarı məhəlləsində yerləşən tarixi abidə. 1911-ci ildə qırmızı kərpicdən tikilmiş vitray pəncərələri olan bu qəsrə bənzər malikanə Bosfor boğazının üzərindəki Fateh Sultan Mehmet körpüsünün yaxınlığında yerləşir. Bina 9 mərtəbəlidir və ümumi sahəsi təxminən 5 000 kvadrat metrdir.Konakın məşhur ləqəbi olan Pərili köşk (türk dilində "ruhların olduğu köşk" mənasını verir) inşasının uzun müddət qismən yarımçıq qalması (ikinci və üçüncü mərtəbələri on illərdir boş qalmışdır) nəticəsində yaranmışdır. Binanın xarici görünüşü memar Hakan Kıran tərəfindən 1995–2000-ci illər arasında orijinal dizaynına uyğun olaraq diqqətlə bərpa edilmiş və tamamlanmışdır. O, həmçinin köşkün içini də yeniləmişdir.Pərili köşk eyni zamanda türk yazıçı Ömər Seyfəddinin hekayəsinin adıdır. == Tarix == Köşk Osmanlının ABŞ-dakı səfiri, Osmanlı hökumətinin üzvü Yusif Ziya paşa tərəfindən ailəsi üçün tikilmişdir. Binanın inşası 1910-cu illərin əvvəllərində başlamış, lakin Osmanlı imperiyası Birinci Dünya müharibəsinə girdikdə sənətkarların silahlı qüvvələrə qoşulması ilə dayanmışdır. Yusuf Ziya paşanın ikinci həyat yoldaşı olan Nəbiyə xanım və onun birinci ərindən olan üç qızı 1926-cı ilə qədər malikanədə yaşamışdır. Yusuf Ziya paşanın ölümündən sonra ailə 1990-cı illərin əvvəllərinə qədər malikanəyə sahib çıxmağa davam etmişdir. == Təmir == Malikanə 1993-cü ildə xeyriyyəçi iş adamı Basri Ərdoğan tərəfindən satın alındı və 1995-ci ildə binanın təmirinə başlanıldı.