azan

Azan və ya əzan — kişi və qadının gündəlik vacib namazlardan qabaq azan deməsi müstəhəbdir. Digər vacib və müstəhəbb namazlar üçün isə, azan və iqamə şəri qanun deyildir, amma camaatla qılınan Fitr və Qurban bayramı namazlarından əvvəl üç dəfə "Əs-saləh" demək müstəhəbdir. == Deyilişi və tərcüməsi == === Şiəlikdə azan: === Şiə müsəlmanlar azan oxunarkən "Əşhədu ənnə Muhəmmədən rasulullah!"-dan sonra 2 dəfə "Əşhədu ənnə Əmirəl mömininən Əliyyən vəliyullah" (Şəhadət verirəm ki, Əli Allahın vəlisidir) oxumağı yaxşı hesab edirlər. === Əhli-sünnədə azan: === == Şəriət hökmləri == Kişi və qadın üçün müstəhəbdir ki, gündəlik namazlardan əvvəl azan və iqamə desinlər, amma Fitir və Qurban bayramı namazlarından qabaq müstəhəbdir ki, üç dəfə "əs-səlat", sair vacib namazlarda isə üç dəfə "əs-səlat" rəca niyyəti ilə deyilsin. Müstəhəbdir ki, uşağın dünyaya gəldiyi ilk gündə, yaxud göbəyi düşməzdən əvvəl sağ qulağına azanı, sol qulağına isə iqaməni desinlər. Azan və iqamənin cümlələri arasında çox zaman fasiləsi olmamalıdır. Əgər onların arasında adi qaydadan artıq fasilə düşsə, yenidən demək lazımdır. Əgər azan və iqamədə səs boğaza salınıb qina (yəni, toy məclislərində oxunan avazlar kimi) olsa haram və batildir, amma əgər qina olmasa, məkruhdur. Əvvəlki namazla qılınan (ikinci) namazın azanı saqit olur. İstər o namazı əvvəlki namazla birlikdə qılmaq müstəhəb olsun, istərsə də olmasın.

Azan sinir (lat. Nervus vagus) — 10-cu cüt kəllə-beyin siniri. Parasimpatik sinir sisteminin ən böyük siniri olub, demək olar ki əksər daxili orqanların innervasiyasında iştirak edir. Qarın boşluğunda yoğun bağırsağın çəmbər bağırsaq hissəsində Kannon-Böhm nöqtəsinə qədər bütün daxili orqanları innervasiya edir.

==== Azan gülü ==== == Etimologiyası == Azan gülü və ya çiçəyi kimi tanınan elmi adı oretferabiendis yaxud Oenothera adlanan bu bitki botanikada axşam çiçəyi yəni primrozlar yaxud axşam primrose`u olaraq qeyd edilmişdir. == Xüsusiyyətləri == Bu çiçəklər islam ənənələrinin olduğu və olmadığı bir çox ölkədə yetişdirirlir. Və hamısında gün batarkən çiçək açır, gün doğarkən də bağlanırlar. Azanın oxunub, oxunmamasından asılı olmayaraq bu çiçəklər eyni saatda açılıb, bağlanırlar. Namaz saatlarının günəşə görə təyin edilməsi çiçəyin açılması ilə üst-üstə düşür. Belə ki təbiətdə bir sıra hərəkətlənmə, canlanma da bu saatlarda baş verdiyindən təbiət hadisəsi kimi də bunu da normal hadisə olaraq anlamaq olar. Azan gülünün bu kimi ofsunlayıcı olma səbəbi nektar baxışının digər bitkilərə nisbətən fərqli olması, onun axşam saatlarında üzə çıxan ulturabənövşəyi şüaları görə bilən antenalar sahib kəpənək və güvələrin ortaya çıxdığı vaxtda açar, o kəpənəklərin və güvələrin olmadığı vaxtda bağlanmasıyla əlaqəlidir. Qarşılıqlı təkkamülün digər bir sübutu kimi bu təbiət hadisəsin misal gətirmək olar.

Azan ( q.yun. Ἀζᾶν ) — qədim yunan mifologiyasında Arkadiyadan olan personaj, Arkad və Eratonun oğlu. Ölkənin onun hissəsi Azaniya kimi tanındı. Azaniyadan olan kolonistlər daha sonra Frigiyada yaşayırdılar. İlk dəfə onun şərəfinə oyunlar quraşdırılmışdır. Klitorisin atası olmuşdur.

