Поиск по словарям.

Результаты поиска

OBASTAN VİKİ
Qaltaxçı
Qaltaxçı — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indiki Hamamlı (Spitak) rayonunda kənd. Rayon mərkəzindən 24 km məsafədə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Toponim qaltax (koltak) etnoniminə -çı şəkilçisinin qoşulmasından əmələ gəlmişdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 26. IV.1946-cı il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Hartakyuc qoyulmuşdur. 1978-ci ildə isə Berdavan adlandırılmışdır. Kənd orta əsrlərdə Anadoluda yaşamış Yerük tayfa birləşməsinin Kaltak tayfasının məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır.
Qalqançı
Qalayçı (Bukan)
Qalayçı (fars. قلايچي‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Bukan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 101 nəfər yaşayır (23 ailə).
Qalqaçı (Urmiya)
Qalqaçı (fars. قالقاچي‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 269 nəfər (73 ailə) yaşayır. Kəndin əhalisi şiədir və azərbaycanca danışır.
Baltaçı Həsən Paşa
Baltaçı Həsən Paşa (ö. 1700) — Osmanlı sultanı IV Mehmed, II Süleyman, II Əhməd və II Mustafanın dönəmində müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmiş dövlət xadimi. Əsli, doğum tarixi və saraya necə alındığı məlum deyil. Əndərunda yetişmiş, ardından bostancılar bölümündə xidmət etmişdir. Ardından öncə Validə Turhan Sultanın, 1683-cü ildə onun vəfatıyla Hasəki Gülnuş Əmətullah Sultanın kəndxudası oldu. 1687-ci ilin martında vəzirliklə Misir bəylərbəyi oldu. Ancaq bir neçə ay sonra vəzifədən alınaraq Bağdad əyalətinə təyin olundu. 1688-ci ildə vəzifədən alınsa da, çox keçmədən yenidən Bağdada, ardından 1691-ci ildə Şəhrizora təyin olundu. Rodos adasının mühafizəsi ilə vəzifələndirildi və 1695-ci ildə təqaüdə ayrıldı. 1697-ci ildə vəzirliyi alınsa da, 2 il sonra geri qaytarıldı.
Baltaçı Mehmed Paşa
Baltaçı Mehmed Paşa (1662, Osmancık, Çorum ili – iyul 1712) — III Əhmədin səltənətində 2 dəfə - ümumlikdə 2 il 7 ay 11 gün sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamı. == Həyatı == == Mənbə == Silâhdar, Nusretnâme, II/2, s. 207, 229, 262, 268-275, 286. Dilâver Ağazâde Ömer, Zeyl-i Hadîkatü’l-vüzerâ, Freiburg 1969, s. 7, 10. Hammer, HEO, XIII, tür.yer. Sicill-i Osmânî, IV, 208-209. Ahmed Refik, Baltacı Mehmed Paşa ve Büyük Petro, İstanbul 1327, s. 61-83. Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, IV/1, s.
Qabaqçı Mustafa üsyanı
Qabaqçı Mustafa üsyanı (türk. Kabakçı Mustafa isyanı) – 1807-ci ildə İstanbulda baş verən və III Səlimin taxtdan endirilməsi ilə nəticələnən üsyan. Hakimiyyətdəki bir Osmanlı sultanının taxtdan endirilməsiylə nəticələnən sonuncu yeniçəri üsyanıdır. == Üsyandan əvvəlki vəziyyət == III Səlimin səltənət illəri (1789–1807) müxtəlif üsyanlara — Dağlı üsyanları (1790–1795), Pəsvəndoğlu Osman Paşanın üsyanı (1792), Serb ayaqlanması (1804), Mahmud Təyyar Paşanın üsyanı (1805), İkinci Ədirnə hadisəsi (1806) və məşhur Qabaqçı Mustafa üsyanı (1807) səhnə olmuşdur. Sonuncu istisna olmaqla, digər bütün üsyanlar əyalətlərdə mərkəzi hakimiyyətlə digər qruplar arasındakı siyasi sürtüşmə olaraq baş vermişdir. Ancaq Qabaqçı Mustafa üsyanı isə imperiyanın mərkəzi sayılan paytaxtda baş vermiş, hakimiyyətdəki bir sultanın taxtdan endirilməsiylə nəticələnmişdir. Qabaqçı Mustafa üsyanının səbəbləri arasında ən mühümü Sultan Səlimin başlatdığı və Nizami-cədid olaraq olaraq bilinən modernləşmə hərəkatıdır. Nizami-cədid ordusuna qarşı kin bəsləyən yeniçərilər və digər qruplar ordunun qurulduğu 1793-cü ildən 1805-ci ilədək kollektiv şəkildə hər hansı bir reaksiya bildirməmişdi. Bu yolda ilk etiraz aksiyası 1805-ci ildə baş tutan Səlimiyyə məscidi hadisəsidir. 1805-ci ilin aprelində inşası yeni tamamlanan Böyük Səlimiyyə məscidinə cümə namazına getməsi planlaşdırılan Sultan Səlimin, ənənəyə uyğun olaraq yeniçəriləri deyil, Nizami-cədid əsgərlərini mərasimə dəvət etməsi etirazlara səbəb oldu.
