Поиск по словарям.

Stomatit – ağız boşluğunun yumşaq toxumalarının (yanaq, yumşaq və sərt damaqlar, ağız boşluğunun dibi) selikli qişaların iltihabı. Bütün yaş qruplarında rast gəlinən bir prosesdir. Stomatit həm ağız boşluğundan izolə olunmuş şəkildə, həm də digər ağız boşluğu üzvlərinin selikli qişaslarının iltihabları – qinqivit, xeylit və qlossit ilə birlikdə inkişaf edə bilər. Klinik və morfoloji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq stomatitlərin müxtəlif formaları ayırd edilir. Kliniki gedişinə görə — kəskin və xroniki; morfoloji dəyişikliklərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq – seroz, kataral, fibroz, irinli (fleqmona və ya xırda irinciklər – apostematoz), qanqrenoz və s; patoloji dəyişikliyin dərinliyindən asılı olaraq – səthi və dərin stomatitlər və s. İltihab ocağının xarici görünüşündən və morfoloji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq stomatitlər xoralı, deskvamativ, kataral-xoralı, kataral, afta, düyüncük, düyün, vezikul, qovuqcuq, eroziya, ləkələr və s. xarakterlərdə ola bilirlər. Hazırda stomatitlər aşağıdakı qruplara bölünür: Travmatik stomatitlər. Bu növ stomatitlərin yaranmasında əsasən şüalanma, kimyəvi maddələr, dərman maddələri, temperatur, mexaniki amillər ön planda durur. Travmatik stomatitlər əhali arasında daha çox rast gəlinir.

Tomris (İran dilləriden Tahmirih, Cesur, Türkcə: Temir — "Dəmir"; e. ə. VI əsr, Mərkəzi Asiya, Massagetlər – e. ə. VI əsr, Mərkəzi Asiya, Massagetlər) — Massagetlərdən və saklardan olan məşhur peçeneq qadın sərkərdə, skif dövlət xanı. Sakların şahzadəsi olan Tomris/Tomarisin adı Azərbaycanda günümüzə qədər istifadə olunan qadın adıdır. Tomris haqqında əsas məlumat Herodotun Tarix əsərində qorunmuşdur. Onun doqquz hissədən ibarət "Tarix" əsəri yunan-fars müharibələrinə və bu müharibələrin ətrafında baş verən hadisələrə həsr olunmuşdur. Burada qələmə alınan hadisələr dövrünün tarixçilik ənənələrinə uyğun olaraq, miflə gerçək tarixi rəvayətçilik hüdudlarında yazılsa da, Heredot haqlı olaraq, dünyanın ən tarixçilərindən sayılır. Heredotun kitabında yer alan hadisələrdən biri də Əhəməni hökmdarı Kirin e.

Tektit (yun. τηκτός tēktós, "əridilmiş") – böyük meteoritlərin Yerə çırpılması nəticəsində yaranan təbii şüşə obyektləridir. Bu obyektlər, əsasən silisium dioksiddən (SiO2) ibarətdir və qara, yaşıl və ya qəhvəyi rəngdə ola bilər. Tektitlər, unikal formaları və tərkibləri ilə digər təbii şüşələrdən fərqlənir. == Xüsusiyyətləri == Tektitlərin əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır: Kimyəvi tərkib: Tektitlər, əsasən silisium dioksiddən (SiO2) ibarətdir, lakin az miqdarda alüminium oksid (Al2O3), dəmir oksid (FeO), maqnezium oksid (MgO), kalsium oksid (CaO), natrium oksid (Na2O) və kalium oksid (K2O) da ehtiva edir. Formalar: Tektitlər, müxtəlif formalarda ola bilər, o cümlədən sferik, damla, qantel, diskodial və qeyri-müntəzəm formalar. Bu formalar, ərimə və soyuma prosesləri zamanı əmələ gəlir. Səth xüsusiyyətləri: Tektitlərin səthi, adətən, hamar və parlaqdır, lakin bəzi hallarda çuxurlu və ya qırışıq ola bilər. Bu xüsusiyyətlər, ərimə və soyuma prosesləri zamanı meydana gələn qaz qabarcıqları və ya axın izləri ilə əlaqədardır. Daxili strukturu: Tektitlər, adətən, homogen bir daxili quruluşa malikdir, lakin bəzi hallarda mikroskopik ölçülü kristallar və ya qaz qabarcıqları ehtiva edə bilər.