Azande və ya Banda — Mərkəzi Afrikada, əsasən Mərkəzi Afrika Respublikası, Konqo Demokratik Respublikası və Cənubi Sudan ərazisində, qismən də Sudanda yerləşən yayla. Bu, Konqo çayı, Çad gölü və Nil çayı hövzələri arasında su hövzəsidir. Hündürlüyü 600–900 metrdir, lakin ən hündür nöqtəsi 1388 metrə çatır.

Azərbaycan Animasiya Filmləri Studiyası və ya qısaca Azanfilm — "Azərbaycanfilm" kinostudiyasının nəzdində fəaliyyət göstərir. Əsasən cizgi filmləri istehsal edir. == Tarixi == == Direktorları == Elçin Hami Axundov Fariz Əhmədov Mansur Şəfiyev == Filmoqrafiya == == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 368-370.

Azaniya (q.yun. Ἀζανία) və ya Barbariya (q.yun. Βαρβαρία) — qədim coğrafiyaşünaslıqda Şərqi Afrikada, Hind okeanı sahilində, Somalidəki Aromat burnundan (Qvardafuy) Tanzaniyadakı Rapta burnuna (lat. Raptum) qədər uzanan vilayət. Azaniya körfəzi yunanlar tərəfindən Barbariya körfəzi (q.yun. Βαρβαρικός κόλπος, lat. Sinus Barbaricus), romalılar tərəfindən isə Azaniya dənizi (lat. Mare Azanium) adlandırılırdı Azaniyaya Muxadan zeytun yağı və büxur, Avropadan isə dəmir, şüşə, buğda və şərab idxal olunurdu. Azaniyadan xaricə fil sümüyü, kərgədan buynuzu, tısbağa sümüyü və hindqozu ixrac olunurdu. Azaniyanın əsas ticarət şəhəri Rufici çayının mənsəbində yerləşən Rapta idi.

Qazi Qarabağ azanı — Qarabağ müharibəsi dövründə Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğal olunmasından əvvəl Ağdam və Şuşadakı "Cümə" məscidlərində səsləndirilən son azandır. Bu azanı sonuncu dəfə işğaldan əvvəl Ağdam və Şuşadakı "Cümə" məscidlərində Hafiz Sədrzadə səsləndirmiş və lentə köçürülmüşdür. Əslən şuşalı olan Hafiz Sədrzadə Qarabağın məşhur Seyid Ağa nəslindəndir. 1939-cu ildə Ağdamda doğulmuşdur. Atası Məhəmməd Mürşidzadə Ağa Şuşanın müctəhidi olub, 1875-ci ildə doğulub, 1958-ci dünyasını dəyişib. Öz dövründə savadlı ruhani kimi tanınıb. 1918-ci ildə erməni qırğını zamanı Qarabağ bölgəsindən özü ilə bir neçə hörmətli şəxsi də götürüb Türkiyəyə pənah aparıb, orada Atatürklə, Nuru Paşa və Ənvər Paşa ilə görüşüblər. Qafqaz İslam Ordusunun Azərbaycana gəlməsində onların bu səfərinin də rolu olub. 20 ildən sonra Azərbaycandakı dini icmaların irəli sürdüyü təşəbbüslə bu azanın cəhbə bölgəsində səsləndirilməsi Dövlət Komitəsi tərəfindən dəstəklənmişdir. 2013-cü ilin fevral ayının 22-də Ağdamın Çəmənli kəndində, cəbhə bölgəsinin 2 kilometrliyində yerləşən "Cümşüd" məscidində keçirilən mitinqdə səsləndirilmişdir.

