MƏSAMƏ

Məsaməlik material xassəsi olub, daxilində bu və ya digər səbəbdən yaranan boşluqların (məsamələrin) nisbətini göstərir. Qiyməti 0÷1 (və ya 0 dan 100%-ə qədər) arasında yerləşən vahidsiz ölçüyə malikdir. Materialın sıxlığı bir başa onun məsaməliyindən asılıdır. Materialın hissəciklərinin ölçülərinin məsaməliyə təsiri yoxdur. Hissəciklərin forması və materialda paylanması isə bunun əksinə olaraq bir-başa məsaməliyə təsir edir. Məsaməliyin hissəciklərin ölçüsündən asılı olması kürə ilə izah olunan misaldan aydın görünür. O, materialın sıxlığının ideal sıxlığa nisbəti ilə təyin olunur:  Π = ( 1 − ρ v / ρ t ) ⋅ 100 % {\displaystyle ~\Pi =\left(1-\rho _{v}/\rho _{t}\right)\cdot 100\%} , Burada: ρ t {\displaystyle ~\rho _{t}} — məsaməli materialın faktiki sıxlığı, kq/m³ ρ v = m / V {\displaystyle ~\rho _{v}=m/V} , burada: m {\displaystyle ~m} — məsaməli nümunə kütləsi, kq V {\displaystyle ~V} — məsaməli nümunə həcmi, m³ Bu asılılıq ölçüsü 100 mkm-dən böyük olan hissəciklərin ölçülməsi zamanı üst-üstə düşür. Daha xırda ölçülü dənəciklərdə məsaməlik kəskin artır. Bu, dənəciklər arasında mövcud olan cazibə qüvvəsi ilə izah olunur. Bu qüvvə dənəciyin səthi (d2) ilə mütənasibdir.

Nüvə məsaməsi — eukariotik bir hüceyrənin nüvəsini əhatə edən ikiqat bir membran olan nüvə qabığını əhatə edən nüvə məsaməsi olaraq bilinən böyük bir protein kompleksinin bir hissəsidir. Onurğalı bir hüceyrənin nüvə qabığında təxminən 1000 nüvə məsamə kompleksi var, lakin bu hüceyrənin növünə və həyat dövrünün mərhələsinə bağlıdır. İnsanın nüvə məsamə kompleksi 110 meqaadalton bir quruluşa malikdir. Nüvə məsamə kompleksini təşkil edən zülallara nukleoporinlər deyilir; hər bir nüvə məsamə kompleksi ən azı 456 fərdi protein molekulundan ibarətdir və 34 fərdi nukleoporin zülalından ibarətdir. Nüvə məsamələri kompleksləri molekulları nüvə qabığından nəql etməyə imkan verir. Bu nəql, nüvədən sitoplazmaya doğru hərəkət edən RNT və ribosom zülalları(DNT polimeraza və laminlər kimi), karbohidratları, siqnal molekullarını və nüvəyə daxil olan lipidləri ehtiva edir. Nüvə məsamələri kompleksinin saniyədə kompleksdə 1000 translokasiyanı aktiv şəkildə həyata keçirə bilməsi diqqət çəkir. Kiçik molekullar məsamələrdən yayılsa da, daha böyük molekullar xüsusi siqnal ardıcıllığı ilə tanına bilər və sonra nukleoporinlər tərəfindən nüvəyə və ya xaricə yayılır. Son zamanlar, bu nukleoporinlərin, molekulların nüvə məsaməsi üzərindən nəqlini necə tənzimlədiyini anlayan, ardıcıllıqla kodlaşdırılmış spesifik təkamül yolu ilə qorunan xüsusiyyətlərə malik olduqları göstərilmişdir. Nukleoporinin vasitəçilik etdiyi nəqliyyat birbaşa enerji tələb etmir.