1
I
сущ. разг. дюйм
II
прил. дюймовый. тех. Düymə vinti дюймовый винт, düymə yivi дюймовая резьба
2
I
сущ.
1. пуговица. Düymə tikmək пришивать пуговицу, düyməni bağlamaq застёгивать, застегнуть пуговицу, düyməni açmaq расстегивать, расстегнуть пуговицу; düymə qopdu (düşdü) пуговица отлетела
2. кнопка (подвижная пуговка для приведения в действие различных механизмов). Düyməni basmaq нажать (на) кнопку, zəngin düyməsi кнопка звонка, idarəetmə düyməsi кнопка управления, qoruyucunun düyməsi кнопка предохранителя, işəsalma düyməsi кнопка пуска
3. шляпка (верхняя, расширенная часть чего-л. имеющего стержень, ножку и т.п. ). Mismarın düməsi шляпка гвоздя
4. почка (зачаток листа, цветка или побега). Düymə bağlanıb почки завязались
II
прил.
1. пуговичный. Düymə zavodu пуговичный завод
2. кнопочный. Düymə metodu тех. кнопочный метод (расточки)
3
сущ. от глаг. düymək
Düymə
Düymə (geyim)— geyim aksesuarı.
Düymə (tumurcuq) — qönçə, puçur, tumurcuq.
Düymə (ölçü vahidi) — ölçü vaidi.
Düymə (geyim)
Düymə — geyim aksesuarı.
== Tarixi ==
İlk düymələr çox-çox əvvələrdən insanlara məlum olmuşdur. Hələ qədim yunanlar və etrusklar köynəklərini çiyindən düymə və ilgəhlərlə bağlayırdılar.
Avropalılar isə köynəklərini sancaqlar və xüsusi iynələrlə birləşdirirdilər. Bu, o vaxtacan davam etmişdir ki, XIII əsrdə düymələr üçün deşik icad edildi.
XIV əsrdə düymələrdən bəzək əşyası kimi istifadə edilirdi. Paltarlara qoldan çiyinə qədər, boğazdan belə qədər düymələr düzürdülər. Bu düymələr qızıldan, gümüşdən və fil sümüyündən hazırlanırdı. Bu da paltarın sahibinin sosial statusundan xəbər verirdi. Yəni – paltar hansı düymələrlə bəzədilirdisə, bu paltar sahibinin maddi durumunu göstərirdi.
Düymə hüceyrəsi
Bir düymə hüceyrəsi, saat batareyası və ya sikkə batareyası, ümumiyyətlə 5 ilə 25 mm arasında əyilmiş silindr şəklində olan kiçik bir tək hüceyrəli bir batareyadır.
== Hüceyrə kimyasının xüsusiyyətləri ==
== Növ təyinatı ==
== Sağlamlıq problemləri ==
== Həmçinin bax ==
Batareya ölçülərinin siyahısı
Batareya növlərinin siyahısı
Batareyanın geri çevrilməsi
Süni kardiostimulyator
İmplantasiya edilə bilən kardioverter-defibrilator
== İstinadlar ==
== Mənbələr ==
== Xarici linklər ==
Coin cell reference table
Watch battery cross reference table
"IEC 60086-2 Primary batteries – Part 2: Physical and electrical specifications" (PDF). 2013-11-02 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.(boşaltma xüsusiyyətləri daxildir)
"DIRECTIVE 2006/66/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL".
Bağlayıcı düymə
Bağlayıcı düymə, bərkidici, bərkidici düymə, çırt-çırt, basmalı düymə, qübbəli düymə, popper, tiç (ing. Tich), tiç düyməsi — metal və ya plastikdən hazırlanmış, adətən paltarın bərkidilməsi və ya buna oxşar məqsədlər üçün ənənəvi düymələrin yerinə istifadə olunan bir-birinə bağlanan bir cüt diskdir. Bir diskin altında yerləşdirilmiş dairəvi dodaq, digərinin üstündəki yivə oturur və müəyyən bir güc tətbiq olunana qədər onları möhkəm saxlayır. Müxtəlif növ bağlayıcı düymələr istifadə olunan pərçim bağlayıcı düymə növünə müvafiq olan ştapel və qəlib dəsti ilə pərçimlənərək (quyruğu açmaq üçün ştapelə çəkiclə vuraraq), tikilərək və ya xüsusi bağlayıcı düymə kəlbətinləri ilə bükülərək, parça və ya dəriyə bərkidilə bilər.
