Gast

Tikanbalığıkimilər (lat. Gasterosteiformes) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinə aid heyvan dəstəsi. Müxtəlif ölçülü, başlıca olaraq xırda balıqlardır. 20 sm-ə qədərdirlər. Rostrumu konusşəkilli, bəzən boruşəkillidir. Ağzı hərəkətlidir. Qəlsəmə qapağı sümükləri yaxşı inkişaf etmişdir. Dişlər çənələrin və udlaqqəlsəmə sümüklərinin üzərində yerləşir. Qabırğaları sərbəstdir.Bel üzgəcləri iki olarsa birincisi ayrı-ayrı tikanlar şəklindədir. Burnu adətən boruşəkillidir.

Üçtikanlı tikanbalığı— (lat. Gasterosteus aculeatus)-Tikanbalığıkimilər fəsiləsinin Qasterosteus cinsinin nümayəndəsidir. == Yayılması == Atlantik və Sakit okeanların şimal hissələrində geniş yayılmışdır. Murmansk yaxınlığında, Ağ dənizdə rast gəlinir. İlk dəfə Xəzər dənizində tikanbalığıkimilər sinfinə daxil olan üçiynəli tikanbalığına 1984-cü ildə təsadüf olunub və bundan sonra az müddət ərzində o, Orta və Cənubi Xəzərdə, həm də Dəvəçi limanında geniş yayılıb. == Morfoloji əlamətləri == Çılpaq bədənli, xırda balıqlardır, uzunluğu 5–6, az hallarda 10 sm-ə çatır. Dəvəçi limanında tədqiq olunmuş üçiynəli tikanbalığının uzunluğu 4,5–6,1 sm, kütləsi 1,4–4,3 q olmuşdur. Bel üzgəcinin qarşısında 3 sərbəst tikan vardır. Qarın üzgəcləri də tikan şəklindədir. == Yaşayış yeri və həyat tərzi == Yaşayış yeri Dəvəçi limanı, Orta və Cənubi Xəzərin şərq və qərb sahilləridir.

Aralıq dənizi uzunüzgəci (lat. Dactylopterus volitans) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin i̇ynəbalığıkimilər dəstəsinin uzunüzgəclər fəsiləsinin uzunüzgəc cinsinə aid heyvan növü. == Sinonimləri == Callionymus pelagicus Rafinesque, 1818 Cephalacanthus spinarella (Linnaeus, 1758) Cephalacanthus volitans (Linnaeus, 1758) Dactilopterus volitans (Linnaeus, 1758) Dactylopterus blochii Swainson, 1839 Dactylopterus communis Owen, 1853 Dactylopterus fasciatus Swainson, 1839 Dactylopterus occidentalis Swainson, 1839 Dactylopterus spinarella (Linnaeus, 1758) Dactylopterus tentaculatus Swainson, 1839 Dactylopterus vulgaris Steindachner, 1867 Gasterosteus spinarella Linnaeus, 1758 Gonocephalus macrocephalus Gronow, 1854 Polynemus sexradiatus Mitchill, 1818 Trigla fasciata Bloch & Schneider, 1801 Trigla volitans Linnaeus, 1758 == Təsviri == Bədəninin uzunluğu adətən 38 sm (bəzən 50 sm-ə qədər), kütləsi 1 kq 810 q-a qədər olur. Yuxarı hissələri açıq qəhvəyi, aşağı hissələri gümüşü, bütün bədəni və üzgəclərində kiçik ağ xallar olur. İri döş üzgəcləri yelpikşəkillidir və ilk 6 şüası qısadır və ayrıca qanad əmələ gətirir. Kürək üzgəcində 7 iti uclu və 8 yumşaq, anal üzgəcində 6 yumşaq şüa var. Zəhərli deyil. == Areal == La Manş boğazından Anqolaya kimi Aralıq dənizi, Madeyra sahilləri və Azor adaları da daxil olmaqla Atlantik okeanının şərqində, Meksika körfəzidə daxil olmaqla Kanadadan Argentinaya kimi Atlantik okeanının qərbində tropik və subtropik zonalarında yayılıb. Dənizin dibində qumsal və lilli sahələrdə, bəzən isə 1 m-dən 100 m-ə qədər dərinlikdə sualtı qayalıqlarda yaşayır. Riflərdə rast gəlinir.

Alopecurus arundinaceus (lat. Alopecurus arundinaceus) — qırtıckimilər fəsiləsinin tülküquyruq cinsinə aid bitki növü.

Qoyunqulağı (lat. Silene) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qərənfilkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Şişkinot (lat. Gastrodia) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Demorchis D.L.Jones & M.A.Clem. Epiphanes Blume Gamoplexis Falc. ex Lindl. Leptogastrodia M.A.Clem.