Qaytağı
Qaytağı — Azərbaycanın milli rəqsi. Qafqaz milli rəqslərinə aiddir. Qaytağı rəqsinin 32 növü var, lakin onlardan bizim vaxtımızacan ancaq 4 növü qalıb. Çox guman ki, "qaytaq" sözüylə bağlıdır. Bu sözün iki anlamı var. 1) Qaytaq xalqı. Abbasqulu ağa Bakıxanov özünün “Gülüstani-İrəm” adlı əsərində Şirvan əhalisinin dillərindən söz açarkən, türk və tat dilində danışanlarla yanaşı Azərbaycanın şimal-qərbində yaşayan və moğol (muğal) dilində danışan bir xalqdan da söhbət açır, fəqət həmin xalqın adını çəkmir, yalnız əski mənbələrə istinadən onların massagetlərin nəvə-nəticələri ola biləcəyini iddia edir. Övliya Çələbi isə həmin xalqdan “qaytaq” kimi söz açır, yerli xalqın onları “moğol” (mu-ğal) adlandırdıqlarını bildirir. Onların oğuz olduqlarını, “Buxara dilində” (Türküstan türkcəsində, yəni uyğur dilində) danışdıqlarını Şirvana Mahan vila-yətindən gəldiklərini qeyd edir. Bu məlumatlardan göründüyü kimi, yerli əhali, o cümlədən yerli azsaylı qafqazdilli xalqlar başlanğıcda “muğal” adını sadəcə türkdilli qaytaqlara, yəni muğal (uyğur) dilində danışan, adı qaytağı rəqsinin adında yaşayan bir xalqa şamil etmiş, sonralar ləzgilərin və onlarla qohum olan bəzi digər xalqların dilində bu kəlmə ümumilikdə Azərbaycanın bütün türkdilli əhalisini ifadə edən bir etnonimə çevrilmişdir.
Baltacı Araz
Baltacı Araz və ya Məhəmməd Məhəmmədəli oğlu (23 oktyabr 1953, Mərənd, Şərqi Azərbaycan ostanı – 25 iyun 2012, Almaniya Federativ Respublikası) — azərbaycanlı şair. == Həyatı == Baltacı Araz adı ilə tanınan Məhəmməd Məhəmmədəli oğlu 1953-cü il oktyabr ayının 23-də Cənubi Azərbaycanın, Mərənd bülgəsində yerləşən Yuxarı Dizə kəndində dünyaya gəlmişdir. Orta təhsilini doğma Mərənd şəhərində başa çatdırdıqdan sonra 1975–1979-cu illərdə İstanbulun Memar Sinan Gözəl Sənətlər Universitetində ali təhsil almışdır. 1979-cu ildə ana yurduna döndükdən sonra solçu təşkilatın üzvü kimi əvvəlcə şah rejiminə, sonralar isə islam hakimiyyətinə qarşı mubarizə apardığı illərdə eyni zamanda ədəbi çalışmaları ilə də məşğul olmuşdur. Həmin illərdə ilk şeirləri Tehranda yayılan "Yoldaş" dərgisində işıq üzü görmüşdür. 1990-cı ildə ölüm təhlükəsi qarşısında ana yurdu Mərəndi tərk etmək məcburiyyətində qalmış, Almaniyaya sığınaraq siyasi fəaliyyətini burada davam etdirmişdir. Baltaçı Araz öz məqalə və şeirlərində Pəhləvi sülaləsi zamanı, eləcə də həmin təfəkkürün davamı olan bugünkü Iran İslam Respublikasında fars şovinizminin hegemonluğu və basqısı altında milli və dini zülmə məruz qalmış Azərbaycanın və Azərbaycan Türklərinin problemlərini, tapdalanmış doğal haqlarını dilə gətirmiş, yazdığı əsərlərində Azərbaycanın özgürlük məfkurəsinin bilimsəl, fəlsəfi, siyasi, hüquqi, iqtisadi, … əsaslarının nəzəri təhlilini vermişdir. Şair yaradıcılığında parçalanmış bir xalqın ana yurdundan danışır. Güney ilə Quzey Azərbaycanın bütövləşməsi haqqında düçüncəsini ortaya qoyur. Şair yazır: "Otay ilə butay vahid bir candır, Adı odlar yurdu AZƏRBAYCANdır!" Şair "O tay, bu tay Vətəndir" adlı əsərində oxucuya bütöv Azərbaycan ideyasını aşılayır, millətimizin siyasi və milli baxımdan şüurlanması işinə öz payını verir.