Bağlayıcı düymələr Amerika Qərb geyimində xüsusi olaraq qeyd olunan bir detaldır və ənənəvi düymələrlə müqayisədə uşaqların istifadəsi üçün nisbətən asan olduğu üçün müntəzəm olaraq uşaq geyimləri üçün də istifadə edilmişdir.
== İxtirası ==
Müasir bağlayıcı düymələr 1885-ci ildə Almaniya ixtiraçısı olan Heribert Bayer tərəfindən kişi şalvarları üçün yeni bir bağlayıcı düymə olan "Federknop-Verşlus" kimi patentləşdirilmişdir. Bəziləri bu ixtiranı Danimarkalı Bertel Sandersə aid edirlər. 1886-cı ildə Qrenobldan olan Albert Piyer Raymond da patent almışdır. Bu ilk versiyalarda yiv əvəzinə "kişi" diskində S şəkilli yay var idi. Avstraliyalı ixtiraçı olan Mira Culyet Farel həm də "tikişsiz bağlayıcı düymə" və "tikişsiz qarmaq və göz" ixtirasına görə hesab olunur.
Düymə (ölçü vahidi)
Düymə — ölçü vahidi. Niderland dilində mənası baş barmaq deməkdir.
== Ümumi məlumat ==
Düymə ("düym" sözündəndir, niderland dilində "duim" — baş barmaq) xalq arasında bu gün də işlənən ölçü vahididir. Əsasən bəzi Avropa ölkələrində qeyri-metrik ölçü sistemində uzunluq vahididir. Tarixən kişi baş barmağının eni kimi götürülmüşdür. Müasir dövrdə "düymə" dedikdə adətən ingilis düyməsi başa düşülür: 1 düymə 25,4 mm-ə və ya 2,54 sm-ə bərabər götürülmüşdür.
Düymədən daha çox boruların iç diametrini ölçmək üçün istifadə olunur. Bir düymə borunun daxili diametri 25,4 mm-ə, yarım düymə borunun iç diametri isə 25 mm-in yarısına yox, 15 mm-ə bərabərdir.
== Mənbə ==
Azərbaycan etnoqrafiyası, Bakı-2007, "Şərq-Qərb" nəşriyyatı. Üç cilddə.
Düymədimdik
Çovdarçı (lat. Charadrius) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin çovdarçıkimilər dəstəsinin çovdarçılar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
== Təsnifatı ==
Azərbaycanda Bozca cinsinə 5 növ daxildir:
Yaxalıqlı çovdarçı (Charadrius hiaticula Linn., 1758)
Halqalı kiçik çovdarçı (Charadrius dubius Scop., 1786)
Böyükdimdik çovdarçı (Charadrius leschenaultii Les., 1826)
Xəzər çovdarçısı (Charadrius asiaticus Pall., 1773)
Dəniz çovdarçısı (Charadrius alexandrinus Linn., 1758)
== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
Azərbaycanın heyvanlar aləmi. III cild, Onurğalılar. Bakı: "Elm", 2004.-620 səh.
Radio düyməsi
Radio düyməsi (en. Radio button) – qrafik istifadəçi interfeysində: adətən, dialoq boksunun bölümündə parametrlərdən birinin seçilməsi vasitəsi; bu halda siyahıdakı parametrlərdən yalnız birini seçmək olar. Başqa seçim vasitəsi olan yoxlama bokslarında birdəfəyə bir neçə parametri aktivləşdirmək olar. Adi halda kiçik dairəcik şəklində olan radio düyməsini aktivləşdirdikdə dairəciyini içərisində nöqtə əmələ gəlir. Radio düyməsi radioaparatura düymələrinə bənzədiyinə görə belə adlandırılıb: hər hansı düymənin seçilməsi ondan qabaq seçilmiş düyməni "söndürür".
İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Yenidən başlatmaq düyməsi
Yenidən başlatmaq düyməsi (ing. Reset button) – elektrik enerjisiylə təchizatı kəsmədən kompüteri yenidən başlatmaq üçün nəzərdə tutulmuş düymə. IBM əsaslı kompüterlərin əksəiyyətində yenidən başlatmaq düyməsi sistem blokunun qabaq panelində yerləşir.
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Bəyən düyməsi
Bəyənmə düyməsi — sosial şəbəkə xidmətləri, internet forumları, xəbər saytları və bloqlar kimi ünsiyyət proqramlarında istifadəçinin müəyyən məzmunu bəyəndiyini, zövq aldığını və ya dəstəklədiyini ifadə edə biləcəyi xüsusiyyət. Bəyənmə düyməsi olan veb-saytlar adətən hər bir məzmunu bəyənən istifadəçilərin sayını və onların tam və ya qismən siyahısını göstərir. Bəzi veb-saytlarda bəyənməmək düyməsi də var, ona görə də istifadəçi lehinə, əleyhinə və ya neytral səs verə bilər. Digər veb-saytlara daha mürəkkəb veb məzmunlu səsvermə sistemləri daxildir. Məsələn, məzmuna daha geniş formada reaksiya göstərmək üçün beş ulduz və ya reaksiya düymələri.
== Tətbiqetmələr ==
=== Vimeo ===
Video paylaşma saytı Vimeo 2005-ci ilin noyabrında bəyənmə düyməsini əlavə etdi. Tərtibatçı Andryu Payl bunu Digg.com saytındakı "digg" düyməsinin iterasiyası kimi təsvir edərək, "Digg-in konseptini bəyəndik, lakin 'Diggs' deməyi istəmədik, buna görə də biz bunu 'Bəyənmələr' adlandırdıq" dedi.
=== FriendFeed ===
FriendFeed-də bəyənmə düyməsi 30 oktyabr 2007-ci ildə elan edildi və icmasında populyarlaşdı. FriendFeed 10 avqust 2009-cu ildə Facebook tərəfindən satın alınmazdan əvvəl funksiya Facebook-a inteqrasiya edildi.
=== Facebook ===
"Facebook"un bəyənmə düyməsi "bəyənən əl" olaraq dizayn edilib.
Bəyənmə düyməsi
Bəyənmə düyməsi — sosial şəbəkə xidmətləri, internet forumları, xəbər saytları və bloqlar kimi ünsiyyət proqramlarında istifadəçinin müəyyən məzmunu bəyəndiyini, zövq aldığını və ya dəstəklədiyini ifadə edə biləcəyi xüsusiyyət. Bəyənmə düyməsi olan veb-saytlar adətən hər bir məzmunu bəyənən istifadəçilərin sayını və onların tam və ya qismən siyahısını göstərir. Bəzi veb-saytlarda bəyənməmək düyməsi də var, ona görə də istifadəçi lehinə, əleyhinə və ya neytral səs verə bilər. Digər veb-saytlara daha mürəkkəb veb məzmunlu səsvermə sistemləri daxildir. Məsələn, məzmuna daha geniş formada reaksiya göstərmək üçün beş ulduz və ya reaksiya düymələri.
== Tətbiqetmələr ==
=== Vimeo ===
Video paylaşma saytı Vimeo 2005-ci ilin noyabrında bəyənmə düyməsini əlavə etdi. Tərtibatçı Andryu Payl bunu Digg.com saytındakı "digg" düyməsinin iterasiyası kimi təsvir edərək, "Digg-in konseptini bəyəndik, lakin 'Diggs' deməyi istəmədik, buna görə də biz bunu 'Bəyənmələr' adlandırdıq" dedi.