Ortit — mineral, (Ce, Ca)2(Fe2+, Fe3+, Mg)Al2 [OïOHïSiO4ïSi2O7] Ortit - monoklinik. Kristalları prizmatik, lövhəcikvari. Aqreqat dənəvər qeyri-düzgün ayrılmalar. Rəngi qonur, qara. Parıltısı qatranı. Sərtliyi 6-dək. Xüsusi çəkisi 3,2-4. Radioaktivdir. Qranitlərdə, qranitli peqmatitlərdə, bəzən qələvi peqmatitlərdə; hidrotermal, qreyzen və başqa yataqlarda məlumdur. Növ müxtəlifliyi: naqatelit, ittriumlu ortit Qurğuşun üsulu ilə mütləq yaşın təyinində istifadə edilir.

Tommi — ad. Tommi Li Volles — ABŞ kinorejisoru. Tommi Versetti — Grand Theft Auto: Vice City adlı oyundakı xəyali obraz. Tommi Şeridan — Həmrəylik partiyasının lideri və sosialist. Tommi Li Cons — Amerika aktyor və rejissoru. Tommi Qann — Amerika porno aktyoru.

Somxit livası— 1724 ci ildə Osmanlı İmperiyasının Tiflis əyalətində inzibati–ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Somxit idi. Somxit livası nahiyəyə bölünürdü.

Tomris — qadın adı. Tomris — Massagetlərdən və saklardan olan məşhur peçeneq qadın sərkərdə, skif dövlət xanı. Tomris Azəri — Amerika-Azərbaycan Cəmiyyətinin sədri Tomris İncer — Türkiyə aktrisası.

Tomris (film, 2019)

Tomris Uyar (15 mart 1941, İstanbul – 4 iyul 2003, İstanbul) — türk yazıçı və tərcüməçi. Tomris Uyar 15 mart 1941-ci ildə İstanbulda iki vəkilin qızı və Cümhuriyyət Xalq Partiyasının siyasətçisi Süleyman Sırrı Gedikin nəvəsi olaraq dünyaya gəlmişdir. İngilis Qızlar Orta Məktəbi və Arnavutköy Amerika Qızlar Kollecində təhsil almışdır (1961). 1963-cü ildə İstanbul Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsinə bağlı Jurnalistika İnstitutunu bitirib. Camal Sürəya və Ülkü Tamerlə birlikdə "Papirus" jurnalının yaradıcılarından olan Uyar "Yeni Dergi", "Soyut", "Varlıq" kimi jurnallarda esse, tənqid və kitab təqdimatlarını dərc edib. 60-dan çox dildə tərcüməsi çap olunan Uyarın gündəlikləri "Gündökümü" ümumi adı ilə nəşr olunmuşdur. Virciniya Vulf, Edqar Allan Po, Xorxe Luis Borxes, Luis Kerroll, Antuan de Sent-Ekzüperi və Qabriel Qarsiya Markes kimi müəlliflərin əsərlərini türk dilinə tərcümə etmiş, qısa hekayələri 11 cilddən ibarət kitabda nəşr olunmuşdur. 2003-cü ildə qida borusu xərçəngindən vəfat edən yazıçının məzarı Zəncirliquyu qəbiristanlığında yerləşir. 1975-ci ildə həyat yoldaşı Turqut Uyarla birlikdə Lukresinin təbii ensiklopediya "De rerum natura" (Evrenin yapısı, İstanbul 1974) tərcüməsinə görə Türk Dil Qurumunun mükafatını qazanmışdır. 1980 və 1987-ci illərdə Sait Faiq Hekayə Ərmağanına layiq görülən iki türk yazıçıdan biri olub.

Tomris İncer (16 mart 1946 və ya 16 mart 1948, Bolqarıstan – 5 oktyabr 2015, İstanbul) — Türkiyə aktrisası. Tomris İncer 1948-ci il martın 16-da Bolqarıstanda doğulub. 1974-cü ildən İstanbul Şəhər Teatrında çalışıb. Türkiyənin film və seriallarında rol alan Tomris İncer Azərbaycan tamaşaçılarına "Mahmud və Məryəm" filmindən yaxşı tanışdır. 5 oktyabr 2015-ci ildə Türkiyənin İstanbul şəhərində, 67 yaşında xərçəng xəstəliyindən vəfat edib.