Orhan Baltacı
Orxan Baltaçı (türk. Orhan Baltacı) ya da tanınan adı ilə Doğuş — türk pop müğənnisi. Doğuş 30 iyun 1974-cü ildə Almaniyada anadan olub. Əslən Rizənin İkizdərəli kəndindən olan müğənni 4 yaşında ailəsi ilə birlikdə Türkiyəyə köçüb. Ailədaxili problemlər üzündən evdən qaçıb və kiçik yaşlarından küçədə yaşamağa başlayıb. Özünə "Doğuş" təxəllüsü götürüb. Musiqiçi kimi 1997-ci ildə özünün söz və musiqilərindən ibarət olan "DOĞUŞ" albomunu buraxmaqla tanınıb. 2014-cü ildə Azərbaycanda "Səni axtarıram" adlı proqramın aparıcısı olan Xoşqədəm Hidayətqızı ilə evlənib. Hazırda 3 övladları var:1999 təvəllüdlü Zaur, 2016 təvəllüdlü Arda və Arın.
Orxan Baltacı
Orxan Baltaçı (türk. Orhan Baltacı) ya da tanınan adı ilə Doğuş — türk pop müğənnisi. Doğuş 30 iyun 1974-cü ildə Almaniyada anadan olub. Əslən Rizənin İkizdərəli kəndindən olan müğənni 4 yaşında ailəsi ilə birlikdə Türkiyəyə köçüb. Ailədaxili problemlər üzündən evdən qaçıb və kiçik yaşlarından küçədə yaşamağa başlayıb. Özünə "Doğuş" təxəllüsü götürüb. Musiqiçi kimi 1997-ci ildə özünün söz və musiqilərindən ibarət olan "DOĞUŞ" albomunu buraxmaqla tanınıb. 2014-cü ildə Azərbaycanda "Səni axtarıram" adlı proqramın aparıcısı olan Xoşqədəm Hidayətqızı ilə evlənib. Hazırda 3 övladları var:1999 təvəllüdlü Zaur, 2016 təvəllüdlü Arda və Arın.
Qalaiçi dağı
Qalaiçi dağı – Babək rayonu ərazisində dağ (hünd. 1362,0 m). Zirvəsi orta əsrlərə aid qala divarları ilə əhatə olunmuşdur.