Qazi Qarabağ azanı — Qarabağ müharibəsi dövründə Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğal olunmasından əvvəl Ağdam və Şuşadakı "Cümə" məscidlərində səsləndirilən son azandır. Bu azanı sonuncu dəfə işğaldan əvvəl Ağdam və Şuşadakı "Cümə" məscidlərində Hafiz Sədrzadə səsləndirmiş və lentə köçürülmüşdür. Əslən şuşalı olan Hafiz Sədrzadə Qarabağın məşhur Seyid Ağa nəslindəndir. 1939-cu ildə Ağdamda doğulmuşdur. Atası Məhəmməd Mürşidzadə Ağa Şuşanın müctəhidi olub, 1875-ci ildə doğulub, 1958-ci dünyasını dəyişib. Öz dövründə savadlı ruhani kimi tanınıb. 1918-ci ildə erməni qırğını zamanı Qarabağ bölgəsindən özü ilə bir neçə hörmətli şəxsi də götürüb Türkiyəyə pənah aparıb, orada Atatürklə, Nuru Paşa və Ənvər Paşa ilə görüşüblər. Qafqaz İslam Ordusunun Azərbaycana gəlməsində onların bu səfərinin də rolu olub. 20 ildən sonra Azərbaycandakı dini icmaların irəli sürdüyü təşəbbüslə bu azanın cəhbə bölgəsində səsləndirilməsi Dövlət Komitəsi tərəfindən dəstəklənmişdir. 2013-cü ilin fevral ayının 22-də Ağdamın Çəmənli kəndində, cəbhə bölgəsinin 2 kilometrliyində yerləşən "Cümşüd" məscidində keçirilən mitinqdə səsləndirilmişdir.

Qazi Qarabağ azanı — Qarabağ müharibəsi dövründə Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğal olunmasından əvvəl Ağdam və Şuşadakı "Cümə" məscidlərində səsləndirilən son azandır. Bu azanı sonuncu dəfə işğaldan əvvəl Ağdam və Şuşadakı "Cümə" məscidlərində Hafiz Sədrzadə səsləndirmiş və lentə köçürülmüşdür. Əslən şuşalı olan Hafiz Sədrzadə Qarabağın məşhur Seyid Ağa nəslindəndir. 1939-cu ildə Ağdamda doğulmuşdur. Atası Məhəmməd Mürşidzadə Ağa Şuşanın müctəhidi olub, 1875-ci ildə doğulub, 1958-ci dünyasını dəyişib. Öz dövründə savadlı ruhani kimi tanınıb. 1918-ci ildə erməni qırğını zamanı Qarabağ bölgəsindən özü ilə bir neçə hörmətli şəxsi də götürüb Türkiyəyə pənah aparıb, orada Atatürklə, Nuru Paşa və Ənvər Paşa ilə görüşüblər. Qafqaz İslam Ordusunun Azərbaycana gəlməsində onların bu səfərinin də rolu olub. 20 ildən sonra Azərbaycandakı dini icmaların irəli sürdüyü təşəbbüslə bu azanın cəhbə bölgəsində səsləndirilməsi Dövlət Komitəsi tərəfindən dəstəklənmişdir. 2013-cü ilin fevral ayının 22-də Ağdamın Çəmənli kəndində, cəbhə bölgəsinin 2 kilometrliyində yerləşən "Cümşüd" məscidində keçirilən mitinqdə səsləndirilmişdir.

Sübh azanı — "bildirmək, elan etmək" mənasına gəlir. Sübh namazının vaxtını bildirmək üçün islam dininde önəmli yerə sahibdir. Termin mənası isə müsəlmanları namaz ibadətinin vaxtının gəldiyini bildirir. "Azan"— kəliməsi islam dininin müqəddəs kitabı olan "Qurani-Kərim"- də "bildiriş, elan" mənasında keçir. Sübh vaxtı — (ərəb. fəcr‎-yarılma) — günəş doğmadan əvvəl şəfəq deməkdir. Türkcə “sübhün doğması” adlandırılan bu hadisə gecəni gündüzdən ayırdığı və ya gündüzü üzə çıxardığı üçün fecir adlanır. Sübh vaxtına yaxın gün çıxan tərəfdən bir ağartı yuxarıya tərəf hərəkət edir ki, ona "birinci fəcr" deyilir. O ağartı yayılan vaxt "ikinci fəcr" və sübh namazının əvvəl vaxtıdır. Sübh namazının axır vaxtı günəşin çıxan vaxtıdır.

Azaniya ( q.yun. Ἀζᾱνία) — coğrafi cəhətdən Arkadiyanın bir hissəsi olan Peloponnes yarımadasının şimalında yerləşən tarixi region. Azaniyanın adı mifik padşah Arkadın oğlu Azanın adından gəlir.