Michael Pettaway Tomlin (15 mart 1972, Hampton[d], Virciniya) — Milli Futbol Liqasında (NFL) Pittsburgh Steelers komandasının baş məşqçisi olan Amerika futbol məşqçisidir. 2007-ci ildə Steelers-ə qoşulduqdan sonra o, komandanı on pley-off qaçışına, yeddi divizion tituluna, üç AFC Çempionatı Oyununa, iki Super Bowl oyununa və Super Bowl XLIII tituluna çıxardı. 36 yaşında Tomlin Super Bowl-u qazanan ən gənc baş məşqçi oldu, bu rekord daha sonra Super Bowl LVI -da Sean McVey tərəfindən qırıldı. Onun heç vaxt məğlub olduğu mövsüm olmayıb.

Otit (q.yun. οὖς, ὠτός) — qulaqda iltihablı proses kimi yayılan qulaq, burun, boğaz xəstəliyi. Patoloji prosesin lokalizasiyasından asılı olaraq (xarici, orta və ya daxili qulağın strukturlarında) aşağıdakılarla fərqlənir: xarici otit orta otit labirint (daxili qulağın iltihabı) Otit xəstəliyi hər yaşda, xüsusən də uşaqlarda baş verə bilən xəstəlikdir. Ən çox yayılan orta qulağın iltihab xəstəliyidir. 3 yaşa qədər uşaqların 80%-də ən azı bir dəfə otit xəstəliyi müşahidə olunub. Xarici otit — orta qulaq kanalının iltihabı — məhdud və ya diffuz ola bilər. Xarici qulağın məhdud iltihabı tez-tez furunkulyozla təmsil olunur. Xarici eşitmə kanalının diffuz iltihabı əsasən xroniki irinli otitdə, müxtəlif bakteriyaların dəriyə və dərialtı təbəqəyə nüfuz etməsi, həmçinin göbələk infeksiyası ilə müşahidə olunur. İltihabı proses hərdən qulaq pərdəsinə qədər yayılır. Orta otit — orta qulağın iltihabıdır.

Aldo Tonti (it. Aldo Tonti) - İtaliyanın məşhur kino operatorlarından biridir.

Françesko Totti (it. Francesco Totti; 27 sentyabr 1976, Roma, İtaliya) — İtaliya futbolçusu, Roma futbol klubunun kapitanı, İtaliya milli futbol komandasının oyunçusu. Totti FİFA-nın "Dünyanın ən yaxşı 125 futbolçusu" siyahısında yer alır. 2 dəfə İtaliya milli futbol çempionatında ilin futbolçusu, 5 dəfə isə ilin italyan futbolçusu seçilmişdir. İtaliya milli futbol çempionatı tarixində ən çox qol vuran futbolçular sırasında 250 qol ilə 2-ci sıradadır. UEFA Çempionlar Liqasında və UEFA Avropa Kubokunda toplam 270 qol vurmuş və 143 qola assistentlik etmişdir. 2011-ci ildə Kriştiano Ronaldo, Ueyn Runi kimi futbolçuları qabaqlayaraq Avropanın ən yaxşı futbolçusu seçilmişdir. == Həyatı == Fraçesko Totti 27 sentyabr 1976-cı ildə İtaliyanın paytaxtı Roma şəhərində anadan olub. Roma futbol klubunun "Qızıl uşağı", "Qladiatoru" ləqəblərini daşıyır.

Nemanja Tomiç (Serb dili: Немања Томић, 21 yanvar 1988, Kragujevac, Serbiya) — Serbiya futbolçusudur. Türkiyənin Gənclərbirliyi klubunda orta səhədə oynamaqdadır.

Tomat pastası — Pomidordan hazırlanan, ayrıca istifadə olunan və ya xörəyə əlavə edilən qida məhsulu. Nəmlik azaltmaq üçün pomidorlar bir neçə saat bişirilir, toxum və dərilərinin aradan qaldırılması üçün onlar sözülür və bir qalın və zəngin konsentrat ələ gəlmək üçün yenidən bişirilirlər.

Yozef "Tommi" Lapid (ivr. ‏יוסף "טומי" לפיד‏‎; 27 dekabr 1931[…], Novi Sad[d], Yuqoslaviya krallığı – 1 iyun 2008[…], Tel-Əviv) — serb əsilli İsrail radio və televiziya aparıcısı, dramaturq, jurnalist, siyasətçi və hökumət naziri idi. Lapid 1999-cu ildən 2006-cı ilə qədər dünyəvi-liberal Şinuy partiyasına rəhbərlik etmişdir. O, ultra-ortodoksal siyasi partiyalara qarşı sərt şəkildə qarşı çıxır və hər hansı bir dini riayətin İsrail Dövlətinin qanuni quruluşundan kənarlaşdırılmasına çalışırdı.