Qaytağı (rəqs)
Qaytağı — Azərbaycanın milli rəqsi. Qafqaz milli rəqslərinə aiddir. Qaytağı rəqsinin 32 növü var, lakin onlardan bizim vaxtımızacan ancaq 4 növü qalıb. Çox guman ki, "qaytaq" sözüylə bağlıdır. Bu sözün iki anlamı var. 1) Qaytaq xalqı. Abbasqulu ağa Bakıxanov özünün “Gülüstani-İrəm” adlı əsərində Şirvan əhalisinin dillərindən söz açarkən, türk və tat dilində danışanlarla yanaşı Azərbaycanın şimal-qərbində yaşayan və moğol (muğal) dilində danışan bir xalqdan da söhbət açır, fəqət həmin xalqın adını çəkmir, yalnız əski mənbələrə istinadən onların massagetlərin nəvə-nəticələri ola biləcəyini iddia edir. Övliya Çələbi isə həmin xalqdan “qaytaq” kimi söz açır, yerli xalqın onları “moğol” (mu-ğal) adlandırdıqlarını bildirir. Onların oğuz olduqlarını, “Buxara dilində” (Türküstan türkcəsində, yəni uyğur dilində) danışdıqlarını Şirvana Mahan vila-yətindən gəldiklərini qeyd edir. Bu məlumatlardan göründüyü kimi, yerli əhali, o cümlədən yerli azsaylı qafqazdilli xalqlar başlanğıcda “muğal” adını sadəcə türkdilli qaytaqlara, yəni muğal (uyğur) dilində danışan, adı qaytağı rəqsinin adında yaşayan bir xalqa şamil etmiş, sonralar ləzgilərin və onlarla qohum olan bəzi digər xalqların dilində bu kəlmə ümumilikdə Azərbaycanın bütün türkdilli əhalisini ifadə edən bir etnonimə çevrilmişdir.
Qaytağı rayonu
Qaytaq rayonu – Rusiya Federasiyasının subyekti olan Dağıstan Respublikasında inzibati ərazi vahidi. Rayonun sahəsi 699 km², inzibati mərkəzi Məcəlis kəndidir. 2002-ci ildə aparılmış siyahıya almaya əsasən rayonun 26.870 nəfər əhali yaşayır. Bu siyahıya almaya əsasən əhalisinin sayına görə rayonun ən iri yaşayış məntəqəsi Macalis kəndidir (5.766 nəfər). 1989–cu ildə aparılmış siyahıya almaya əsasən rayon əhalisinin 75%-ni darginlər, 9%-ni qumuqlar, 16%-ni isə digər xalqlar təşkil edir. Rayonda 46 yaşayış məntəqəsi var və onların hamısı kənd tipli yaşayış məntəqəsidir.
Qaytağı rəqsi
Qaytağı — Azərbaycanın milli rəqsi. Qafqaz milli rəqslərinə aiddir. Qaytağı rəqsinin 32 növü var, lakin onlardan bizim vaxtımızacan ancaq 4 növü qalıb. Çox guman ki, "qaytaq" sözüylə bağlıdır. Bu sözün iki anlamı var. 1) Qaytaq xalqı. Abbasqulu ağa Bakıxanov özünün “Gülüstani-İrəm” adlı əsərində Şirvan əhalisinin dillərindən söz açarkən, türk və tat dilində danışanlarla yanaşı Azərbaycanın şimal-qərbində yaşayan və moğol (muğal) dilində danışan bir xalqdan da söhbət açır, fəqət həmin xalqın adını çəkmir, yalnız əski mənbələrə istinadən onların massagetlərin nəvə-nəticələri ola biləcəyini iddia edir. Övliya Çələbi isə həmin xalqdan “qaytaq” kimi söz açır, yerli xalqın onları “moğol” (mu-ğal) adlandırdıqlarını bildirir. Onların oğuz olduqlarını, “Buxara dilində” (Türküstan türkcəsində, yəni uyğur dilində) danışdıqlarını Şirvana Mahan vila-yətindən gəldiklərini qeyd edir. Bu məlumatlardan göründüyü kimi, yerli əhali, o cümlədən yerli azsaylı qafqazdilli xalqlar başlanğıcda “muğal” adını sadəcə türkdilli qaytaqlara, yəni muğal (uyğur) dilində danışan, adı qaytağı rəqsinin adında yaşayan bir xalqa şamil etmiş, sonralar ləzgilərin və onlarla qohum olan bəzi digər xalqların dilində bu kəlmə ümumilikdə Azərbaycanın bütün türkdilli əhalisini ifadə edən bir etnonimə çevrilmişdir.
Buz qalağı (coğrafiya)
Buz qalağı - çay yatağının və ya sulu horizontun donması zamanı yeraltı və ya səth sularında təzyiqin azalması sayəsində çay suyunun və ya səthə çıxan yeraltı suyun lay-lay donması nəticəsində əmələ gələn, buz qatı.