=== FriendFeed ===
FriendFeed-də bəyənmə düyməsi 30 oktyabr 2007-ci ildə elan edildi və icmasında populyarlaşdı. FriendFeed 10 avqust 2009-cu ildə Facebook tərəfindən satın alınmazdan əvvəl funksiya Facebook-a inteqrasiya edildi.
=== Facebook ===
"Facebook"un bəyənmə düyməsi "bəyənən əl" olaraq dizayn edilib.
Hamburger düyməsi
Hamburger düyməsi — adətən, qrafik istifadəçi interfeysinin yuxarı küncündə yerləşdirilən, hamburgerlə oxşarlığına görə belə adlandırılan düymə. Onun funksiyası menyunu (bəzən hamburger menyusu kimi də adlandırılır) və ya naviqasiya çubuğunu düymənin arxasına yığmaq və ya ekranda göstərmək arasında dəyişdirməkdir. Üç üfüqi çubuqdan ibarət olan bu vidcetlə əlaqəli olan ikon da "yığılmış menyu ikonu" kimi tanınır.
== Tarixi ==
=== Orijinal dizayn ===
Simvol əvvəlcə Norm Koks tərəfindən 1981-ci ildə təqdim edilmiş Xerox Star fərdi kompüteri üçün istifadəçi interfeysinin bir hissəsi kimi hazırlanmışdır. Cox ikonun yaradılmasını belə təsvir edir: "Onun qrafik dizaynı yol nişanları kimi sadə, funksional olaraq yaddaqalan olmalı və nəticədə göstərilən menyu siyahısının görünüşünü təqlid etməli idi. İşləmək üçün bu qədər az piksel olduğu üçün o, çox fərqli, lakin sadə olmalı idi. Düşünürəm ki, təsviri göstərmək üçün yalnız 16×16 pikselimiz var idi. (və ya bəlkə də 13×13… dəqiq xatırlaya bilmirəm)."
=== Meynstrim kompüterlərdə ===
1985-ci ildə Windows 1.0-ın buraxılışı hər pəncərənin idarəetmə menyusunda hamburger ikonunu ehtiva edirdi. Bununla belə, bu qısamüddətli oldu, çünki Windows 2.0-da hamburger simvolu yoxa çıxdı və idarəetmə menyusunu ifadə edən vahid üfüqi xətt əlavə olundu. Windows 95-də xətt proqramın simvolu ilə əvəz edildi və hamburger Windows 10-un bir il yeniləməsi ilə Start menyusuna yerləşdirilənə qədər Windows-da görülmədi.
YouTube Gümüş play düyməsi
YouTube Play Düymələri - Ən populyar kanallara verilən "YouTube Yaradıcı Mükafatlarının" bir hissəsidir. Bu mükafat digər mükafatlardan fərqlidir, bir kanal üçün ümumi abunəçi sayına əsasən verilir.
Təsdiqlənmiş YouTube istifadəçisi müəyyən bir abunəçi sayına çatdıqdan sonra YouTube-un oynatma düyməsinin simvolundan ibarət bu mükafatlar verilir. Hər mükafat fərqli ölçüdədi, kanalın abunəçi sayısına görə mükafatda böyüyür.
YouTube Qızıl play düyməsi
YouTube Play Düymələri - Ən populyar kanallara verilən "YouTube Yaradıcı Mükafatlarının" bir hissəsidir. Bu mükafat digər mükafatlardan fərqlidir, bir kanal üçün ümumi abunəçi sayına əsasən verilir.
Təsdiqlənmiş YouTube istifadəçisi müəyyən bir abunəçi sayına çatdıqdan sonra YouTube-un oynatma düyməsinin simvolundan ibarət bu mükafatlar verilir. Hər mükafat fərqli ölçüdədi, kanalın abunəçi sayısına görə mükafatda böyüyür.