Gastrodia africana (lat. Gastrodia africana) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin şişkinot cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Demorchis africana (Kraenzl.) M.A.Clem.

Hündür şişkinot (lat. Gastrodia elata) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin şişkinot cinsinə aid bitki növü.

Gastrodia tuberculata (lat. Gastrodia tuberculata) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin şişkinot cinsinə aid bitki növü.

Qoyunqulağı (lat. Silene) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qərənfilkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

İlbizlər (lat. Gastropoda) — heyvanlar aləminin molyusklar tipinə aid heyvan sinfi. == Ümumi xarakteristikası == Növlərin böyük əksəriyyəti dəniz və okeanlarda, qismən də şirin su hövzələrində və quru mühitdə yayılmışdır. Az bir qisim növlər isə parazit həyat tərzi keçirməyə uyğunlaşmışlar. Bədən ölçüləri müxtəlif olub, 2–3 mm-dən bir neçə santimetrə qədərdir. Ən iri formalarından biri önqəlsəməlilər yarımsinfinə aid olan Hemifusus proboscidiferus növüdür ki, çanaq ilə birlikdə ölçüsü 60 sm-dir. == Xarici quruluşu == Qarınayaqlıların bədəni üç hissədən ibarətdir: baş, gövdə və ayaq Baş gövdədən aydın şəkildə ayrılır və üzərində bir cüt göz vardır. Gövdə əsasən kisə şəklindədir. Ayaq hissə əzələli olub, gövdənin altında yerləşmişdir. Pelagik həyat tərzi keçirən qarınayaqlı molyuskların ayağında üzməyə xidmət edən enli yan çıxıntılar vardır.

Epidendrum (lat. Epidendrum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Buğdayıot (lat. Aegilops) — qırtıcçiçəklilər sırasının qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Üçqabırğacıq (lat. Tripleurospermum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Dibothrospermum Knaf Gastrostylum Sch.Bip. Gastrosulum Sch.Bip. Rhytidospermum Sch.Bip. Trallesia Zumagl.

Üçqabırğacıq (lat. Tripleurospermum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Dibothrospermum Knaf Gastrostylum Sch.Bip. Gastrosulum Sch.Bip. Rhytidospermum Sch.Bip. Trallesia Zumagl.

Kisəli ağacqurbağası (lat. Gastrotheca) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin suda-quruda yaşayanlar sinfinin quyruqsuzlar dəstəsinin hemiphractidae fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Qarnıkirpiklilər (lat. Gastrotricha) — heyvanlar aləminə aid heyvan tipi. Bədənin qarın tərəfi kirpiklərlə örtülü olduğu üçün sinfə bu ad verilmişdir. == Ümumi xarakteristika == Kirpiklər subsrat üzərində hərəkət etməyə xidmət edir. Bu tipin nümayəndələrinin baş hissəsində də kirpiklər vardır. Müasir dövrdə şirin sularda və dənizlərdə yaşayan 150-dən çox növü məlumdur. == Xarici quruluşu == Qarnıkirpiklilərin bədəni nazik kutikula ilə örtülmüşdür. Kutikulanın altında uzununa əzələlər yerləşir, ancaq bütöv qat əmələ gətirmir. Qarnıkirpiklilərdə dəri-əzələ kisəsi yoxdur. Şirin sularda yaşayan formaların baş hissəsi gövdədən tam seçilir.

Kalanchoe gastonis-bonnieri (lat. Kalanchoe gastonis-bonnieri) — dovşankələmikimilər fəsiləsinin kalanxoe cinsinə aid bitki növü.

Baldırın ikibaşlı əzələsi ya Baldır əzələsi (lat. musculus gastrocnemius) insan baldırının arxa səthində iki başdan ibarət əzələ. Baldırın üçbaşlı əzələsinin hissəsi olan kambalayabənzər əzələnin (lat. m. soleus) üzərində yerləşərək birlikdə Axilles vətəri vasitəsilə daban sümüyünə birləşir. Baldırın ikibaşlı əzələsi iki içəri və bayır güclü və ətli əzələ başlarından təşkil olunmuşdur. Daha qüvvətli içəri başcıq (lat. caput mediale) bud sümüyünün lat. condylus medialis üzərindəki qabarcıqdan, bayır başcığı isə (lat. caput laterale) simmetrik olaraq amma birqədər aşağıdan lat.

Calanthe (lat. Calanthe) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Timeleya (lat. Thymelaea) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin timeleyakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Calanthe (lat. Calanthe) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Hündür şişkinot (lat. Gastrodia elata) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin şişkinot cinsinə aid bitki növü.