Thomas George Farr - Tomas Far (12 mart 1913 - 1 mart 1986) "Tonypandy Terror" ləqəbli Rhondda, Clydach Vale'dən olan uelsli boksçu idi. 1936-cı ilə qədər Farr Uels çempionu olduğu yüngül ağır çəkidə boks il' məşğul olurdu.15 mart 1937-ci ildə ağır çəkidə boks üzrə Britaniya çempionu oldu. Eyni il Joe Louisə qarşı dünya tituluna iddia etdi və Lui karyerasının ən çətin döyüşlərindən birini verdi döyüş tam 15 raund davam etdi, Farr Lui-yə çoxlu ağır zərbələr endirsə belə qərar qərəzli oldu və Lui döyüşün qalibi oldu. Farr indiyə qədər Britaniyanın ən böyük ağır çəkili döyüşçülərindən biri hesab olunur. 1940-cı ildə təqaüdə çıxdı,lakin şəxsi faciələr onun sərvətini itirməyinə səbəb oldu.O, iflas etdi, maddiyat üçün 36 yaşında rinqə qayıtmalı oldu, bu müddət ərzində Gwrych Castle-ın sahibi iş adamı Lesie T.Saltsın dəstəyi ilə himayə alındı. Farr daha sonra təqaüdə çıxanda Brayton, Sussex- də bir pub işlətdi və 1986-cı ildə 72 yaşında Müqəddəs David Günündə vəfat etdi. Trealaw qəbiristanlığında dəfn olunub. Lonkhurst, Bob Man of Courage: The Life and Career of Tommy Farr Book Guild 1997, ISBN 1-85776-167-7. 250 pp. Myler P Ring of Hate: Joe Louis vs.

Tommy Shelby və ya Thomas Shelby BBC-nin Peaky Blinders seriyasındakı qondarma obrazı. İrlandiyalı aktyor Cillian Murphy serialda rol alan Tommy Shelby obrazını canlandırır. Rejissor Steven Knight, Tommy Shelby rolu üçün Murphy'yi seçdi. Xarakter Birminghamda yaşayan bir Roman ailəsindən olan Bir Dünya Müharibəsi qazisidir. 1919-cu ildə Shelby ilə tanış olduq və hekayə əsasən Qreys ilə romantikası və Müfəttiş Campbell ilə ziddiyyəti ətrafında cərəyan edir. Beş il sonra Grace ilə evlənir, lakin Qreys qısa müddət sonra toylarında öldürülür. Shelby'nin Alfie Solomons ilə münasibətləri Peaky Blinders-dəki bir çox hekayənin əsas elementlərindən biridir. Serialın baş qəhrəmanıdır. Başlanğıcda, Peaky Blinders adlı dəstənin lideri, qrupun ən böyüyü və qardaşı Arthur Shelby, sonrakı hissələrdə zirvədəki blinderin lideri olur, thomas shelby və dəstəsi isə mərc işi ilə məşğul olan bir ailədir. ilk mövsümdə, dəstə sonrakı mövsümlərdə Thomas'ın təsirli hərəkətləri ilə nəhəng bir imperiya quracaq.

Pomidor sousu və ya tomat sousu əsasən pomidordan hazırlanan və yeməyin bir hissəsi kimi təqdim edilən sousdur. Tomat sousları ət və tərəvəzlər üçün geniş istifadə edilsə də, çox makaron yeməkləri ilə bərabər istehlak edilirlər. İtaliyada ona Napoletana sousu deyirlər.

İlham Tohti (uyğ. ئىلھام توختى; 25 oktyabr 1969, Artuş (şəhər), Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu) — əslən uyğur məşhur Çin iqtisadçısı, alim. 2009-cu il iyulun 5-də Urumçidə baş verən Urumçi iğtişaşları ilə bağlı hadisələrdən sonra o, Çin hökumətinin Sincan-Uyğur Muxtar Rayonundakı uyğurlara qarşı siyasətini tənqid etdiyinə görə Çin hakimiyyəti tərəfindən həbs edilib. O, sonradan azad edilib. 2014-cü ilin yanvarında o, yenidən həbs edilib və ömürlük həbs cəzasına məhkum olunub. 2019-cu ildə o, “Çinlilər və uyğurlar arasında qarşılıqlı anlaşmanın yaxşılaşdırılması xidmətlərinə görə” Saxarov mükafatına və “ÇXR-də uyğurların vətəndaş hüquqlarının müdafiəsinə görə” Vatslav Havel mükafatına layiq görülüb. 25 oktyabr 1969-cu ildə Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunun Artuş mahalında anadan olub. Şimal-Şərqi Normal Universitetinin və İqtisadiyyat fakültəsinin məzunudur. Sonradan o, Pekində Mərkəzi Millətlər Universitetində iqtisadiyyat professoru olub. 2006-cı ildə İlham Tohti han çinliləri ilə uyğurlar arasında anlaşmanı təşviq etmək üçün uyğur və çin dillərində məqalələr dərc etdirdiyi "Uyghur Online" saytını qurub.

