I
сущ. от глаг. dartmaq
II
прил.
1. тяговый:
1) служащий для тяги, перемещения чего-л. Dartma cihazları тяговые приборы, dartma bucurqadı тяговая лебедка
2) связанный с обслуживанием машин, механических устройств. Dartma təkəri маш. тяговое колесо
2. натяжной. Dartma diyircəyi натяжной ролик, связь. dartma bloku натяжной блок, dartma yayı натяжная пружина
3. оттяжной (приспособленный для оттягивания и закрепления чего-л. ). Dartma kəndıri оттяжная верёвка, dartma sütunu оттяжной столб, dartma trosu оттяжной трос
4. протяжной (предназначенный для протягивания). маш. , тех. Dartma tavası протяжная плита, dartma dəzgahı протяжной станок, dartma presi протяжной пресс
5. нефт. тартальный. Dartma barabanı тартальный барабан, dartma jelonkası тартальная желонка, dartma kanatı тартальный к анат.
Dartma
Dartma xarici və daxili səthləri kəsmə ilə emal etmək üçün texnoloji əməliyyat növüdür. Bu əməliyyat üçün tətbiq olunan alətlərə isə darma deyilir. Dartma əməliyyatı iskənələmənin xüsusi növüdür. Tipik tətbiq sahəsi çevrəvi deşiyə qeyri bəarbər forma verməkdir. Təpənməz bərkidilmiş pəstahın deşiyinə dartıcı ya itələnir ya da deşikdən xaricə çəkilir. Bu zaman alətin üzərində müxtəlif hündürlüyə malik dişlər addım-addım material qatını çıxararaq deşiyi tədricən lazımi formaya salır. Dartmanın itələnməsi və ya çəkilməsi emal olunan səthin uzunluğundan asılıdır. Böyük uzunluqda olan deşiklərin emalında çəmkəyə üstünlük verilir. Bu zaman alətin əyilmsi və sınmasının qarşısı alınır.
Emalda veriş və kəsmə sürəti eyni oxboyunda yerləşir.
Dartma, yaxam cırıldı
Dartma, yaxam cırıldı — Azərbaycanın milli rəqslərindən biridir. Komik rəqsdir. Tempi aramdır. Vaxtilə Şəkidə və onun ətraf yerlərində yayılmışdır.
"Dartma yaxam cırıldı" mahnidi, onun melodiyası ilə rəqs edərdilər.