[mənbə göstərin] Tommi Qann (ing. Tommy Gunn; 13 may 1967) — Amerika porno aktyoru.

Tomas Teylor (ing. Thomas Taylor; 29 yanvar 1932, Barnsli[d], Yorkşir və Hamber[d] – 6 fevral 1958, Münxen), daha çox Tommi Teylor kimi tanınır ― hücumçu mövqeyində oynamış İngiltərə futbolçusu. "Barnsli" və "Mançester Yunayted" kimi ingilis klubların və İngiltərə milli futbol komandasının şərəfini qoruyub. Fiziki cəhətdən güclü və hündür boylu Teylor çoxlu qol vuran klassik Britaniya "mərkəz-forvardı" idi. "Yunayted"də o, Denis Vayollet ilə hücum duetini qurmuşdur. Alfredo Di Stefano onu "möhtəşəm" (isp. magnifico) kimi təsvir etmişdir. Teylor 1958-ci ildə baş verən Münhen aviasiya qəzasında "Mançester Yunayted"in ölən 8 oyunçudan biri idi. Taylor işlədiyi yerli kömür mədəninin futbol komandasında oynamağa başladı. Tommi 16 yaşında olarkən "Barnsli" skautların diqqətini cəlb etmişdir və 1949-cu ilin iyul ayında Teylor klubla müqavilə imzaladı.

Bömit — mineral == Haqqında == Bömit - rombik. Habitus lövhəvari. Ayrılma {010} üzrə mü­kəm­­məl. Aqreqat: gizlikristallik, paxlavari. Rəngi rəngsiz, ağ. Sərtliyi 3,5-4. Xüsusi çəkisi ~3. Çökmə və laterit boksitlərin mühüm tərkib hissəsi. Diaspor və hidrargillitlə assosiasiyasına rast gə­linir. Nefelinin hidrotermal dəyişməsi nəticəsində əmələ gəlir.

Hetit — rombik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn. == Xassələri == Rəng – kristallarda qırmızımtıl-qonurdan qarayadək, incə - və xırdadənəli aqreqatlarda – sarı, sarımtıl-qonur, qonur; Mineralın cizgisinin rəngi – qonurdan narıncı - sarıyadək; Parıltı – kristallarda almaz, yarımmetal, sarımtıl və qırmızımtıl rəngli kütlələrdə – tutqun; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf, nazik təbəqələri işıq keçirir; Sıxlıq– hetitin– 4,3, hidrohetitin –3,8-4,2; Sərtlik – 5,0-5,5; Kövrəkdir; Ayrılma– {010} üzrə mükəmməl, {100} üzrə – orta; Sınıqlar – qeyri-hamar, pilləli, qabıqvari; Morfologiya – kristallar: iynə - və sütunvari; İkiləşmə: nadir hallarda dirsəkvari ikiləşmə rast gəlir; Mineral aqreqatları: axın formalı, sıx, məsaməli, böyrək- və torpaqvari kütlələr, stalaktitlər, sferolitlər, oolitlər, konkresiyalar, qabıqlar, ensiz haşiyələr, psevdomorfozalar, bəzən jeodalar; hötit, hidrohötit, lepidokrokit, hidrolepidokrokit, hidrohematitin, gil minerallarının, silisium oksidinin, habelə Al, Mn və b. hidroksidlərinin təbiətdə geniş yayılmış gizlikristallik qarışığı olan limonitin (qonur dəmir filizinin) mühüm tərkib hissələridir. == Mənşəyi və yayılması == Ekzogen şəraitdə əmələ gəlir. Dəmir minerallarının – siderit, pirit, maqnetit, dəmirli silikatların və b. aşınma məhsulu olub, ultraəsası süxurların, dəmirli kvarsitlərin və s. aşınma qabıqlarında müşahidə olunur. Limonitlər sulfid yataqlarının oksidləşmə zonalarının tipik əmələgəlmələridir; onlar əsasən yataqların üst hissələrində d ə m i r p a p a q l a r əmələ gətirir. Hötitin çökmə əmələgəlmələri dəniz və göl hövzələrinin sahilyanı zolağında kimyəvi yolla çökür.